Jinekolojik cerrahi geçiren kadınlarda yapılan uygulamaların ERAS protokolüne göre değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada majör jinekolojik cerrahi geçiren kadınlarda yapılan uygulamaların prospektif olarak gözlenmesi ve ERAS protokolüne göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde Aralık 2016-Haziran 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen jinekolojik cerrahi için 89 kadın hasta değerlendirildi. Çalışmaya dahil edilen hastalara hiçbir müdahalede bulunmadan klinik rutin uygulaması, ERAS protokolüne göre oluşturduğumuz veri toplama formu ile belirlendi ve kaydedildi. Verilerin analizi SPSS 23.0 programı ile yapıldı, ortalama, frekans, yüzdelikler, ki-kare, t testi, Pearson korelasyon testi kullanıldı.Klinik rutin uygulamasına göre preoperatif dönemde hastaların %95,5'ine sözel, %100'ne yazılı bilgilendirme yapılması, hastaların %89,8'ine tromboemboli profilaksisi uygulanması, %40,4'üne minimal invaziv cerrahi, %9'una NG tüp kullanımı, intraoperatif dönemde %100 hipoterminin önlenmesi, hastaların preoperatif dönemde %87,6'sına antibiyotik profilaksisinin uygulanması, postoperatif üriner kateter çıkarılma süresi ortalama 23,82±22,05 saat, sulu gıdaya başlama zamanı ortalama 9,58±5,86 saat, erken mobilizasyon zamanı ortalama 8,96±5,32 saat olması gibi uygulamalarının ERAS protokolü ile benzerlik gösterdiği, klinik rutin uygulamasına göre hastaların %25,8'inin sigara içimi ile preoperatif optimizasyonun olmaması, hastaların %94,4'üne preoperatif bağırsak hazırlığının yapılması, hastaların hiçbirine cerrahiden iki saat öncesine kadar karbonhidrat yükleme içeceklerinin verilmemesi, postoperatif bulantı-kusma için hastaların %2,2'sine iki antiemetik ajanın uygulanması, hastaların %33,7'sinde peritoneal drenaj kullanımı, postoperatif katı gıdaya başlama zamanı ortalama 28,78±15,81saat olması gibi uygulamalarının ERAS protokolü ile farklı olduğu saptanmıştır. Preoperatif sıvı kısıtlama süresi, preoperatif katı gıda kısıtlama süresi, postoperatif sıvı başlama süresi, postoperatif katı gıda başlama süresi, NG tüp kullanım durumu, NG tüp kalış süresi, dren kullanım durumu, dren kalış süresi açısından bulantısı olan ve olmayanlar arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark belirlenmemiştir (p>0,05).Preoperatif sıvı kısıtlama süresi, preoperatif katı gıda kısıtlama süresi, postoperatif sıvı başlama süresi, postoperatif katı gıda başlama süresi, NG tüp kullanım durumu, NG tüp kalış süresi, dren kullanım durumu, dren kalış süresi açısından kusması olan ve olmayanlar arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark belirlenmemiştir (p>0,05). NG tüp kullanan ve kullanmayanların postoperatif gaz çıkış süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark belirlenmiştir (t=3,005, p=0,003). Ayrıca NG kalış süresi ile gaz çıkış süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır (r=0,259, p=0,014).Dren kullanan ve kullanmayanların postoperatif gaz çıkış süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark belirlenmiştir (t=2,304, p=0,024). Ayrıca dren kalış süresi ile gaz çıkış süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır (r=0,430, p<0,001).Yapılan eğitimin tüm perioperatif uygulamaları kapsaması, sözel eğitimin yanı sıra yazılı materyallerin de verilmesinin uygun olacağı, her hastanın operasyon saatine göre katı gıda ve sıvı kısıtlama sürelerinin belirlenmesi, hastaların buna göre gıda almalarının, açlık sürelerinin kontrol ve takibinin yapılmasının uygun olacağı, preoperatif dönemde cerrahiden 2 saat öncesine kadar yüksek karbonhidratlı içeceklerinin verilmesi hakkında; hangi sıvıların kullanılacağı, bu sıvıların temini ve saklama koşulları, kullanımının ve sonuçlarının takibi ile ilgili çalışma yapılabileceği, postoperatif dönemde katı gıdalara başlamak için gaz çıkışının beklenmesi ile ilgili yapılan çalışma sonuçlarına göre uygulamanın yeniden değerlendirilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.Anahtar Sözcükler: ERAS protokolü, jinekolojik cerrahi, hemşirelik

