Sakarya Meydan Muharebesi'nde Çaldağı'nın önemi

Abstract

Yunan Ordusu'nun 14 Ağustos 1921'de başlayan ileri harekâtı 22 Ağustos 1921'de Sakarya Mevzii karşısında tertiplenmesi ile son bulmuştu. Bundan sonra 23 Ağustos itibari ile Yunan Ordusu taarruzu başlayacaktı. Sakarya Meydan Muharebesi'nde Yunan harekâtı 3 safha içerisinde cereyan edecekti. Bu safhalar kuşatma, yarma ve geri çekilme safhaları idi. Harekâtın kuşatma safhasında cephenin merkez kısmında ve ikinci hatta kalacak olan Çaldağı, Yunan Ordusu'nun son takatini harcadığı yarma teşebbüsü safhasında baş rolü oynayacak ve tüm harekâtın kaderinin değiştiği yer olacaktı. Çaldağı'nı ele geçirdiklerinde Ankara yolunun da açılmış olacağını düşünen Yunan Ordusu Komuta Heyeti bütün gücü ile bu dağa taarruz edecek ve bu bölgeden Türk Cephesi'ni yarmayı deneyecekti. Bu durum Türk Komuta Heyeti'nde de ciddi kaygı ve endişe yaratacak, tehlikenin önlenmesi için gerekli tedbirler aranacaktı. Türk Komuta Heyeti tarafından Çaldağı'nın elde bulundurulması için cephenin diğer kesimlerinden mümkün olduğu ölçüde kuvvet kaydırılacak ve o bölgede özel bir teşkilatlanmaya gidilerek doğrudan Batı Cephesi Komutanlığı'na bağlı `Çal Cephesi` kurulacaktı. Bu bölgede yaşanan muharebeler Sakarya Meydan Muharebesi için bir doruk noktası olacak ve tüm harekâtın seyri değişecekti. Geri çekilme safhasında ise Yunan Ordusu çekilmesini örtmesi ve emniyete alması için Çaldağı'nda örtme birlikleri bırakacaktı. Sağ kanadında bulunan en doğudaki birliklerinin çekilmesini emniyete alması için Çaldağı bölgesinde bıraktığı birlikleri en son çektiği birliklerden olacaktı.Anahtar Sözcükler:Türk, Yunan, Sakarya, Muharebe, Çaldağı

The Greek Army's forward operation on 14 August 1921 ended 22 August 1921 against Sakarya defence emplacement. After then Greek Army attacked Turkish Army on 23 August 1921. Greek Army's Operation depended on 3 phases on Sakarya Pitched Battle. These were envelopment phase, breakthrough phase, retreat phase. Çaldağı (Chal Mountain) was in central position and second defence line in the envelopment phase. It was a turning point in the breakthrouh phase that Greek Army finished it's strength and power. In this phase, Greek Army Commanders thought that if they took the Çaldağı (Chal Mountain), they would open the route to Ankara. So Greek Army attacked Çaldağı with it's all the strenght and tried to make a breakthrough on Turkish Defence Front. Turkish Commanders were in anxiety and they searched for a way out. Turkish Army Commander ordered the other units to help units on Çaldağı (Chal Dag, Chal Mountain) and formed a specific military organization that name was Çal (Chal) Front. The battle on Çal Front was would be a turning point on Sakarya Pitched Battle and changed the destiny of all operation. In retreat phase, Greek Army Commander ordered the units on Çaldağı (Chal Mountain) to secure the army retreat manouver. The Greek units on Çaldağ (Chal Mountain) would be one of the last units that went to west of Sakarya River.Keywords: Turk, Greek, Sakarya, Battle, Çaldağı (Chal)