Dış borçlar ve sürdürülebilirliği: Kırgızistan üzerine bir inceleme

Abstract

Gelismekte olan ülkeler ekonomik konumlarından dolayı, gelisme asamasındaülkede sermaye birikimi ve tasarrufların yetersiz olması nedeniyle, dıs kaynagagereksinim duyarlar. Sermaye birikimi ve tasarrufları az olan bir ülkenin ödemelerdengesinde sürekli açıklar meydana gelmektedir. Sermaye birikimini saglamak,tasarrufları artırmak ve ödemeler dengesindeki açıkları kapatmak için dısarıdansaglanan kaynaklar geçici bir süre için çözüm yolu olmustur. Gelismekte olan ülkelerinen temel amaçları arasında kendi ekonomik gelisimini kendi kaynaklarını kullanarakgerçeklestirebilmesidir. Bu nedenle, dısarıdan saglanan kaynakların verimli olupolmaması gelisme açısından önemli rol oynamaktadır.Dıs borçların sürdürülebilirligi sorunu 1980 yılının dıs borç krizi yılları olarakanılmasına neden olan gelismekte olan ülkelerin yasadıkları borç krizleridir. ABD veAlmanya gibi gelismis ülkelerin gelismekte olan ülkelere sagladıgı borçları gerialamamaları nedeniyle, yasadıkları cari islemler dengesi açıklarının ve bu ülkelerinekonomilerine olumsuz etkisi ile gündeme gelmistir. vDıs borcu olan bir ülkenin borçlarını ödeyebilir olması durumunda dıs borcununve dıs politikasının sürdürülebilir oldugu anlamına gelmektedir. Ülkenin dıs borçstokunun GSMH oranının uzun dönemde sabit kalması borç alan ülkenin borçlarınıödeyebilir durumda oldugunu göstermektedir.Çalısmanın amacı, Kırgızistan'ın dıs borçlarının sürdürülebilir olup olmadıgınıtest etmektir. Bu amaç dogrultusunda 1994-2013 yılları arasında Kırgızistan'damakroekonomik göstergeler literatürde sürdürülebilirlik ile ilgili yapılmıs olançalısmalardan esinlenerek gerekli oranlamalar yapılarak yorumlanmıstır. Ayrıca yineKırgızistan'ın gelecek altı yıl içerisinde dıs borçların sürdürülebilirligini test etmekamacıyla zaman serisi kullanılarak regresyon analizi en küçük kareler yöntemikullanarak, GSMH, hracat ve Dıs Borç veriler tahmin edilmistir.Çalısmada elde edilen ampirik bulguların yardımıyla, Kırgızistan'ın literatürdeisaret edilen risklilik sınırları asmadıgını ve orta derecede borçlu konumunda olarak dısborçların sürdürülebilir oldugunu gösterilmege çalısılmıstır.Anahtar Kelimeler: Dıs Borçlar, Kırgızistan, Dıs Borçların Sürdürülebilirligi