Diyabetli adölesanların pediatrik bakımdan erişkin bakıma geçişte özyönetim becerileri ve geçişe hazır oluş durumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma; diyabetli adölesanların pediatrik bakımdan erişkin bakıma geçiş sürecinde uygulanan gelişimsel geçiş bakım modelinin adölesanların özyönetim becerilerine, geçişe hazır oluş durumlarına ve bakım memnuniyetlerine etkisini değerlendirmek amacıyla yarı deneysel bir çalışma olarak planlanmış ve uygulanmıştır.Verilerin toplanmasında `Adölesanların Sosyodemografik ve Tıbbi Özelliklerine İlişkin Veri Toplama Formu`, `Geçişe Hazır Oluşu Değerlendirme Ölçeği (TRAQ)`, `Geçiş Bakım Memnuniyetini Değerlendirme Ölçeği`, `Öz-Yönetim Becerisi Değerlendirme Formu` kullanılmıştır. Bu formlar ve ölçekler çalışmanın başlangıcında ve altı ay sonrasında adölesanlara uygulanmıştır.Araştırma 30'u müdahale grubu, 30'u da kontrol grubu olmak üzere toplam 60 diyabetli adölesan ile tamamlanmıştır. Adölesanlar basit rastgele randomizasyon ile müdahale ve kontrol gruplarına alınmıştır. Müdahale grubundaki adölesanlarla bireysel görüşmeler yapılmış ve geçişe hazır oluş durumları ve eğitim gereksinimleri belirlenmiştir. Adölesan ve ebeveynlerine pediatrik bakımdan erişkin bakıma geçiş, geçiş sürecinin önemi ve uygulanan geçiş protokolü açıklanmış, glisemik kontrolleri ve diyabet ile yaşam becerilerini geliştirmeye yönelik konularda bireysel eğitimler verilmiş ve adölesanlar izlem programına alınmıştır. Adölesan ve ebeveynlerinin erişkin diyabet bakım sağlayıcıları ile görüşmesi ve erişkin diyabet servisi prosedürlerine ilişkin bilgi edinmesi sağlanmıştır. Bu süreçte kontrol grubunda ise, kliniğin normal prosedürü devam etmiş, araştırma sonunda bu gruba da gelişimsel geçiş bakımı uygulanmıştır.Uygulanan geçiş bakım modeli sonrasında müdahale grubunda, başlangıç ve altı ay sonrası değerlendirme sonuçları karşılaştırıldığında adölesanların diyabete ilişkin bilgileri ve becerileri bağımsız olarak gerçekleştirme düzeyleri artmış, HbA1c ve kan şekeri ölçüm sonuçları normal değerlere dönmüştür. `Geçişe Hazır Oluşu Değerlendirme` ve `Geçiş Bakım Memnuniyetini Değerlendirme` ölçeklerinin alt boyut ve toplam puanlarının olumlu yönde değiştiği; müdahale ve kontrol grupları arasındaki geçişe hazır oluş ve bakım memnuniyet puan farkının anlamlı olduğu saptanmıştır.Bu sonuçlara göre hemşire tarafından adölesanlara uygulanan gelişimsel geçiş bakım modelinin adölesanların geçiş becerileri, özyönetimi ve bakım memnuniyetleri üzerine olumlu etkileri olduğu görülmüştür. Adölesan ve ebeveynlerini pediatrik bakım sonrası erişkin bakıma hazırlamak için erken adölesan dönemde başlayan ve bakımın transferine kadar devam eden iyi planlanmış, bireysel ve gelişimsel gereksinimlere uygun bir geçiş modeli uygulanması önerilmektedir.Anahtar kelimeler: Diyabet, Adölesan, Geçiş bakımı, Öz-yönetim, Diyabet eğitimi, Hemşire.

This study is designed as a quasi-experimental study in order to assess the effects of developmental transition care model on the self management skills, transition readiness status and satisfaction of adolescents with diabetes. `Data Collection Form for Socio-demographic and Medical Characteristics of Adolescents`, `Transition Readiness Assessment Questionaire (TRAQ), `Mind the Gap Scale`, `Self-Management Skills Assessment Form` were used at the beginning of the study and six months later in order to collect data.Study was conducted with a total of 60 patients, 30 patients in the intervention group and 30 patients in the control group. Adolescents were included in the intervention and control groups with simple randomization. Interviews with individuals were conducted, transition readiness and education requirements were determined in the intervention group. Adolescents and their parents were explained transition from pediatric care to adult care, the importance of transition period, transition protocol that is implemented and received individual education for improving glycaemic control and skills of living with diabetes in adolescents. Then they were included in the follow-up program. Adolescents in the control group received standard care and developmental transition care was given to them after the study was finished.After developmental transition care model, assessment of outcomes of the study group that were obtained at the beginning and at sixth month were compared. It was found that knowledge and self management levels of adolescents were increased, HbA1c and blood glucose were decreased. It was noticed that subscale and total scores of `Transition Readinesss Assessment Questionnaire` and `Mind the Gap Scale` changed positively. And it was found that the difference between the intervention and control groups in terms of readiness and care satisfaction scores was significant. According to these results developmental transition care that was provided by nurses was effective on adolescent's transition skills and self management positively. It is recommended that applying a transitional care which is appropriate to the individual and developmental needs and training and follow-up program for improving self management skills of adolescents with diabetes. Key words: Diabetes, Adolescents, Transitional Care, Self management, Diabetes Education, Nurse.