Koruculuk uygulamalarının terörle mücadeledeki yeri: Geçici köy koruculuğu sistemi örneği

Abstract

Terörle mücadelede yerel halkın devlet tarafından silahlandırılarak, bir takım özlük hakları karşılığında kullanılması, terör örgütlerinin zorlayıcı yeteneklerine karşı uygulanan caydırıcılık temelli bir güvenlik politikasıdır. Bu politika kapsamında uygulanan koruculuk sistemleri, devletlerin meydana getirdikleri paramiliter, silahlı milis birlikleridir. Ülkelerin gerek kendi sınırları içerisinde, gerekse de bir başka ülkede meydana gelen terörizmle mücadelede kullandıkları koruculuk sistemleri, faydalarının yanında mahzurları da bulunan uygulamalardır. Bu nedenle sistemlerin başarılı olmabilmesi için, başlangıcından tasfiye edilmesine kadarki süreçte etkin bir devlet kontrolü ile yürütülmesi ve hedef kitle üzerinde istenen etkiyi yaratıp yaratmadığının sürekli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.Türkiye'nin PKK terör örgütü ile mücadelesinde kullandığı Geçici Köy Koruculuğu (GKK) sistemi, 26 Mart 1985 tarihinde, 442 sayılı Köy Kanunu'nun 74. Maddesinde değişiklik yapmak suretiyle yürürlüğe giren bir milis örgütlenmedir. Kurulduğu dönemde PKK'nın köy baskınlarına karşı bir çözüm olması ve halkın güvenlik güçleri gelinceye kadar teröristlere karşı korunması maksadıyla uygulanan sistem, devam eden süreçte terörle mücadeledeki yerini ve önemini artırmıştır. 2014 yılı itibariyle GKK sistemi; devlete yıllık maliyeti 527 milyon Türk lirası olan, bugünkü mevcudu ile sisteme giriş çıkış yapmış korucular ve ailelerinin toplamı itibariyle yaklaşık 1 milyon nüfusu etkileyen ve 1985-2014 arasında 1401 şehit ile Türkiye'nin terörle mücadeleye verdiği subay, astsubay, uzman çavuş ve polis şehitlerinin toplamından daha fazla zayiatı olan yerleşik bir uygulama haline gelmiştir. Ayrıca halen içinde bulunduğumuz süreçte GKK sisteminin tasfiyesinin, PKK tarafından sorunun çözümü için öngörülen hususlardan biri olması, konunun güncelliğini ifade etmektedir. Türkiye'nin PKK ile mücadelesinde önemli ve güncel bir konuma sahip GKK sistemi hakkında yapılan akademik çalışma sayısı oldukça az olup, mevcut çalışmaların sistemin faydalı veya mahzurlu olduğunu savunur nitelikte objektiflikten uzak olması ve konuyu yalnızca günümüz perspektifinden ele alması, bu alanda çalışılmasına sebep olmuştur. Bu bağlamda, GKK sisteminin terörle mücadeledeki yerini ve önemini anlamak için, 1985-2014 arasındaki 29 yıllık süreç ele alınarak sistemin; PKK terör örgütü ve Türkiye Cumhuriyeti devleti üzerindeki yansımaları, tarihi karşılaştırmalı analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir. Büyük bir kısmı birincil kaynaklar üzerinden yapılan çalışmanın temel argümanı şudur: koruculuk uygulamaları kısa vadede güvenlik alanında kendisinden beklenen faydayı göstermekte, ancak uzun vadede çatışma süresi uzadıkça ve siyasi konjonktür değiştikçe, sistemlerin siyasi ve sosyo kültürel açıdan barındırdığı riskler güvenlik boyutundaki faydasını gölgeler hale gelmektedir. Bu maksatla çalışmanın birinci bölümünde koruculuk uygulamalarının kullanım konsepti; sebepleri, faydaları ve mahzurları ışığında ifade edildikten sonra, dünyada geçmişten günümüze uygulanan koruculuk sistemleri incelenecektir. Çalışmanın ikinci bölümünde GKK sisteminin Türkiye açısından gerekliliği anlamaya çalışılacak ve sistemin yasal incelemesi yapılacaktır. GKK sisteminin terörle mücadeledeki yeri ve önemi ise çalışmanın üçüncü bölümünde ele alınacak ve sonuç bölümünde sistemin geleceğine ilişkin değerlendirmeler ile koruculuk uygulamalarında başarıyı artırabilmek için alınması gereken tedbirler ifade edilecektir.

Arming civilians as a deterrence-based, security oriented counterinsurgency policy is used by states in return of some employee personal rights against terrorist organizations' coercive abilities. Village guard systems, used in this scope, is a paramilitary, armed, milita forces which is created by states. Either used in host nation that is struggling with terrorism, or within the boundaries of another nation, village guard systems have some pros and cons together. Therefore, in order to be successfull, the systems; have to be applied with a complete state control, which should include the process from the beginning to the end, and have to be checked the desired effectiveness of the policy in the eye of target group. Provisional Village Guard System (GKK) is a local milita force, applied by Turkey against PKK terrorist organization, with the amendment of the 74th article article of the Village Law on 26 March 1985. In the beginning, the system was applied as a solution of PKK's village invasions and the mission of the GKK was protecting villagers against PKK terrorists until the security forces burst upon the scene. However, in the ongoing process, GKK has increased the place and importance on Turkey's counterinsurgency policy. By 2014, GKK is a system of 527 million TL. annual cost for Turkey. Also, it is a situated practice which, with the account of active, retired and sacked guards including their families, affects almost one million citizen. Moreover, with 1401 martyries, GKK has more than total of officer, sergeant, specialist sergeant and police martries. In addition to this, today, in democratic resolution process, PKK is proposing the discharge of GKK, as a must for democratic solution. Hence, GKK system is a hot and contemporary agenda for Turkey. As mentioned above, GKK system is important and living issue for Turkey, but the academic studies are very little in quantity and subjective in quality. Studies on GKK were made by the academicians, either approve the system for its pros, or accuse the system for its cons. Also, these studies are approaching the system with one sided today's perspective. These reasons motived us to study about GKK system and also decisive on the method of this study. In this regard, to gain a clear understanding of the place and importance of GKK in Turkish counterinsurgency, 29 year-old-process, from 1985 to 2014, discussed completely and the system's reflection on PKK and the state is searched by historical comparative analysis method. This study, most part of the study is based on primary sources, argues that the strategy of forming/arming and then using local militias would prove its effectiveness in raising security in the short term. In the longer run, however, as the conflict turns into a protracted one, and more importantly, changes its nature, the costs of this strategy in the political and socio-psychological domain may easily exceed its benefits in the security domain. To that end, in the first chapter of the study is about the concept of village guard systems in the light of reasons, pros and cons. Also, village guard systems in the world will be discussed in this section. The second chapter will try to realize the necessity of the GKK in Turkey's internal dynamics. Moreover, the legal regulation of the system will be mentioned in this part. The third chapter is regarding the place and importance of GKK in Turkish counterinsurgency. Finally, the conclusion part will criticize the future of GKK and the precautions for a successful village guard system.