In this study, it was aimed to prospectively observe the applications performed in women underwent major gynecologic surgery and evaluate them according to the ERAS protocol.89 female patients were evaluated for gynecologic surgery performed between December 2016 and June 2017 at Gülhane Education and Research Hospital. Clinical routine practice without any intervention was identified and recorded with the data collection form we created according to the ERAS protocol to the patients involved in the study. Analysis of the data was performed with SPSS 23.0 program, mean, frequency, percentages, chi-square, t test, Pearson correlation test were also used.It was determined that according to clinical routine practice, applications were similar to ERAS protocol such as giving 95,5% of the patients verbal information while giving 100% of them written information, applying 89.8% of the patients thromboembolism prophylaxis, having 40,4% of the patients minimal invasive surgery, using NG tube to 9% of the patients, the prevention of 100% hypothermia in intraoperative period, the application of antibiotic prophylaxis to 87.6% of the patients in preoperative period, the mean duration of postoperative urinary catheter removal was 23,82 ± 22,05 hours, the mean time to start the liquid diet was 9,58±5,86 hours, the mean time of early mobilization was 8,96±5,32 hours. It was determined that according to clinical routine practice, applications were different from ERAS protocol such as 25,8% of the patients of patients were not preoperatively optimizing with smoking, having 94.4% of the patients preoperative intestinal preparation, giving none of the patients carbohydrate loading drinks until 2 hours before surgery, applying two antiemetic agents to the 2,2% of the patients for postoperative nausea and vomiting, use of peritoneal drainage in 33.7% of patients and mean time to start postpartum solid food was 28,78 ± 15,81 hours. There was no statistically significant difference between the groups with and without nausea in terms of preoperative fluid restriction period, preoperative solid food restriction period, postoperative fluid initiation period, postoperative solid food intake period, NG tube usage status, NG tube stay time, drain usage status, duration of drain(p>0,05). There was no statistically significant difference between those with and without vomiting in terms of preoperative fluid restriction period, preoperative solid food restriction period, postoperative fluid initiation period, postoperative solid food intake period, NG tube usage status, NG tube stay time, drain usage status, duration of drain (p>0,05). There was a significant difference between the postoperative gas emergence times of those using NG tube and those not using NG tubes (t=3,005, p=0,003). There was also a statistically significant and positive relationship between the duration of NG stay and the duration of gas excretion (r=0,259, p=0,014). There is a statistically significant difference between the postoperative gas excretion times of those using and not using drains (t=2,304, p=0,024). In addition, there was a statistically significant and positive correlation between duration of drainage and duration of gas excretion (r=0,430, p<0,001).It is considered to appropriate that conducted training should involve all perioperative applications, it will be appropriate to give written materials as well as oral training, determination of solid food and liquid restraint periods according to each patient's operation hours, It would be appropriate for the patients to take food accordingly, to control and follow their fasting times. About the delivery of high carbohydrate drinks until 2 hours before surgery in preoperative period, studies can be made related to which liquids to be used, the delivery of these liquids and their storage conditions, their usage and follow-up of the results. It is considered appropriate to reevaluate the application according to the results of the studies on the expectation of gas excretion to start solid food in the postoperative period.Key Words: ERAS protocol, gynecologic surgery, nursing