Patent ve faydalı model edinim eğilimlerini etkileyen faktörler; Ankara'daki teknoparklarda yerleşik firmalar üzerine bir uygulama

Abstract

Bu araştırmanın konusu, teknopark içerisinde faaliyet gösteren firmaların, patent ve faydalı model edinim eğilimlerini etkileyen; patent ve faydalı modele ilişkin bilgi düzeyleri, patent ve faydalı model konusunda verilen ortamsal desteklerin faydalarına ilişkin algı düzeyleri, patent ve faydalı model ediniminin zorluk ve maliyetine ilişkin algı düzeyleri ve patent/faydalı model edinimine ilişkin fayda ve katkı algı düzeylerinden hangisi ya da hangilerinin diğerlerine göre etkili olduğunu ve bu etkilerin derecesini tespit ederek firmaların patent/faydalı model edinim eğilimlerini artırmak için neler yapılabileceğini bir model üzerinde ampirik olarak irdelemektir.Yapılan literatür taramasında daha önce ampirik olarak incelediği belirlenen bu etkinin ölçülmesi amacıyla, teknopark firmalarının patent ve faydalı modele ilişkin bilgileri ve algılarını ölçmek üzere iki ölçek geliştirilmiş ve firmaların patent ve faydalı modele ilişkin bilgi ve algı seviyeleri tespit edilerek araştırma kapsamında tartışılmıştır.Araştırmada, Türkiye'de bulunan teknoparklarda aktif olarak faaliyette olan 1730 sanayi firmasından 697'sinin Ankara ili sınırları içinde bulunmasından dolayı, saha araştırması Ankara ilinden faal üç teknopark bünyesinde faaliyet gösteren 76 firmanın katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Saha araştırması sürecinde veri toplama için anket kullanılmıştır.Araştırma amaçlarına ulaşılmasında, geçerlilik ve güvenilirlik analizleri, tek yönlü varyans analizi ve regresyon analizi gibi çeşitli nicel yöntemlerden yararlanılmıştır. SPSS 17.0 paket programı yardımıyla gerçekleştirilen analizler neticesinde, tanımlayıcı istatistiklere, farklılaşma testlerine ve patent/faydalı model algı seviyelerine ilişkin birçok bulgu elde edilmiştir.Yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda teknoparklarda yer alan firmaların patent/faydalı model edinimine ilişkin fayda ve katkı algı düzeylerini, teknoparklarda yer alan firmaların patent ve faydalı modele ilişkin bilgi düzeylerinin pozitif ve anlamlı bir şekilde etkilediği; firmaların patent ve faydalı model ediniminin zorluk ve maliyetine ilişkin algı düzeylerinin de negatif ve anlamlı bir şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Patent ve faydalı model konusunda verilen ortamsal desteklerin faydalarına ilişkin algı düzeylerinin ise firmaların patent/faydalı model edinimine ilişkin fayda ve katkı algıları üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı tespit edilmiştir.Yapılan basit regresyon analizi ile ise firmaların patent/faydalı model edinimine ilişkin fayda ve katkı algı düzeylerinin firmaların patent/faydalı modele ilişkin edinim eğilim düzeyleri üzerindeki etkisi ölçülerek firmaların patent edinim eğilimlerini etkileyen faktörler belirlenmeye çalışılmıştır.Yapılan analizler sonucunda da teknoparklarda yer alan firmaların patent/faydalı model edinim eğilimlerinin artırılması için neler yapılabileceği tartışılmış ve daha sonra bu konuda yapılacak araştırmalara yol göstermesi için araştırmacılara öneriler sunulmuştur.ANAHTAR KELİMELER :Teknopark, Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları, Patent, Faydalı Model, Patent ve Faydalı Model Edinim Eğilim

The subject of this study is to examine the propensity for patent and utility model of technopark firms which are affected by firms? perceptions regarding; their awareness of patent and utility model, their perceptions regarding the supports which are provided for patent and utility model, their perceptions regarding the hardness and costs of patent and utility model and their perceptions regarding the advantages and benefits of patent and utility model. In addition, examine to determine degree of the effects of above mentioned factors to propensity to patent and utility model and to present suggestions to increase the propensity for patent and utility model.In order to measure the effect which has not been studied empirically in the literature, two surveys have been developed to measure the propensity for patent and utility model. Then, the firms? awareness and perceptions of patent and utility model were discussed on the scope of research.Because of the 697 of 1730 firms which are located in Turkey?s technoparks are located in Ankara, the field research was carried out with the participation of 76 firms operating within three technoparks located in Ankara. While the field research process, the survey data collection method was used.To achieve the objectives of the research, it was used quantitative methods such as validity and reliability analysis, one way anova and regression analysis. As a result of analysis performed by using SPSS 17.0 package program, there were obtained numerous findings about descriptive statistics, differentiation tests and the findings of the firms perceptions regarding patent and utility model.As a result of multiple linear regression analysis, it has been identified that firms? awareness of patent and utility model has a positive and significant effect on firms? perceptions regarding the advantages and benefits of patent and utility model; and it has been identified that firms? perceptions regarding the hardness and costs of patent and utility model has a positive and significant effect on firms? perceptions regarding the advantages and benefits of patent and utility model. firms? perceptions regarding the supports which are provided for patent and utility model has not have any significant effect on firms? perceptions regarding the advantages and benefits of patent and utility model.Also it has been identified by simple regression analysis, firms? perceptions regarding the advantages and benefits of patent and utility model has a positive and significant effect on firms? propensity to have patent and utility model.As a result of statistical findings, the suggestions regarding to increase the propensity for patent and utility model were discussed and recommendations were presented for for researchers to guide their research which will be done in later periods.Keywords : Technopark, Intellectual Property Rights, Patent, Utility Model, Propensity for Patent and Utility Model.