Ergenlerin sahip oldukları değerler ile suça karşı tutumları ve başa çıkma stratejileri arasındaki yordayıcı ilişkiler

Abstract

Bu araştırmanın amacı ergenlerin sahip oldukları değerler ile suça karşı tutumları ve başa çıkma stratejileri arasındaki yordayıcı ilişkileri tespit etmektir. Araştırılan değişkenlere ilişkin kuramsal bilgiler alan yazın bölümünde sunulmuştur. Araştırmanın yöntemi genel tarama modelinin bir alt türü olan ilişkisel tarama modelidir. Araştırmanın çalışma grubunu Konya ili Meram, Selçuklu ve Karatay merkez ilçelerinde devlet ortaöğretim kurumlarında 9-10-11 ve 12.sınıfa devam eden gönüllü 800 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Yaşları 13-19 arasında değişen katılımcıların 385'i kadın ve 415'i erkektir. Toplanan verilerin bir kısmı boş bırakma, eksik veri gibi nedenlerden dolayı elenmiş ve kalan 778 veri ile araştırmaya devam edilmiştir. Araştırmanın verilerini toplamak amacıyla katılımcılara `Kişisel Bilgi Formu`, Dilmaç (2007) tarafından ergen bireylerin değerlerini ölçmek amacıyla geliştirilen `İnsani Değerler Ölçeği`, ergen bireylerin suça karşı olan tutumlarını ölçmek amacıyla, Loeber ve ark. (1998) tarafından geliştirilen ve Özdemir vd. (2011) tarafından Türkçeye uyarlanan `Suça Karşı Tutumlar Ölçeği` ve ergen bireylerin başa çıkma stratejilerini ölçmek amacıyla, Spirito, Stark ve Williams (1988) tarafından geliştirilen ve Bedel, Işık ve Hamarta (2014) tarafından uyarlama çalışması yapılan `Ergenler İçin Başa Çıkma Ölçeği` uygulanmıştır. Yapılan uygulama 5-10 dakika arası sürmüştür. Tanımlayıcı istatistikler ve korelasyon değerlerinin hesaplanması için SPSS paket program kullanılmıştır. Araştırmada yapısal eşitlik modeline göre değişkenler arası etki incelenmiş ve veriler AMOS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde, ergenlerin sahip oldukları değerlerin onların suça karşı tutumlarını pozitif yönde yordadığı tespit edilmiştir (β = .48, p<.01). Başka bir deyişle ergenlerin sahip oldukları değerler arttıkça onların suça karşı olan olumsuz tutumları da artmaktadır. Çalışmanın bir diğer sonucu ergenlerin sahip oldukları değerler ile başa çıkma stratejileri arasında anlamlı bir ilişkinin varlığıdır. Araştırmadan elde edilen veriler incelendiğinde ergenlerin sahip oldukları değerlerin onların aktif başa çıkma (β = .80, p<.01) ve kaçınan başa çıkma (β = .32, p<.01) stratejilerini pozitif yönde yordadığı görülmektedir. Başka bir ifadeyle ergenlerin sahip oldukları değerler arttıkça kullandıkları aktif ve kaçınan başa çıkma stratejileri de artış göstermektedir. Ayrıca ergenlerin sahip oldukları değerlerin onların olumsuz başa çıkma (β = -.49, p<.01) stratejilerini kullanımlarını negatif yönde etkilediği görülmektedir. Diğer bir ifadeyle, ergenlerin sahip oldukları değerler artış gösterdikçe onların kullandıkları olumsuz başa çıkma stratejileri azalmaktadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar ilgili alan yazın ışığında tartışılmış ve öneriler geliştirilmiştir.

The aim of this research is to reveal predictive relationships between values, attitudes towards crime and coping strategies in adolescents. In the literature section is the theoretical information about the investigated variables presented. This research was carried out in accordance with correlational model which is a subpattern model of the general survey model. The sample of the research consist of the 800 volunteer students who were studying 9-10-11 and 12th grade at public high schools in Meram, Selçuklu and Karatay which are the central districts of Konya. The participants' age range was 13-19, and their gender distribution was 385 woman adolescents and 415 man adolescents. Due to some participants left blank the questions, some of the collected data was eliminated, and the research continued with 778 students remaining. As the data collection tool in the research were used, Personal Information Form which was developed by researcher, `Human Values Scale` developed by Dilmaç (2007), `Attitudes Towards Crime Scale` which was developed by Loeber et al (1998) and was adapted to Turkish by Özdemir et al (2011), and `Coping Scale for Adolescents` which was developed by Spirito, Stark and Williams (1988) and was adapted to Turkish by Bedel, Işık and Hamarta (2014). Implementations took approximately 5-10 minutes. SPSS program was used for calculate the descriptive statistics and correlation values of the data. For the analysis of data AMOS program was used for structural equation modeling. According to the findings obtained from the research; it is observed that, when the predictive relationships between owned values in adolescents and attitudes towards crime are investigated, a positive and significant relationship is found (β = .48, p<.01). In other words, as the values of adolescents increases, their negative attitudes towards crime also increases. Additionally, it is determined that there is a positive and significant relationship between the owned values and the active coping strategies (β = .80, p<.01) and avoidance coping strategies (β = .32, p<.01). To put it in different way, active coping strategies and avoidance coping strategies would increase with the increase in owned values. Another result of the study is that there is a negative and significant relationship between the owned values and the negative coping strategies (β = -.49, p<.01). In other words, as the values of adolescents increase, their negative coping strategies reduce. The results obtained from the research were discussed in the light of the related literature, and suggestions were developed.