L-dopa, haloperidol ve klorpromazinin sıçan beyin, karaciğer, böbrek L-asparaginaz ve L-glutaminaz aktiviteleri üzerine etkileri

Abstract

-43 - ÖZET 1- Bu çalışma glutamik ve aspartik asid gibi amino aeidlerin santral etkili bazı drogların eylem mekanizmasında ve morfine karşı tolerans ve bağımlılık oluşumundaki rolleri gözönünde tutularak, opiatlar ile bazı yönlerden benzerlik gösteren nöroleptiklerin farklı iki grubuna ait. birer örneğini oluşturan klorpromazin ve haloperidolün ayrı ayrı ve L-do pa ile birlikte kullanılmasıyla ortaya çıkabilecek etki ve eylem mekanizma farklarına açıklık getirmek üzere aspartik ve glutamik asid sentezinde etkin değer taşıyan L-asparaginaz ve L-glutaminazın beyin, böbrek ve karaciğerdeki aktivitelerini saptamayı amaçladık. 2- Bu çalışmada sıçanlar 6 gruba ayrıldılar: a) Kontrol grubu, b), HAL (Haloperidol) grubu, c) L-DOPA grubu, d) KPZ (Klorpromazin) grubu, e) L-DOPA+HAL grubu, f) L-POPA+ KPZ grubu. L-dopa 50 mg/kg/gün, haloperidol 1 mg/kg/gün ve klorpromazin 3 mg/kg/gün olmak.üzere sıçanlara gavaj yoluyla verildi. L-DOPA+HAL grubunda haloperidol, L-DOPA+KPZ grubunda ise klorpromazin dopaminerjik reseptörlerin tutulması amacıyla L-dopa verilmesinden 1 gün önce uygulanmaya başlandı. Kon trol ve deney gruplarındaki sıçanlar 5. gün (son gavajdan 16 saat sonra) dekapite edilerek beyin, karaciğer ve böbrekle rinde hiç bekletilmeden L-asparaginaz ve L-glutaminaz aktiviteleri saptandı.-44 - 3- Beyin L-asparaginaz aktivitesinin kontrol değerlerine göre KPZ grubunda anlamlı olarak düştüğü, L-DOPA+KPZ grubunda ise anlamlı olarak yükseldiği görüldü. L-DOPA, KPZ, L-DOPA+HAL ve L-DOPA+KPZ gruplarındaki karaciğer L-asparaginaz aktivitelerinin kontrol grubuna oranla anlamlı bir biçimde düştüğü izlendi. Böbrek L-asparaginaz aktivitesinin de HAL, KPZ, L-DOPA+HAL ve L-DOPA+KPZ gruplarında kontrol değerlerine göre anlamlı olarak düştüğü saptandı. 4- Beyin L-glutaminaz aktivitelerinin kontrol değerlerine göre HAL grubunda anlamlı olarak yükseldiği, L-DOPA+HAL ve L-DOPA+KPZ gruplarında ise anlamlı olarak düştüğü görüldü. Karaciğer L-glutaminaz aktivitelerinin kontrol grubuna oranla L-DOPA, L-DOPA+HAL ve L-DOPA+KPZ gruplarında anlamlı bir biçimde azaldığı, KPZ grubunda ise anlamlı olarak yükseldiği izlendi. HAL, L-DOPA, KPZ ve L-DOPA+KPZ gruplarında böbrek L- glutaminaz aktivitelerinin kontrol değerlerine göre anlamlı olarak azaldığı saptandı. 5- Sonuç olarak haloperidol ve klorpromazinin beyin ve karaciğer L-asparaginaz ve L-glutaminaz aktiviteleri üzerine etkilerinin farklı olduğu ve klorpromazin ile haloperidolün, L-dopanın beyin, karaciğer, böbrek L-asparaginaz ve L-glutaminaz aktiviteleriyle ilgili etkilerini beklenildiği üzere her zaman antagonize edemedikleri görülmüştür. Ayrıca L-dopa, haloperidol ve klorproma-zinin beyin, karaciğer ve böbreklerdeki L-asparaginaz ve L-glutaminaz aktiviteleri üzerindeki etkileri gözönünde tutularak çeşitli klinik durumlarda yararlı veya sakıncalı olup olmayacağı tartışılmıştır.