Şirketlerin şeffaflık ve hesap verebilirliğinin vekâlet kuramı bağlamında incelenmesi: OYAK örnek olayı

Abstract

Bu tez çalışması, vekâlet kuramının organizasyon yapısı içerisinde ne şekilde uygulandığının bir örnek olay çerçevesinde incelenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu maksatla, seçilen Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) üyesi 260 katılımcıdan bu çalışma için geliştirilen anket vasıtasıyla toplanan veriler kullanılarak yapılan analizlerle üyelerin; vekâlet yapısı, hizmet kalitesi, şeffaflık ve hesap verebilirlik mekanizmaları konusundaki algıları ölçülmüştür. Nitel araştırma kapsamında OYAK yönetim kademelerinde yer alan 14 katılımcı ile mülakat yapılmış, 3 farklı yönetim faaliyeti gözlemlenmiş ve Kurum faaliyetlerine yönelik doküman incelemesi yapılmıştır. Elde edilen nicel ve nitel verilerin analizi yapılmış ve yazında kurama ilişkin yer alan veriler bağlamında değerlendirme yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre üyelerin Kurum hizmetlerinden memnun olduğu, oluşturulan vekâlet yapısının, şeffaflık ve hesap verebilirlik mekanizmalarının etkin olduğunu değerlendirdikleri görülmüştür. OYAK yönetim yapısı kuruluş tarihinden günümüze incelenmiş, mevcut yönetim mekanizmalarının vekâlet kuramı bakımından incelenmesi yapılmıştır. OYAK yönetim yapısı benzeri yerli ve yabancı emeklilik kuruluşlarıyla kıyaslanmış, hukuksal statüsü, güçlü ve zayıf yanları tartışılmıştır. Kurum'un oluşturulan şeffaflık ve hesap verebilirlik mekanizmaları ile vekâlet yapısı ile vekâlet sorunlarına çözümler getirdiği görülmüştür.

This thesis has been conducted to examine the execution of agency theory in an organization within the framework of a case study. For this purpose, statistical analyzes conducted using the data which has been collected with a developed questionnaire from 260 members of Turkish Armed Forces Assistance (and Pension) Fund and their perception about the agency structure, service quality, transparency, and accountability mechanisms. Interview with 14 agents of the Fund, observation of 3 important management processes, and document analysis of the Fund has been conducted as the qualitative analysis of the research. The results of qualitative and quantitative researches have been compared with each other and the data get from the literature. According to the findings, the members of the Fund are satisfied with the service quality, agency structure, transparency, and accountability mechanisms of the Fund. The managerial structure of the Fund has been analyzed from the foundation date to the current. The Fund has been compared with similar national and international pension funds and legal perspective, weak and strong sides of the Fund has been discussed. It has been observed that the agency structure, transparency, and accountability mechanisms of the Fund helped to solve the agency problems.