Kırgızistan ve Türkiye eğitim sistemlerinde ortaöğretim 7. ve 8. sınıflarbiyoloji dersi öğretim programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Kırgızistan eğitim sisteminde 7. ve 8. sınıflar BiyolojiDersi öğretim programı ile Türkiye eğitim sisteminde 7. ve 8. sınıflar Fen ve TeknolojiDersi içinde yer alan biyoloji alanı öğretim programlarını karşılaştırmak ve öğretimprogramlarının benzer ve farklı yönlerini tespit edip, programlar arası etkileşimisağlamaktır.Çalışmada, Kırgızistan ve Türkiye'de 7. ve 8. sınıflarda uygulanan en sonbiyoloji öğretim programları incelenmiştir. Yine bu derslere ait ders kitaplarınabakılmış, ders öğretmenleri ve uzmanlarla ile görüşülmüştür. Bu çalışma üç bölümdenoluşmaktadır.Giriş bölümünde, araştırmanın aktüalitesi, araştırmanın problemi, araştırmanınamacı, araştırmanın alt amaçları, araştırmanın hipotezi, araştırmanın önemi,araştırmanın sınırlılıkları, araştırma yöntemleri, ve araştırma ile ilgili tanımlaraçıklanmıştır.Birinci bölümde, Türkiye eğitim sisteminde Fen ve Teknoloji dersinin yeri, Fenve Teknoloji dersi öğretim programının hazırlanma aşamaları, Fen ve Teknoloji dersiöğretim programının temel yapısı, Fen ve Teknoloji dersi öğretim programının genelamaçları, öğrenme-öğretme süreci, yapılandırıcı öğrenme yaklaşımı, öğretim stratejileri,Fen ve Teknoloji eğitiminde dil, ev ödevleri, ölçme ve değerlendirme, Fen ve Teknolojidersi öğretim programının organizasyon yapısı, Fen ve Teknoloji dersi öğretimprogramında `Bilgi`, Fen ve Teknoloji dersi öğretim programında `Fen-Teknoloji-Toplum-Çevre` örüntüsü, Fen ve Teknoloji dersi öğretim programında `Bilimsel SüreçBecerileri` , `Tutumlar ve Değerler`, 7. ve 8. sınıflardaki biyoloji alanı konu içerikleriile bu ünitelere ait kazanımlar ve etkinliklere yer verilmiştir. Ayrıca Fen ve Teknolojiders kitapları ile ilgili bilgi verilmiştir.İkinci bölümde, Kırgızistan eğitim sisteminde Biyoloji Dersi öğretimprogramının temel yapısı, öğrenme-öğretme süreci, Biyoloji Dersi öğretim programınıngenel amaçları ve gerekçesi, ölçme ve değerlendirme süreci, Kırgızistan eğitim sistemiBiyoloji Dersi 7. ve 8. sınıflar öğretim programının içeriği, genel eğitim programı içindeki yeri ve ünite içeriklerine yer verilmiştir. Halen okutulmakta olan ders kitaplarıile ilgili bilgi verilmiştir. Ayrıca biyoloji öğretmenleri ve uzmanlarla görüşmeleryapılarak uygulanmakta olan Biyoloji Dersi öğretim programı ile ilgili görüşlerine yerverilmiştir.Üçüncü bölümde, Türkiye'deki 7. ve 8. sınıflarda okutulan Fen ve Teknolojidersi öğretim programı ile Kırgızistan'daki 7. ve 8. sınıflar Biyoloji Dersi öğretimprogramlarının yapısı, amaçları ve içerikleri karşılaştırılmış, ayrıca ölçme vedeğerlendirme, öğrenme-öğretme süreçleri, ders kitapları da karşılaştırılmıştır.Sonuç ve öneriler kısmında araştırma ile ilgili değerlendirme ve önerilersunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Biyoloji Dersi, Fen ve Teknoloji Dersi, KarşılaştırmalıBiyoloji Eğitimi, Öğretim Programı, Bilimsel Süreç Becerileri, Fen-Teknoloji-ToplumÇevre

