Özel hayatın korunması kapsamında istihbarat faaliyetlerinin hukuksal sınırları

Abstract

Demokratik toplumlarda 21'inci yüzyılda insan merkezli yönetim anlayışı önem kazanmıştır. Temel hak ve özgürlükler ulusal mevzuat ve uluslararası sözleşmelerde korunma altına alınmıştır. Temel hakların içinde şüphesiz en önemlilerinden birisi de kişinin özel hayatının korunması hakkıdır. Devletler bireylerin özel hayatlarını korumalarının yanında; iç ve dış güvenliği sağlama, suç ve suçlulukla mücadele etme gibi görevleri de vardır. Bu kapsamda istihbarat faaliyetlerinin yürütülmesi ise bir zorunluluk arz eder. Güvenlik ve özgürlük ikileminin arasında istihbarat faaliyetlerinin sınırı ne olacaktır? Bu çalışmada bir yandan özel hayatın gizliliği ve korunması üzerinde durulurken diğer yandan istihbarat faaliyetlerinin özellikle ulusal mevzuat kapsamında yasal dayanaklarının neler olduğu araştırılmıştır.Çalışmanın birinci bölümünde, insan haklarının sınıflandırılması ortaya konmuş ve tarihsel gelişimi konusunda uluslararası belgeler açıklanmıştır. Özel hayat kavramı incelenmiş, kapsamı belirtilmiş ve hukuki metinlerde özel hayat kavramı araştırılmıştır.İkinci bölümde güvenliğin çeşitli açılardan tanımı yapılmış, devlet sorumluluğu olarak güvenliğin sağlanması ve bu kapsamda istihbarat faaliyetlerini gerekliliğinden bahsettikten sonra, istihbaratın ne olduğu, istihbarat faaliyetlerin içeriği konusunda araştırma yapılmıştır.Üçüncü bölümde ise özel hayat ile istihbarat faaliyetlerinin sınırları çizilmeye çalışılmıştır. Burada hukuk devleti ilkesi bakımından devletin temel amaç ve görevleri açıklanmış, temel hak ve özgürlüklerin yasalardaki sınırlanma gerekçeleri ortaya konmuş ve devletin istihbarat faaliyetleri açısından özel hayata müdahale yöntemlerinin hukuksal dayanakları irdelenmiştir.Son bölümde çalışmanın genel bir değerlendirmesi yapılarak elde edilen sonuçlar ifade edilmiştir.

In 21st century, human-centered approach has gained much more importance in democratic societies. Today, basic human rights and civil liberties are under protection by national and international law. One of the most important basic rights is the protection of the private life. Besides this, state has many responsibilities like providing internal and external security and fight against crimes. In this respect, the execution of intelligence activities is a necessity. But, what will be the limit of these activities in the context of security-liberty dilemma? This study deals with secrecy and protection of private life while putting forth its legal basis in national law. In the first part, the classification of human rights is presented and its development is explained through examination of international documents together with the concept of private life and its scope.In the second part, definitions of security from many points of view and the necessity of intelligence activites with regard to realization of the security by the state are presented. Subsequently, it is discussed what is intelligence and its content.In the third part, the limits of private life and intelligence activities are presented. Basic goals and responsibilities of state is explained in the context of the rule of law concept, the reasons for the limitations of basic human rights in laws is presented and legal basis for the interventions to private life with regard to intelligence activities of the state is discussed. In the last part, a general review and conclusions are presented.