Suç kontrolünün etkinliği çerçevesinde sosyal ekoloji: Ankara-Gölbaşı ilçesi Subaşı, Ahiboz, İncek ve Hacılar köyünde bir araştırma

Abstract

ÖZET Ankara Gölbaşı ilçesine bağlı dört köyde yapılan saha araştırmasına dayanan bu çalışma, sosyal kontrol ile suç ve sapmanın sosyal ekolojisi ile ilgilidir. Bu araştırmanın amacı ekolojik bakış açısından bu yerleşim birimlerindeki sosyal kontrolün etkinliğini araştırmaktır. Bu köylerdeki emniyet ve asayiş hizmetlerini sağlama yetkisi jandarmaya aittir. Bu nedenle enformel suç kontrolü kadar formel suç önleme tekniklerine teorik olarak bazı katkılar sağlamak da amaçlanmıştır. Tezin ilk bölümünde çalışmanın konusu, amacı ve önemi açıklanmıştır. Araştırma sorularını, veri toplama ve analiz tekniğini kapsayan araştırmanın yöntemi de bu bölümde yer almaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Enformel görüşme ve gözlem tercih edilen temel tekniklerdir. Köy sakinleri içinden gönüllü katılımcılara yan yapılandırılmış mülakat uygulanmıştır. Yurt dışında ve Türkiye'de yapılan suç, sosyal ekoloji ve sosyal kontrolle ilgili bazı çalışmalar bu bölümün sonunda sunulmuştur. Çalışmanın kavramsal çerçevesi ikinci bölümde sunulmuştur. Kriminolojideki sosyal düzensizlik ve sosyal kontrol yaklaşımları benimsenmiştir. Chicago Okulu sosyolojisi, kentçilik ve `yeni sağ gerçekçilik` yaklaşımları bu bölümde açıklanmıştır. Üçüncü bölümde nicel ve nitel veriler iki şekilde sunulmuştur, öncelikle araştırma sahası hakkındaki veriler açıklanmış ve daha sonra katılımcılar hakkındaki betimsel istatistikler ve görüşmelerden elde edilen veriler açıklanmıştır. 50 katılımcının birincil ve ikincil sosyal ilişkileri, suç, sapma ve suç kontrol hakkındaki algılarıyla ilgili veriler, enformel görüşmelerle elde edilmiş ve gözlemlerle desteklenmiştir. Bu bölümde kodlanan, sınıflandırılan ve sayısallaştırılan bazı veriler, karşılaştırmalı olarak sunularak analiz edilmekle kalmamış, aynı zamanda katılımcıların bazı sözleri de olduğu gibi aktarılmıştır. Dört köy arasındaki karşılaştırmalı analiz,tüm analiz safhası boyunca vurgulanmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümdeki analizle ulaşılan sonuçlar son bölümde genel olarak değerlendirilmiştir. Bu bölümde ayrıca suç kontrolü hakkında bazı teorik öneriler getirilmeye çalışılmıştır. Gözlem ve değerlendirmelerin sonucunda, çalışmanın yapıldığı köylerdeki enformel sosyal kontrollerin oldukça yüksek olduğu tartışılmıştır. Ancak bu kontrol mekanizmaları yüksek heterojen ve geçici nüfusun, hızlı sosyoekonomik değişim ve yüksek seviyede sosyal hareketliliğin olduğu yerleşim birimlerinde daha az etkilidir. Ayrıca katılımcıların suçlu eylemler içeren davranışlar hakkındaki fikirlerinin suç kontrolünün etkinliğinde ayırt edici bir faktör olduğu söylenebilir. Akrabalarla olan ilişkiler ve aile üyeleri arasındaki etkileşimin, komşular ve arkadaşlarla ilişkilerden daha güçlü olduğu da tartışılmıştır. ııı

ABSTRACT This study which is based on a field research that is carried out in four villages belonging to Gölbaşı in Ankara is related to social control and social ecology of crime and deviance. The aim of the research is to investigate the efficiency of social control in these settings from the ecological perspective. The jurisdiction of public security and order at these villages is belong to Gendarmerie. So it is also aimed to make some contributions theoretically to formal crime prevention techniques as well as informal crime control. In the first chapter of the thesis, subject, purpose and significance of the study is explained. The research method containing research questions, data collection and analyze techniques also exist in this part. The qualitative research methods are used in this research. Informal interviewing and observation are the major techniques preferred. Partly structured interviewing techniques are applied to voluntary participants from village residents. Some researches from both abroad and Turkey related to the relationship between crime, social ecology and social control are also presented at the end of the chapter The conceptual frame of the study is presented in the second chapter. The social disorganization and social control perspective of criminology is adopted. The Chicago School of sociology, urbanism and New Right Realism perspectives are explained here. In the third chapter, both quantitative and qualitative data is presented in two ways. Firstly, the data about research field is explained and then the data about participants including both descriptive statistics and data gathered by informal interviewing is explained. The data related to the perceptions of 50 participants about primary and secondary social relation, crime and deviance, and crime control are gained by informal interviewing and supported with observations. Some data, which is coded, classified and IVindicated in numerical form, is not only presented and analyzed comparatively, but some quotations from participants are also used in this chapter. The comparative analyze between four villages is tried to underline through ail analyze process. The results, which are reached by analyzing in the third section, are evaluated generally in the last chapter. In this part it is also tried to make some theoretical suggestions about crime control. As a result of our observations and evaluations, it is argued that informal social controls in the villages where the research is carried out are rather high. But these control mechanism is less effective in the villages which are suffered from high heterogeneous and transient population, rapid socioeconomic change and social instability at high level. Additionally, it can be noted that the residents' ideas about behaviors containing criminal acts is a distinctive factor in the efficiency of crime control. It is also argued that relations with relatives and interaction among family members are rather stronger than the others, like relations with neighbors, friends.