7-8 nisan olaylarının Kırgızistan ve dünya basınında yansımabiçimleri

Abstract

Son zamanlarda hemen her alanda sıkça karşılaştığımız küreselleşme sözcüğü, günümüzde sadece ekonomik bir kavram olarak değil, içinde bulunduğumuz uluslararası sistemi tanımlamak için de kullanılmaktadır. Sürdürülebilir ekonomik kalkınma, yükselen yaşam standartları, teknolojik ilerleme ve bilginin daha hızlı yayılması, küreselleşmenin en belirgin avantajları arasında sayılmaktadır. Ayrıca günümüzde, uluslararası ilişkileri ve dünya ekonomisini zaman zaman devletlerden çok daha fazla etkileyen yeni aktörler ortaya çıkmıştır. Küresel medya ya da küresel medya şirketleri o aktörlerin önde gelenlerindendirler. İletişim teknolojilerinde meydana gelen değişmeler küresel medyanın dünya çapında yayılmasını hızlandırmaktadır. Her alanda olduğu gibi iletişim alanında meydana gelen küresel yatırımlar sonucu ülkeler arasındaki etkileşim artmakta ve sektörel gelişim ivme kazanmaktadır. Giderek büyüyen ve genişleyen dev medya şirketleri herhangi bir araçlarla yeniden yapılanarak küresel medya ortamının birer parçasını oluşturmaktadırlar.Medya'nın gelişimiyle ortaya çıkan zaman ve mekanın yeniden düzenlenmesi, aslında modern dünyayı değiştirmiş ve hala da değiştirmekte olan oldukça geniş süreçler kümesinin bir parçasıdır. Uluslararası bağlantılı yazılı, görsel ve işitsel kitle iletişim araçları küresel medya olgusunu oluşturmaktadır. Küreselleşmenin temel unsurlarından biri olan küresel medyanın dünyanın dört bir tarafına pazar ekonomisi mantığıyla yayın yaptığı ve yaptığı yayınlarla toplumları etkisi altına aldığı bir gerçektir. Medyanın küreselleşmesi onun bir güç aracı olarak etkisini ve önemini daha da arttırmıştır. Dünya üzerinde ekonomik ve siyasi güce sahip olan gelişmiş ülkelerin küresel medya alanında da belirgin bir üstünlüğe sahip olduğu görülmektedir.Meydana gelen küresel deĝişimler sayesinde Kırgızistan'ın Kitle Iletişim Araçlarında gerçekleşen deĝişimlerin önemi de söz konusudur Bu bağlamda küresel medya'nın dünya ve ülkeler üzerindeki etkisi, özellikle Kitle Iletişim Araçları'nın tüm dünyaya haber akımı ve onun etkilerini incelemeyi amaçlayan bu çalışmada uluslararası ve Kırgız gazeteleri haberlerinin yansıma biçimleri, etkileri ve önemi vurgulanacaktır.Anahtar sözcükler: Küreselleşme, Dünya Basını, Kırgızistan Basını

Акыркы убактарда өтө көп колдонула баштаган глобалдашуу түшүнүгү күнүбүздө жалгыз эле экономикалык термин катарында эмес, бизди өз ичине алган эл аралык системаны да түшүндүрүү үчүн колдонулуп келет. Дагы да уланууда болгон экономикалык өнүгүү, жакшыртылган жашоо стандарттары, технологиялык өнүгүү жана маалыматтардын ыкчам жайылуусу глобалдашуунун эн маанилүү жетишкендиктери деп айта алабыз. Айрыкча, акыркы учурларда эл аралык мамилелерге жана дүйнөлүк экономикага, мамлекеттерге салыштырмалуу орчундуу түрдө таасир берген жаны актерлор пайда болууда. Андай актерлордун эң маанилүүлөрүнүн катарында Дүйнөлүк басма сөз же болбосо Глобалдуу Медиа Уюмдары турганында шек жок. Коммуникация технологияларында болгон өзгөрүүлөр Дүйнөлүк басма сөздүн дүйнө жүзүнө жайылуусун күчөтүүдө. Жашоонун ар бир тармагында болгондой эле, коммуникация тармагында ишке ашкан инвестициялардын натыйжасында өлкөлөрдүн бири бирине болгон таасири артмакта, тармактардагы өнүгүүлөр чукул өзгөрүүдө, убакыт өткөн сайын өнүгүүдө жана чоңойууда болгон алп-медиа ишканалары жаныдан түзүлүү менен бирге глобал медиа тармагынын бир бөлүгү болуп калууда.Негизинен массалык маалымат каражаттарынын өнүгүүсүндөн пайда болгон мезгил жана жер (чөлкөм) түшүнүктөрүнүн жаңыдан түзүлүүсү күнүбүз дүйнөсүнү өзгөрткөн жана дагы да болсо өзгөртүп жаткан өтө кенен процесстердин бир бөлүгү болуп саналат. Эл аралык жазма, көзгө көрүнө турган жана кулакка угула турган байланыштын түрлөрү глобалдуу медиа түшүнүгүнү жаратууда. Глобалдашуунун негизги элементи болуп эсептелген глобалдуу медианын дүйнөнүн төрт бөлүгүнө базар экономикасы аркылуу жайылмасы жана ар түркүн коомдорго таасир берүүсү бир чындыктыр. Медианын глобалдашуусу анын бир күч куралы катарындагы таасирин жана маанисин да арттырууда. Дүйнөдө ар тараптуу күчкө ээ болгон өлкөлөр глобалдуу медиа багытында да өзгөчө бир ээлик кылуусу байкалууда.Дүйнөдөгү глобалдуу өзгөрүүлөрдүн мезгилинде Кыргызстандын массалык маалымат каражаттарында жүзөгө ашкан өзгөрүүлөрдүн актуалдуулугу да өзгөчө мааниге ээ. Бул мааниде Дүйнөлүк басма сөздүн жалпы дүйнөгө жана өлкөлөргө тийгизген таасири, өзгөчө эл аралык массалык маалымат каражаттарынан келген маалымат агымдары жана ал агымдардын таасирини изилдөөнү максат кылган бул эмгекте эл аралык жана Кыргыз гезиттеринин макалаларды жайылтуу формалары, алардын таасирлери жана маанисине көнүл бурулду.Ачкыч сөздөр: Глобалдашуу, Дүйнөлүк басма сөз, Кыргыз басма сөзү