Primer hipertansiyonlu ailelerin normal tansiyonlu çocuklarında eritrosit içi sıvı volümlerinin araştırılması

Abstract

Hipertansiyon tüm toplumlarda olduğu gibi, kendi top lumumuzda da yüksek prevalansx olan bir hastalık olup, meyda na getirdiği komplikasyonlar ile hastanın hayatını tehdit et mektedir . Yapılan çalışmalarda hipertansiyon ve ona ait kompli- kasyonlara bazı ailelerde daha çok rastlanıldığına işaret edilmiştir, epidemiyolo jik çalışmalar primer hipertansiyonun ailevi bir tandans gösterdiğini ve genetik bir geçiş şeklinin bulunabileceğini belirtmişlerdir (38) . Primer hipertansiyonda hücre seviyesinde membran iyon transport sistemlerindeki bozuklukların varlığı gösterildik ten sonra, primer hipertansiyonlu hastalar ve bu hastaların hipertansiyona aday çocuklarında eritrosit içi sodyum ve po tasyum transport def ektlerinin de olduğu ileri sürülmüş- tür(43). Bu çalışmanın amacı, ailevi özelliği dikkate alınarak gençlerin anne veya babalarının hipertansiyon başlama yaşma yakınlık derecelerine göre, eritrositlerindeki sıvı volümle- rinin nasıl bir değişme gösterdiğini ortaya koymaktır. Materyeli, anne ve babasında hipertansiyon bulunmayan normal 10 şahıs (5 i erkek, 5 i kadın ve yaş ortalamaları 21.9±2.51 yıl) ve anne veya babasında hipertansiyon bulunan- 70 - 20 normal şahıs (12 si erkek, 8 i kadın ve yaş ortalamaları 21.6±2.74) yıl) oluşturmuştur. Bu şahıslardan alınan venöz kan örneğinden eritrosit, hemoglobin, lökosit, hematokrit de ğerleri ile ortalama eritrosit volümü ve eritrosit içi sıvı volümü tayinleri yapılmıştır. Eritrosit içi sıvı volümü tayini için her şahıstan 6- 7 mi venöz kan örneği alınmış, bundan pipetle 1 mi çekilmiş ve geri kalanı bekletilerek serumu ayrılmıştır. Bu 1 mi kan 5 mi % 0.33 N perklorik asitle karıştırılarak kan ve şekilli elemanlara ait proteinlerin denature olması sağlanmıştır. Bu karışımdan hematokrit pipeti ile örnek alınmış, hematokrit bakar gibi hematokrit santrifüj aletinde çevrilmiş ve çöken, denature olmuş proteinlerin yüksekliği yüzde olarak hematok rit cetveli ile ölçülmüştür. Bekleyen ve serumu ayrılmış olan kan serumundan da 1 mi alınmış, 5 mi % 0.33 N perklorik asit le karıştırılarak seruma ait proteinler de denature edilmiş tir. Bu karışımdan da mikrohematokrit pipetleri ile numune alınarak hematokrit santrifüj aletinde çevrilmiş ve seruma ait çökmüş, denature olmuş proteinlerin yüksekliği de hema tokrit cetveli ile yüzde olarak ölçülmüştür. Kan ve şekilli elemanlarının denature olmuş proteinlerinin yüksekliğinden, seruma ait denature olmuş proteinlerin yüksekliği çıkarıldı ğında, kanın sadece şekilli elemanlarına ait denature edilmiş proteinlerin yüzdesi bulunmuştur. Şekilli elemanlara ait pro teinlerin yüzdesi yardımı ile, ortalama bir eritrositteki protein hacmi hesaplanmış, bu değer ortalama eritrosit volü- münden çıkarıldığında, ortalama bir eritrosite düşen sıvı vo lümü bulunmuştur (6) . Çalışmamızda anne ve babasında hipertansiyon bulunma yan ve kontrol grubu olarak alınan 10 şahsın eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalama değeri 32.82±1.33 mikronküp olarak bulunmuştur. Anne veya babasında hipertansiyon bulunan ve araştırma grubunu oluşturan 20 şahsın eritrosit içi sıvı vo lümlerinin ortalaması 39.79±7.6 mikronküp olarak tesbit edil-- 71 - miş olup bu değerin, kontrol grubunun değerine göre anlamlı bir şekilde arttığı saptanmıştır (p<0.001). Annesinde hipertansiyon bulunan ve araştırma grubunu oluşturan 12 şahsın eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalama değeri 40.35±8.29 mikronküp, babasında primer hipertansiyon bulunan 8 şahsın eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalama de ğeri 39.95±6.83 mikronküp olarak bulunmuş olup, bu değerler kontrol grubu ile karşılaştırıldığında aradaki farkın anlamlı olduğu saptanmıştır (sırası ile p<0.01, p<0.05). Annesinde primer hipertansiyon bulunanlardaki eritrosit içi sıvı volümü artışının daha anlamlı olduğu görülmüştür. Ancak, annesinde ve babasında primer