Örgütsel adalet algısı, örgütsel özdeşleşme ve iş tatmini arasındaki ilişkilere yönelik görgül bir araştırma

Abstract

İçinde bulunduğumuz çağda örgütler etkinliklerini arttırmanın, karlarını ve performanslarını maksimize etmenin arayışı içerisindedir. Bu nedenle araştırmacılar tarafından örgütsel etkinliğin artmasına sebep olan etkileri ortaya çıkarmaya yönelik çeşitli araştırmalar yürütülmektedir. Geçekleştirilen araştırmaların büyük çoğunluğu örgütsel davranış çalışmaları kapsamında yapılmaktadır. Bu araştırmalarla farklı örgütsel değişkenlerin birbiri ile olan ilişkileri ölçülerek çalışanların davranışları öngörülmeye çalışılmaktadır. Böylece çalışanların bireysel performansları arttırılarak örgütsel etkinliğin sağlanması hedeflenmektedir. Bu kapsamda çalışmada, çalışanların örgütsel davranış ve tutumlarından olan örgütsel adalet algısı, örgütsel özdeşleşme ve iş tatmini arasındaki ilişki ve etkiler incelenmiştir.Çalışanlar mensubu oldukları örgütte kazançların dağıtımına, dağıtım kararlarının alındığı süreçlere, yöneticilerin kendilerine davranış şekillerine ve ne kadar bilgilendirildiklerine ilişkin adalet algılarına sahiptir. Çalışanların örgütlerine yönelik algıladıkları adaletin ölçüsü davranışlarını belirleyen önemli faktörlerden biridir. Bununla birlikte çalışanlar çeşitli sebeplerden dolayı kendilerini örgütleriyle bir hissederler. Bir çalışanın kendisini örgütüyle bir hissetmesi, örgütün değer ve özeliklerini kendi benliği ile özdeşleştirmesi, bağlılığın çok ötesinde bir davranıştır. Çünkü örgütleriyle özdeş çalışanlar diğer çalışanların aksine pek çok zorluğa göğüs gerebilir. Daha önceden yapılmış olan araştırmalarda çalışanların adalet algıları ile özdeşleşme düzeyleri arasında anlamlı ilişki değerleri elde edildiği görülmektedir. Örgütsel adalet algısı ve örgütsel özdeşleşme ile ilişkisi olan diğer bir kavram çalışanların işlerinden ne kadar tatmin olduğudur. Kuşkusuz çalışanların işlerinden tatmin olmalarının birçok sebep ve sonucu bulunmaktadır. Ancak bu çalışmada iş tatmini birbirinden farklı boyutlar halinde araştırmaya dahil edilmiş ve bu boyutların örgütsel adalet algısı ve örgütsel özdeşleşme ile olan ilişkileri incelenmiştir.Araştırma, Çankaya bölgesinde, kamu okullarında çalışan 422 öğretmen ile yürütülmüştür. Öncelikle, araştırmada ele alınan değişkenlerle ilgili literatür incelenmiş, sonrasında öğretmenlerden toplanan veriler analiz edilmiş ve ulaşılan bulguların örgütsel ortamlarda doğurabileceği sonuçlar değerlendirilerek araştırmacılara ve örgüt yöneticilerine önerilerde bulunulmuştur. Analiz sonucunda elde edilen bulgular; örgütsel adalet algısının bazı boyutları ile örgütsel özdeşleşme arasında, örgütsel adalet algısının bazı boyutları ile iş tatmininin bazı boyutları arasında ve örgütsel özdeşleşme ile iş tatmininin bazı boyutları arasında anlamlı ve aynı yönlü ilişkilerin var olduğunu göstermiştir. Ayrıca değişkenlerin boyutları arasında ortaya çıkan etkilerin paralelinde, örgütsel adalet algısının hem örgütsel özdeşleşmenin hem de iş tatmininin, örgütsel özdeşleşmenin ise iş tatmininin yordayıcısı olduğu değerlendirilmektedir.Anahtar Kelimeler : Örgütsel Adalet Algısı, Süreç Adalet Algısı, Dağıtım Adalet Algısı, Kişilerarası Adalet Algısı, Bilgisel Adalet Algısı, Örgütsel Özdeşleşme, İş Tatmini, Ücret Tatmini, Terfi Etme Fırsatlarından Tatmin, Yönetimden Tatmin, Olası Ödüllerden Tatmin, İş Arkadaşlarından Tatmin, İşin Doğasından Tatmin, İletişimden Tatmin.

Organizations are in a quest for finding ways to maximize their effectiveness, profits and performances in the current era. That's why researchers try to find out the reasons which cause organizational effectiveness. Nowadays most of the researches are being conducted in the context of organizational behavior. In these researches it is expected to predict employees' behaviors by measuring relationships between different organizational variables. In this way it is aimed to maintain organizational effectiveness by improving employees' performance levels. Therefore in this research, the relationships between organizational justice perceptions, organizational identification and job satisfaction, which were one of organizational behaviors or attitudes, were measured. In a typical organization, employees have justice perceptions related with outcome allocation, decision making processes, supervisor's treatment towards them and the amount of information shared by supervisor. The amount of justice perceptions that employees have is one of significant predictors of their behaviors. Additionally, employees feel themselves as one with their organizations due to several considerations. The feeling of oneness with the organization is far beyond the commitment with organization. Because the employees who are identified with their organizations can stand out against many challenges. According to previous researches' results it can be seen that there is a significant relationship between employees' justice perceptions and organizational identification levels. Another variable, which is in significant relationship with organizational justice perception and organizational identification, is job satisfaction. Certainly job satisfaction has many antecedents and outcomes. But in this research job satisfaction is analyzed with several sub dimensions. The relationships between these dimensions of job satisfaction, organizational identification and organizational justice perception are measured.This research was conducted with 422 teachers, working in public elementary schools and high schools located in Çankaya district. At the begining the literature on variables, studied in this research, was reviewed. Then the data collected from teachers, were analysed and the outcomes of the findings were appraised in relation with organizational contexts. Finally, in the light of these appraisals, some proposals were made towards managers and researchers. The findings of this research show that there are significant relationships between some sub dimensions of organizational justice perception and organizatioanl identification, between some sub dimensions of organizatioal justice perception and some sub dimensions of job satisfaction and between organizational identification and some sub dimensions of job satisfaction. Beyond that, according to the effects between sub dimensions of variables, it might be said that organizational justice perception is a predictor of both organizational identification and job satisfaction, at the same time organizational identification is a predictor of job satisfaction.Keywords : Organizational Justice Perception, Procedural Justice Perception, Distributive Justice Perception, Interpersonal Justice Perception, Informational Justice Perception, Organizational Identification, Job Satisfaction, Satisfaction From Pay, Satisfaction From Promotion, Satisfaction From Supervision, Satisfaction From Contingent Rewards, viSatisfaction From Coworkers, Satisfaction From Nature of Work, Satisfaction From Communication.