Üriner inkontinanslı yaşlılara ev ziyaretleri ile verilen hemşirelik bakımının etkinliğinin değerlendirilmesi

Abstract

Üriner İnkontinanslı Yaşlılara Ev Ziyaretleri ile Verilen Hemşirelik Bakımının Etkinliğinin Değerlendirilmesi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2017 Bu araştırma, toplumda yaşayan inkontinanslı yaşlılara ev ziyareti esnasında NANDA-I, NOC ve NIC (NNN) bağlantıları kullanılarak uygulan hemşirelik bakımının etkinliğinin değerlendirilmesi amacıyla randomize kontrollü deneysel bir araştırma olarak planlanmıştır. Araştırma, Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Geriatri Bilim Dalı polikliniğinde takip edilen ve inkotinans tanısı alan yaşlıların evlerinde Aralık 2015-Şubat 2017 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın örneklem büyüklüğü α hatanın %5, power'ın %80 olması ön kabulü ile literatürden elde edilen 0.5'lik etki puan ortalamaları ile yapılan hesaplama sonucunda her bir gruba 30 kişi alınması gerektiği şeklinde bulunmuştur. Bu çalışmaya 60 Üriner İnkontonans (Üİ)'lı yaşlı alınmıştır. Verilerin toplanması aşamasında; araştırma kapsamına alınan Üİ'lı yaşlılara, araştırmacı tarafından literatür taranarak geliştirilen `Kişisel Veri Toplama Formu`, inkontinans şiddetini ölçen `İnkontinans Şiddet İndeksi (İŞİ)`, inkontinans tipine göre şiddeti ölçen `Ürogenital Distres Envanteri'' (UDI-6), inkontinansın yaşam kalitesine etkisini ölçen `İnkontinans Yaşam Kalitesi Ölçeği (I-QOL)` ve Üİ'la ilgili NNN bağlantılarında önerilen NOC ölçekleri uygulanmıştır. İlk ev ziyareti esnasında yapılan değerlendirilme ile yaşlının ihtiyacına yönelik NANDA-I hemşirelik tanıları belirlenmiştir. NOC ölçek puanları doğrultusunda yaşlıyı iyileştirmeye yönelik NIC girişimleri planlanmıştır. Bu işlemle birlikte NNN bağlantısı tamamlanarak hemşirelik bakım planı oluşturulmuştur. Bu bakım planı deney grubundaki 30 yaşlıya 12 hafta boyunca 3 ev ziyareti ve 3 telefon görüşmesi ile uygulanmıştır. Bu süreçte kontrol grubu rutin poliklinik hizmeti almıştır. Çalışma sonunda her iki gruba da İŞİ, UDI-6, I-QOL ve NOC ölçekleri tekrar uygulanmıştır. Deney grubuna uygulanan NIC girişimlerinin etkinliği değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler frekans, yüzde hesaplamaları, ki-kare testi, Independent Sample t Test, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis, Wilcoxon t ve kullanılarak değerlendirilmiştir. NIC girişimleri sonrasında deney ve kontrol grubu arasında inkontinans şiddeti, yaşam kalitesi ve NOC ölçekleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0.05). Araştırma sonuçlarına göre; yaşlılara en çok `00019 Sıkışma inkontinansı` tanısı konulmuştur. En çok `0502 İdrar Kontinansı` ve `0503 İdrar Atılımı` NOC'ları kullanılmıştır. En çok değişim yaratan NIC girişimi `0570 Mesane Eğitimi` olmuştur. NIC girişimleri sonrası en yüksek değişim, `0503 İdrar atılımı` (1.31), `2301 İlaca tepki` NOC'unda ise değişim olmamıştır. Bu çalışmada, 46 NNN bağlantısı kullanılmış, 27'si yeni oluşturulmuştur. Araştırma sonucuna göre hemşireler, toplumda yaşayan inkontinanslı yaşlılara ev ziyaretleri esnasında NNN sistemi ile standart ve kapsamlı bir hemşirelik bakımı uygulayabilir.Anahtar kelimeler; NANDA-I, NIC, NOC, Ev Ziyareti, Üriner İnkontinans, Yaşlı

Evaluation of the Effectiveness of Nursing Care Given by Home Visits with Urinary Incontinence in the Elderly , Health Science University, Institute of Gülhane Health Sciences, Public Health Nursing Program, Master Thesis, Ankara, 2017. This research was planned as a randomized controlled experimental study in order to evaluation the efficiency of the nursing care plan applied with using of NANDA, NOC, NIC (NNN) linkages to the elderly with incontinence who lives in community. This study was conducted at elderly's homes who have diagnosed with incontinence at Gülhane Training and Research Hospital Department of Geriatric, between the dates December 2015 and February 2017. Research sample is composed of 60 elderly with incontinence, 30 of whom in the experimental group and 30 of whom in the control group as a result of the calculation made by considering the α- error as 5% and the research power as 80% with the preliminary acceptance of clinic effect that will increase by 0.5 in NOC scale point averages in light of the information obtained from the literature. The data were collected by using self data collecting form, incontinence severity index (İŞİ), urogenital distress inventory (UDI-6), urinary incontinence quality of life scale (I-QOL) and NOC scales which was suggested at NNN linkages. During the first home visit NANDA-I diagnoses for urinary incontinence about elderly's need were chosen. In line with NOC scale points NIC interventions was planned. In this way NNN linkages was completed and nursing care plans was occurred. Nursing care plan was put to use 30 elderly in experimental group by 3 home visits and 3 phone counseling for 12 weeks. In this process, control group has got routine care. End of this study both two groups was practised with İŞİ, UDI-6, I-QOL and NOC scales again. Effectiveness of NIC interventions was utilized. Obtained data were evaluated by using frequency and percentage calculations, chi square test, Independent Sample t Test, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis and Wilcoxon t tests. After NIC interventions applied, from the point of İŞİ, UDI-6, I-QOL and NOC scales there was statistical difference between experimental and control groups (p<0.05). According to research results, elderly was diagnosed mostly `00019 Urge Incontinence`. Mostly used NOCs were `0502 Urinary Continence` and `0503 Urinary Elimination` NOCs. `0570 Bladder Training` was the NIC intervention that created the most change. Before and after the NIC interventions, maximum change was obtained from `0503 Urinary Elimination` (1.31) while any change was obtained from `2301 Medication Response` (0.00) NOCs. In this research 46 NNN linkages was used, 27 of these new NNN linkages that are not available in the guide were formed and generated by the researcher. In this regard, nurses could apply while home visits, elderly with urinary incontinence living in homes inclusively and a standard nursing care with the NANDA-I, NOC and NIC (NNN) system.Key words: NANDA-I, NIC, NOC, Home Visit, Urinary Incontinence, Elderly