Okul servis sürücülerinin stres durumları ile trafikteki öfke ve saldırganlık seviyelerinin trafik cezası almalarıyla ilişkisi: Ankara ili örneği

Abstract

Alınan tedbirlere rağmen halen devam eden trafik kazaları, toplumu maddi ve manevi açıdan son derece yıpratmaktadır. Ülke ekonomisinin uğradığı zararlar yanında, bu kazalara karışanların ve onların yakınlarının yıllar boyu süren psikolojik sıkıntılar yaşadıkları görülmektedir. Trafik kazalarının oluşmasındaki nedensel faktörlere bakıldığında en büyük faktörün %90 oranla insan faktörü olduğu, bu konuda araç ve çevresel faktörlerin daha gerilerden geldiği tepsi edilmiştir.Sürücülerin stres, öfke ve saldırganlık seviyelerinin, sürüş esnasındaki davranışları etkilediği varsayımından hareketle; bu tip özelliklerin, kaza nedeni olabilecek olan trafik kurallarını ihmal ya da ihlal etmek konusunda da bir etkisi olabileceği düşünülmüştür. Bu bağlamda yapılan çalışmada sürücülerin aldıkları trafik cezaları baz alınmıştır. Kazaya karışan aracın, okul servis aracı olmasının toplumda yaratacağı etkinin daha da fazla olacağı düşünüldüğünden araştırma; okul servis sürücülerinin trafik kurallarını ihlal veya ihmalleri sonucu aldıkları trafik cezaları kapsamında yapılmıştır.Karşılaştırma amacıyla taksi ve binek araç sürücüleri de araştırmaya dahil edilmiştir. Örneklem grubu olarak Ankara şehir merkezinde araç kullanan 100 okul servisi sürücüsü, 100 taksi sürücüsü ve 100 binek araç sürücüsü, seçilmiştir. Elde edilen veriler MANCOVA (Çok Yönlü Kovaryans Analizi) ve Diskriminant (Ayırma) analizlerine tabi tutulmuştur. Analizler sonucunda; okul servis sürücülerinin trafikte öfke, saldırganlık ve stres konusunda diğer sürücü gruplarından farklılaştığı, okul servis sürücülerinin her üç özellik konusunda da diğer sürücü gruplarına göre en düşük seviyede olduğu bulunmuştur. Okul servis sürücülerinin bu özelliklerinin, genel anlamda trafik cezası almaları konusuna etkisi ile ilgili anlamlı sonuçlara ulaşılamamakla birlikte, aşırı hızdan dolayı trafik cezası alma konusunda okul servis sürücüleri diğer sürücü gruplarından anlamlı bir şekilde düşük puan alarak farklılaşmıştır.

In addition to the economic damage of the country, traffic accidents cause a big psychological trauma for the victims and their relatives. Statistics show that %90 of the accidents happens because of the humans mistakes. Factors related to cars and environment has lower impacts. Failures of the drivers and violation of the traffic rules has more impact on the traffic accidents.With the assumption that characteristics such as stress, anger and aggressiveness affects the behavior of the drivers, it has been assumed that these kind of characteristics have impacts on the disregard or violation of rules which are the main causes for accidents. Therefore, the fines that drivers receive are used as the main factor in the analysis. The accidents of school busses have deeper impact on the society. Therefore, this study focuses on the fine that school bus drivers receive because of disregard or violation of traffic rules.Regular drivers and taxi drivers has been included for comparison. 300 drivers in Ankara are used a sampling units, 100 of them are school bus drivers, 100 taxi drivers and 100 regular drivers. Data obtained from the three groups are analysed using MANCOVA (Multivariate Analysis of Covarience) and Discriminant Analysis. At the end, this study concludes that school bus drivers have lower level of stress, anger and aggressiveness in the traffic compared to other drivers. There is no indication for the relation between these characteristics of the school bus drivers and traffic fines but the analysis shows that school bus drivers have less fines because of excessive speed compared to other drivers.