hipertansiyon saptanan iki grubun eritro sit içi sıvı volümleri birbiri ile karşılaştırıldığında, iki grubun değerleri arasında istatistiki olarak bir fark bulun mamıştır . Annesinde veya babasında primer hipertansiyon bulunan 12 erkek şahsın eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalaması 36.92±5.91 mikronküp, anne veya babasında hipertansiyon bulu nan 8 kadının eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalaması 44.09±8.11 mikronküp olarak saptanmış olup bu iki grup karşı laştırıldığında, kadınların eritrosit içi sıvı volümlerinin erkeklere nazaran belirgin bir şekilde arttığı görülmüştür (p<0.05). Araştırma grubunu oluşturan 8 kadının anne veya baba sında hipertansiyon başlama yaşına olan uzaklıklarının orta laması 19.87+5.19 yıl, geri kalan 12 erkeğin anne veya baba sında hipertansiyon başlama yaşına olan uzaklıklarının orta laması 24.83±4.8 yıl olarak bulunmuştur. Bu iki değer karşı laştırıldığında, kadınların anne veya babada hipertansiyon başlama yaşına yıl olarak uzaklıklarının erkeklere göre an lamlı derecede az olduğu görülmüştür (p<0.05). Anne veya babasının hipertansiyon başlama yaşına 20- 72 - yxldan az zamanı olan 9 şahsın eritrosit içi sıvı volümleri- nin ortalaması 47.43±3.33 mikronküp olarak bulunmuş, bu değe rin kontrol grubunun değerine göre ileri derecede arttığı saptanmıştır (p<0.001). Anne veya babasında hipertansiyon başlama yaşına 20-25 yıl arasında zamanı olan 4 şahsın erit rosit içi sıvı volümlerinin ortalaması 35.82±1.53 mikronküp olarak saptanmış, bu değerin kontrol grubunun değerine göre anlamlı derecede arttığı görülmüştür (p<0.01). Anne veya ba basının hipertansiyon başlama yaşına 25 yıldan fazla zamanı olan 7 şahsın eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalaması 32.24il.19 mikronküp olarak bulunmuştur, bu değerli kontrol grubunun değeri ile karşılaştırdığımızda aradaki farkın an lamlı olmadığı görülmüştür. Anne veya babasının hipertansiyon başlama yaşma 20 yıldan az zamanı olan 9 şahsın eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalaması, anne veya babasında hiper tansiyon başlama yaşına 20-25 yıl arasında zamanı olan 4 şah sın ortalama değeri ile karşılaştırıldığında aradaki farkın anlamlı olduğu görülmüştür (p<0.001). Anne veya babasının hi pertansiyon başlama yaşına 20 yıldan az zamanı olan 9 şahsın eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalaması, anne veya babası nın hipertansiyon başlama yaşına 25 yıldan azla zamanı olan 7 şahsın eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalama değeri ile karşılaştırıldığında aradaki farkın anlamlı olduğu görülmüş tür (p<0.001). Anne veya babasında hipertansiyon başlama ya şına 20-25 yıl arasında zamanı olan 4 şahsın eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalama değeri, anne veya babasında hiper tansiyon başlama yaşına 25 yıldan fazla zamanı olan 7 şahsın eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalama değeri karşılaştı rıldığında aradaki farkın anlamlı olduğu görülmüştür (p<0.01). Anne veya babasında hipertansiyon bulunan 12 erkek şahsın, anne veya babasında hipertansiyon başlama yaşına olan uzaklıklarının ortalaması ile, bu şahısların eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalaması arasında ve anne veya babasında hipertansiyon bulunan 8 kadının, anne veya babasında hiper tansiyon başlama yaşına olan uzaklıklarının ortalaması ile bu şahısların eritrosit içi sıvı volümlerinin ortalaması ara sında anlamlı derecede negatif korelasyon saptanmıştır (sıra sı ile r= -0.89, p<0.01; r= -0.83, p<0.01). Sonuç olarak, anne veya babasında primer hipertansiyon olan çocuklarda ' eritrosit içi sıvı volümünün anne veya baba sının hipertansiyon başlama yaşına uzaklıkları ile ters oran tılı olarak arttığı ve annede primer hipertansiyon bulunması nın çocukların eritrosit içi sıvı volümünü daha belirgin ola rak etkilediği saptanmış ve eritrosit içi sıvı volümü artma sının primer hipertansiyon ile yakın bir ilişki içerisinde olduğu kanaati doğmuştur.