Orta asya ve kafkasya'daki petrol ve doğal gaz boru hatlarının Türkiye'nin ulusal güvenliğine etkisi

Abstract

Türkiye petrol ve doğal gaz kaynakları az olan bir ülkedir. Toplam enerji ihtiyacının %73'ünü dışarıdan ithal etmektedir. Günümüzde enerjiye olan ihtiyaç hızla artmaktadır. Bu durum, yeterli enerji kaynağı bulunmayan ülkeleri dış kaynaklara bağımlı kılmakta ve bu ülkelerin ulusal güvenliklerini önemli ölçüde ve olumsuz şekilde etkilemektedir. Bu çalışmada Türkiye'nin enerji ihtiyacının büyük bölümünün karşılanmasında yararlanılan Orta Asya ve Kafkasya'daki petrol ve doğal gaz boru hatlarının Türkiye'nin ulusal güvenliğine etkileri incelenmiştir. Birinci bölümde ulusal güvenlik kavramının tanımı ve kapsamı açıklanmış, ulusal güvenliği şekillendiren temel düşünce akımlarının güvenliğe bakış açısı ortaya konulmuştur. Ayrıca bağımlılık olgusu tanımı, çeşitleri ve ulusal güvenliğe etkileri bakımından ele alınmıştır. İkinci bölümde ise enerjinin insan hayatındaki önemi ve vazgeçilmez yerine değinilmiş, enerji kaynaklarının sınıflandırılması yapılmıştır. Bu bölümde petrol ve doğal gazın enerji çeşitleri içerisindeki önemi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Türkiye ve Avrupa Birliği ile önemli miktarda enerji kaynaklarına sahip olan Orta Asya ülkelerindeki petrol ve doğal gaz üretim ve tüketim durumları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Üçüncü bölümde, enerji kaynakları bakımından Orta Asya ve Kafkasya'nın jeopolitik durumu ve önemi Türkiye'nin enerji kaynağı ihtiyacı çerçevesinde değerlendirilmiş olup genel olarak boru hattı rotalarının belirlenmesinde etkili olan hususlar açıklanmıştır. Bu bağlamda küresel güçlerin ve bölge ülkelerinin politikaları, uluslararası petrol ve doğal gaz şirketlerinin tutumları ile önemli bölgesel çatışmalar incelenmiş ve Orta Asya ve Kafkasya Bölgesinde mevcut/yapılması planlanan petrol ve doğal gaz boru hatları hakkında bilgi verilmiştir.Dördüncü bölümde ise Türkiye'nin coğrafi konumunun ve Türk Boğazlarının boru hatları siyasetine etkileri açıklanmış ve son olarak boru hatlarının Türkiye'nin ulusal güvenliğine yansımaları ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Turkey has very limited domestic hydrocarbon resources and it heavily relies on oil and gas imports to meet about 73 percent of its energy requirements. The need for energy is rapidly increasing in today's world. However, this adversely growing energy need affects the national security of countries with poor domestic energy sources by creating dependence on foreign sources. As the main energy import lines of Turkey, the dependency on oil and gas pipelines of Central Asia and Caucasia and their impacts on Turkey's national security are analyzed in this study.In the first section, the notion of national security and the notion of dependency are defined. Furthermore, the perspectives of main thoughts shaping the notion of national security and the impacts of dependency on national security are explained. In the second section the importance of energy for human life is adressed and the energy sources are classified. Especially, the prime position of oil and natural gas in the energy sector is pointed out . Also in this section, the current statuses of consumption and production of oil and natural gas in Turkey, in the European Union and in Central Asian countries are described.In the third section, the geopolitical importance of Central Asia and the Caucasus is evaluated with regard to Turkey's energy source needs and the decisive factors of determining the pipeline routes are explained in general. In this context, the politics of global powers and regional countries, the approaches of international oil and natural gas companies and the main conflicts in the regions are thouched upon. In addition, the information concerning the current and prospective oil and gas pipelines in Central Asia and the Caucasus is given.In the fourth section, the impacts of the geographic location of Turkey and Turkish Straits on pipeline politics are explained and the repercussions of the usage of Central Asian and the Caucasian oil and gas pipelines on the national security of Turkey is tried to be analyzed.