Колубуздагы изилдөөнүн максаты, Кыргыз Республикасынын билим берүүсистемасында 7-8-класстарда биология предметинин окуу программасы мененТүркия Республикасынын 7-8-класстарында Табигый илимдер жана Технологияпредметинин ичинде орун алган биология боюнча окуу программасынсалыштыруу жана окуу программаларынын окшоштуктары мененайырмачылыктарын анализдеп, бул программалардын бири-бирине оң таасиртийгизүүлөрүн камсыздоо.Бул иште Кыргызстанда жана Түркияда 7-8-класстарда колдонулуп жатканэң акыркы иштелип чыккан окуу прогрммалары иликтөөгө алынды. Ошондой элеаталган предметке тиешелүү окуу китептери каралып чыкты жана бул предметтинокутуучулары менен жолугушуулар өттү. Колубуздагы эмгек үч баптан турат.Киришүүдө изилдөөнүн актуалдуулугу, изилдөө проблемасы, изилдөөнүнмаксаты жана милдеттери, иликтөөнүн гипотезасы, изилдөөнүн мааниси, чектери,изилдөө методдору жана изилдөөгө байланыштуу аныктамалар берилди.Биринчи бапта Түркия Республикасынын билим берүү системасындаТабигый илимдер жана Технология предметинин орду, Табигый илимдер жанаТехнология предметинин окуу программасынын даярдалуу баскычтары, Табигыйилимдер жана Технология предметинин окуу программасынын негизгиструктурасы, Табигый илимдер жана Технология предметинин окуупрограммасынын башкы максаттары, окуу-окутуу процесси, окутуустратегиялары, Табигый илимдер жана Технология предметин окутууда тилдинролу, үй тапшырмалары, билимди текшерүү жана баалоо процессинебайланыштуу маалыматтар берилген. Табигый илимдер жана Технологияпредметинин окуу программасынын түзүлүшү, Табигый илимдер жанаТехнология предметинин окуу программасында `Билим`, `Табигый илимдер –Технология – Коом – Айлана чөйрө` түшүнүктөрүнүн айкалышы,`Мүмкүнчүлүктөрдү өнүктүрүүгө окутуу`, `Мамилелер жана баалуулуктар`. Мына ушул бөлүмдөр менен 7-8-класстарда окутулуучу биология тармагындагытемалардын мазмундары жана алынуучу натыйжалар орун алат. Ошондой элеТабигый илимдер жана Технология предмети боюнча окуу китептери тууралуусөз болот.Экинчи бапта Кыргыз Республикасынын билим берүү системасындабиология предметининокуу программасынын негизги структурасы, окуу-окутуупроцесси, биология предметинин окуу программасынын башкы максаттары жанакеректүүлүгү, билимди текшерүү жана баалоо процесси, КыргызРеспубликасынын билим берүү системасында 7-8-класстарында биологияпредметининокуу программасынын мазмуну жана анын негизги окуупрограммада алган орду, ошондой эле бөлүмдөрүнүн мазмунуна орун берилет.Азыркы учурда окутулуп жаткан окуу китептерине байланыштуу маалыматтарберилет. Ошондой эле биология предметинин окутуучулары жана адистер мененжолугушуулар өткөрүлүп, учурда колдонулуп жаткан биология предметининокуупрограммасы тууралуу пикирлери берилет.Үчүнчү бапта Түркия Республикасынын 7-8-класстарда окутулуучуТабигый илимдер жана Технология предметининокуу программасы мененКыргыз Республикасындагы 7-8-класстарда окутулуучу биология предметининокуу программасынын түзүлүшү, максаттары жана мазмундары салыштырылат.Ошондой эле билимди текшерүү жана баалоо, окуу-окутуу процесстери жанаокуу китептери да салыштырылат.Корутундуда изилдөөгө тиешелүү жыйынтыктар жана сунуш пикирлерорун алмакчы.Түйүндүү сөздөр: Биология предмети, Табигый илимдер жана Технологияпредмети, Биология предметин салыштырма планда окутуу, окуу программасы,Мүмкүнчүлүктөрдү өнүктүрүүгө окутуу, Табигый илимдер – Технология – Коом– Айлана чөйрө.