Konjenital adrenal hiperplazi (KAH) vakalarında insülin direncinin araştırılması

Abstract

Konjenital adrenal hiperplazi adrenal (KAH) hiperandrojenizmin eşlik ettiği kortizol ve aldosteron yapımının bozulması ile karakterize bir durumdur. Son yıllarda KAH vakalarında insülin ve leptin düzeylerinin yüksek olduğu ve insülin direncinin ortaya çıktığı gösterilmiştir.Bu çalışmada konjenital adrenal hiperplazi vakalarında insülin direncinin araştırılması ve insülin duyarlılığı ile antropometrik ve metabolik parametreler arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlandı.Çalışmaya 49 KAH [21 hidroksilaz eksikliği(21OHE)(n=34),11ß-hidroksilaz eksikliği(11ß-OHE)(n=11), nonklasik 21 OHE(n=4)] ve 13 kontrol vakası alındı. Vakaların (26K, 23 E)ortalama yaşı±SD;11.5±3.7, kontrol grubunun(4K, 9E)9.9±4.5 yıl idi. Açlıkta biyokimyasal parametrelere, insülin, C-peptid, leptin(Lp), ghrelin(Ghr), adiponektin(AdN), 17OH progesteron(17OHP), androstenedion(AS), testosteron(T) düzeylerine bakıldı. HOMA-IR ve QUICKI indeksleri hesaplandı. Oral glukoz tolerans testi(OGTT) yapıldı, insülin toplamının 300 ?U/ml ve üzerinde olması insülin direnci göstergesi alınarak, KAH vakaları iki gruba ayrıldı. İnsülin direnci olan vakalar Grup1'i(15K,7E; yaş:12.1±3.2 yıl), olmayanlar Grup 2'yi(11K,16E; yaş:10.9±4.1 yıl) oluşturdu. İnsülin direnci sıklığı %44.9, şişmanlık sıklığı ise %40.8 ve çok yüksekti. Grup 1'de vakaların %68.2'si, Grup 2'de %33.3'ü, kontrol grubunun(Grup3) %46.2'si pubertaldi. Vücut kitle indeksi(VKİ) SDS Grup1'de (3.4±2.7), Grup2'den(1.3±2.3) daha yüksekti (p=0.012). Grup1'de Grup2'ye göre Lp(34.9±39.7 ve 13.2 ±27.9ng/ml,p=0,001) düzeyi yüksek, ancak AdN(20.0±7.8 ve 27.9±6.4µg/ml,p<0.001) ve Ghr(1233.1±454.0 ve 1580.0±686.2pg/ml, p=0.047) düzeyleri düşüktü. İki grup arasında hidrokortizon dozu ve bazal adrenal androjen(17OHP,AS,T) düzeyleri açısından fark yoktu. Grup1'de Grup 2'ye göre total vücut yağı oranı (%27.6±5.8 ve %20.4±7.0,p=0,002) artmıştı. KAH vakalarında Lp ile VKİ SDS, total yağ oranı ve AdN arasında (r=0735,p=0.000, r=0.785,p=0.000 ve r=0.476,p=0.035) pozitif, Ghr arasında (r=-0.330,p=0.029) negatif korelasyon mevcuttu. HOMA-IR ile Lp arasında (r=0.475, p=0.001) pozitif, AdN arasında(r=-0.370,p=0.011) negatif korelasyon vardı.KAH vakalarında şişmanlık ve insülin direnci gelişme riski daha yüksektir. Artmış VKİ SDS ve yağ oranı insülin direnci göstergeleri olabilir. Leptin artışı, ghrelin ve adiponektin düzeylerinde düşme insülin duyarlılığının azaldığına işaret etmektedir. KAH vakalarında leptin ve ghrelin düzeyleri ile yağ oranı arasında yakın ilişki varlığı insülin direncinde bu hormonların rolü olduğunu göstermektedir. İnsülin direnci, metabolik sendrom ve onun komplikasyonlarının gelişmesine katkıda bulunabileceğinden, KAH vakaları, rutin izlem sırasında aynı zamanda insülin direnci açısından da takip edilmelidir.

Congenital adrenal hyperplasia (CAH) is characterized by defective cortisol and aldosterone secretion accompanied by adrenal hyperandrogenism. Recent studies have demonstrated elevated insulin and leptin concentrations and insulin resistance in children with CAH.The aims of this study were to evaluate, in CAH patients; insulin resistance (IR) and the relationships between anthropometric measurements and metabolic parameters such as leptin, ghrelin, adiponectin, adrenal androgens and the hydrocortisone dose used.Forty nine children with classic CAH [21 hydroxylase deficiency (21OHD)(n=34),11ß- hydroxylase deficiency(11ß-OHD)(n=11), nonclassical 21 OHD(n=4)] and 13 controls were included in the study. Mean age of the patients (26F, 23M) was 11.5±3.7 yrs. Mean age of the controls (4F,9M) was 9.9±4.5yrs. Glucose, insulin, leptin (Lp), adiponectin (AdN), ghrelin (Ghr), 17-OH progesterone (17OHP), androstenedione (AS), testosterone(T) and other metabolic parameters such as lipids were measured in the morning in the fasting state. Homeostasis model assessment (HOMA) and quantitative insulin sensitivity check index (QUICKI) were calculated. Oral glucose tolerance test (OGTT) was performed and evaluated. The children were divided into two groups: those with IR (Group1; 15 F, 7 M, mean age:12.1±3.2 yrs) and those without IR (Group 2; 11 F, 16 M, mean age:10.9±4.1 yrs) by using a value of 300µU/ml for the sum of insulin levels during the OGTT as the cutoff point. Frequency of insulin resistance and obesity were 44.9% and 40.8%, respectively and very high. In Group1, 68.2 % of children were pubertal, while signs of onset of puberty were found only in 33.3 % of the children in group 2, 46.2 % of children were pubertal in Group 3. BMI SDS (3.4±3.0 vs 1.3±2.3) was markedly higher in Group1 (p=0.012). Lp (34.9±39.7 vs 13.2 ±27.9 ng/ml, p=0,001), was also significantly higher in Group1 while AdN(20.0±7.8 vs 27.9±6.4µg/ml,p<0.001), Ghr (1233.1±454.0 vs 1580.0±686.2 pg/ml, p=0.047) levels were significantly lower. The hydrocortisone dose and basal adrenal androgens (17OHP P, AS, T) levels were not significantly different in the two groups. Total body fat ratio was higher in Group1 than Group2 (27.6±5.8% vs 20.4±7.0%, p=0,002). In CAH groups, Lp was positive correlated significantly with BMI SDS, total body fat ratio and AN(r=0735,p=0.000, r=0.785,p=0.000 and r=0.476,p=0.035). Lp was negative correlated significantly with Ghr(r=-0.330,p=0.029). HOMA-IR was significantly correlated with Lp (r=0.475, p=0.001) and AN (r=-0.370,p=0.011).We conclude that children with classic CAH have a higher risk of developing IR and obesity than the general population. Elevated BMI SDS and body fat ratio can be also useful predictors for IR in these children. Elevated leptin, reduced ghrelin and adiponectin can demonstrate in reduction of insulin sensitivity. We indicate that leptin, adiponectin and ghrelin may play a role in development of IR in CAH, because of a close correlation of body fat ratio with these hormones. Since IR may contribute to development of the metabolic syndrome and its complications, evaluation of IR should also be considered as part of the follow-up routine in children with classical CAH.