AK Parti Dönemi Kırgızistan-Türkiye ilişkileri (2002-2016)

Abstract

AK Parti Dönemi Kırgızistan-Türkiye ilişkileri (2002-2016) adlı bu çalıĢmada AK Parti iktidarı ile birlikte değiĢen ve dönüĢen Kırgızistan-Türkiye iliĢkileri incelenmektedir. Kırgızistan-Türkiye ĠliĢkileri, 2000‟li yıllara kadar farklı çizgilere sahipken, 2000‟lerden sonra çok daha farklı çizgilere sahip bir görüntüye kavuĢmuĢtur. Bu farklılığın temelinde Türkiye‟deki değiĢim ivmesinin olduğunu söylemek yanlıĢ olmayacaktır. Türkiye‟de siyasî ve sosyal alandaki değiĢim, dıĢ politikada benimsenen yeni vizyon ile birlikte sadece Kırgızistan ile iliĢkilerin değiĢip dönüĢmesini değil, pek çok ülke ile olan iliĢkiyi etkilemiĢtir.ÇalıĢmada Kırgızistan-Türkiye iliĢkilerinde siyasi, sosyo-kültürel, eğitim, ekonomik ve askeri meseleler ele alınmıĢtır. Bu meseleler, iki ülke iliĢkilerinde; üçüncü ülkeler, uluslararası kuruluĢlar, iç siyasi geliĢmeler, tarihi ve kültürel faktörler göz önünde bulundurularak ele alınmıĢtır.ÇalıĢmada; iki ülkenin dıĢ politikasının temel yapısı, dıĢ politika dinamikleri, genel olarak iliĢkilerin tarihsel süreci incelenerek; sonrasında AK Parti döneminde Kırgızistan-Türkiye iliĢkilerin mevcut durumu ve karĢılıklı izlenen siyaset açıklanmıĢ, mevcut iliĢkilerin geliĢtirilmesi ve iki ülke arasında oluĢturulması gereken politikalar değerlendirilmiĢtir.ÇalıĢma üç bölümden oluĢmaktadır. Birinci bölümde Türk dıĢ politikasındaki dönemler incelenmiĢ. Ġkinci bölümde Kırgız dıĢ politikası ve soğuk savaĢ sonrası dönemdeki Kırgızistan-Türkiye iliĢkileri ele alınmıĢ. Üçüncü bölümde ise AK Parti döneminde Türkiye ile Kırgızistan arasında siyasi, ekonomik, sosyo–kültürel, eğitim ve askeri iliĢkiler hakkında bilgi verilmiĢtir.Anahtar Sözcükler: Kırgızistan, Türkiye, AK Parti, DıĢ Politika, Siyasi ĠliĢkiler, ĠĢbirliği.

`Адилеттүүлүк жана өнүгүү партиясынын бийлиги учурундагы Кыргызстан-Түркия мамилелери (2002-2016)` аттуу бул диссертацияда Адилеттүүлүк жана өнүгүү партиясынын бийлиги менен биргеликте алмашып, өзгөрүүлөргө учураган Кыргызстан-Түркия мамилеси каралат. 2000-жылдары ар түрдүү багыттарга ээ болгон Кыргызстан-Түркия мамилелери 2000-жылдардан кийин башкача багыттарга ээ болгон көрүнүшкө туш келген. Бул айырмачылыктын негизи катары Түркияда болгон өзгөрүү ылдамдыгын кароого болот. Түркиядагы саясий жана социалдык тармактардагы өзгөрүүлөр тышкы политикада кабыл алынган жаңы визиондор менен биргеликте жалгыз гана Кыргызстан менен болгон мамилелерге эмес, дагы көптөгөн өлкөлөр менен болгон мамилелерге өз таасирин тийгизген.Бул диссертацияда Кыргызстан-Түркия мамилелериндеги саясий, социалдык, маданий, билим берүү, экономика жана аскердик маселелер да каралган. Бул маселелер эки өлкө арасындагы мамилелерде үчүнчү өлкөлөрдү, эл аралык уюмдарды, ички саясий өнүгүүлөрдү, тарыхый жана маданий факторлорду эске алуу менен каралган. Диссертацияда эки өлкөнүн саясатынын негизги түзүлүшү, тышкы саясат динамикалары, негизинен мамилелердин тарыхый процесси изилденип, андан соң Адилеттүүлүк жана өнүгүү партиясинын убагында Кыргызстан-Түркия мамилелеринин ошол учурдагы абалы жана эки тарапттуу байкалып келген саясат билдирилип, ошондой эле ошол убактагы мамилелерди өнүктүрүү жана эки өлкө ортосундагы түзүлүшү керек болгон политикалар каралган.Диссертация үч бөлүмдөн турат. Биринчи бөлүмдө Түркия тышкы политикасындагы мамилелер изилденген. Экинчи бөлүмдө Кыргызстандын тышка политикасы жана Кансыз согуштан кийинки Кыргызстан Түркия мамилелери берилген. Үчүнчү бөлүмдө болсо, Адилеттүүлүк жана өнүгүү партиясынын мезгилиндеги Түркия менен Кыргызстандын ортосундагы саясий, социалдык, маданий , билим берүү жана аскердик мамилелер тууралуу сөз кылынган.Ачкыч сөздөр: Кыргызстан, Түркия, Адилеттүүлүк жана өнүгүү партиясы, Тышкы политика, Саясий мамилелер, Кызматташтыктар.