Etanolün bazı santral etkilerinde bay K. 8644 ve nifedipin ile oluşan değişikliklerin sıçanlarda incelenmesi

Abstract

ÖZET Etanolun etki mekanizmasında voltaja duyarla kalsiyum kanallarının olası rolünün belirlenmesinin amaçlandığı bu çalışmada; deney hayvanı olarak Wistar albino sıçanlar kullanılmış, üç farklı dozda etanol (0.5, 1.0 ve 2.0 gr/kg) ile kalsiyum agonisti Bay K 8644 (0.5 mg/kg) ve kalsiyum antagonisti nifedipinin (5 mg/kg) lokomotor aktivite, striatumda dopaminin dönüşüm hızı ve kaygı üzerine etkileri araştırılmıştır. Düşük doz etanol sıçanlarda lokomotor aktiviteyi azaltmış, bu etki Bay K 8644 ile güçlenmiş, nifedipin ile geri dönmüştür. Etanol 1 gr/kg dozda uygulandığında lokomotor aktiviteyi değiştirmezken, 2 gr/kg etanol uygulanan grubun motor koordinasyonu belirgin şekilde bozulmuştur. Etanolun bu dozlardaki etkilerinde kalsiyum agonisti ve antagonisti droglar ile anlamlı bir değişiklik saptanamamıştır. Tek başlarına kullanılan dozlarda ne Bay K 8644 ne de nifedipin sıçanlarda lokomotor aktiviteyi etkilememişlerdir. Striatum HVA düzeyi ise 0.5 gr/kg etanol ile azal mış, 1 gr/kg dozda değişmemiş ve 2 gr/kg dozda yine azalmıştır. Gerek Bay K 8644 gerekse nifedipin tek başlarına kullanıldıkları dozlarda anlamlı bir değişikliğe neden olmazken, etanol ile azalmış olan HVA düzeylerini yükseltmişlerdir.- 77 - Bu bulgulara göre, lokomotor aktivite davranışı ile striatumda dopaminin dönüşüm hızı arasında bir koşutluk kurulamamıştır. Etanol, uygulanan her üç dozda ve doza bağımlı biçim de sıçanlarda kaygıyı azaltmıştır. Kalsiyum agonisti Bay K 8644 tek başına kaygıyı değiştirmezken, etanolun kaygı giderici etkisini güçlendirmiştir. Kalsiyum antagonisti nifedipin ise tek başına kaygı giderici etki göstermiş, ancak bu etki etanolun etkisine eklenmemiştir. Diğer bir deyişle nifedipin etanolun kaygı giderici etkisini ne arttırmış, ne de azaltmıştır. Bu durum, nifedipinin etanolden farklı bir nörokimyasal mekanizma ile kaygıyı azalttığını düşündürmektedir. Sonuç olarak; düşük doz etanolun LA üzerine etkilerinin Bay K 8644 ile güçlenmesi, nifedipin ile ise geri dönmüş olması, yüksek dozlarda bu etkilerin saptanamaması, etanolun HVA'yı azaltıcı etkisinin ise her iki drogla da geri dönmüş olması ve etanolun kaygıyı azaltıcı özelliğinin de Bay K 8644 ile artarken nifedipin ile değişmemesi, etanol ve DHP grubu droglar arasında belirli bir koşutluk kurulamamasına neden olmaktadır. Bu koşutluğun kurulamama sı etanolun etki mekanizmasında voltaja duyarlı kalsiyum kanallarının karmaşık rolüne işaret etmekte ve bu karma şık rolün ayrıntılı biçimde açıklanabilmesi için değişik bazı hücresel mekanizmaların da incelenmesi gerektiğini göstermektedir.

SUMMARY In this study, it was aimed to clarify the possible role of voltage dependent calcium channels in the effect mechanism of ethanol, and the effects of three different doses of ethanol (0.5, 1.0 and 2.0 g/kg) with calcium ago nist Bay K 8644 (0.5 mg/kg) and calcium antagonist nifedi pine (5 mg/kg) on locomotor activity, dopamine turnover in striatum, and anxiety were investigated, using Wistar albino rats. The low dose of ethanol, decreased locomotor activity in rats, and this effect was potentiated by Bay K 8644, and reversed by nifedipine. 1 g/kg ethanol did not influence locomotor activity, while the group 2 g/kg ethanol obviously showed motor in coordination. Calcium agonist and antagonist drugs did not alter significantly the effects of ethanol, administered in the above doses. Neither Bay K 8644, nor nifedipine affected locomotor activity in rats, when used alone. HVA level in striatum, decreased in 0.5 g/kg and 2 g/kg ethanol groups, but was unchanged in 1 g/kg ethanol group. Both Bay K 8644 and nifedipine, reversed the ethanol induced decreases of HVA, yet, when used alone, did not lead to a change in HVA levels.- 79 It is not possible to state a correlation between locomotor activity behaviour and dopamine turnover in striatum, depending on these data. All the three doses of ethanol, decreased anxiety in rats, in a dose dependent manner. Calcium agonist Bay K 8644, potentiated anxiolytic effect of ethanol, however, did not alter anxiety, when used alone. Calcium antagonist nifedipine it self showed anxioly tic effect, but did not potentiate anxiolytic effect of et hanol. In other words, nifedipine neither decreased, nor increased anxiolytic effect of ethanol. This finding may lead to consider the neurochemical mechanisms of the anxio lytic effects of ethanol and nifedipine vary from each other. Finally, the potentiation with Bay K 8644 and rever sal with nifedipine of the effects of low dose ethanol on locomotor activity; the abolition of these effects in high doses; the reversal of HVA decreasing effect of ethanol with both of the drugs; and the increase of anxiolytic property of ethanol with Bay K 8644, and remaining unchanged with ni fedipine, makes us unable to state an evident correlation between ethanol and drugs of dihydropyridine group. This inability denotes the complex role of voltage-dependent cal cium channels in the effect mechanism of ethanol, and a variety of cellular mechanisms also are needed to be inves tigated in order to clarify this complex role thoroughly.