Etkinliklerle bilim tarihi öğretiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğasına yönelik görüşlerine etkisi

Abstract

Bu araştırmada etkinliklerle bilim tarihi öğretiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğasına yönelik görüşlerine etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırma nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma araştırma yönteminin eş zamanlı desenine göre yürütülmüştür. Araştırmanın nicel kısmında, tek gruplu ön test-son test yarı deneysel desen, nitel kısmında durum çalışması deseni benimsenmiştir. Araştırmaya 2019-2020 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Türkiye'de bir büyükşehirdeki devlet üniversitesinde öğrenim gören 45 (38 kız, 7 erkek) üçüncü sınıf fen bilgisi öğretmen adayı katılmıştır. Etkinlik temelli bilim tarihi öğretimi Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi dersi kapsamında, haftada iki saat olmak üzere altı haftada gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın dört haftalık süreci yüz yüze eğitim, iki haftalık süreci çevrimiçi eğitim dersleri ile uygulanmıştır. Araştırmada ön testler uygulanmış, ardından etkinlikler gerçekleştirilmiş ve son testler toplanmıştır. Araştırmanın verileri ''Bilimin Doğası Hakkındaki Görüşler (BDHG) Anketi`, ''Ders Değerlendirme Formu'', ''Bilim Tarihi Öğretimi Hakkında Görüşme Protokolü'' ve ''Film Raporu'' formları kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada BDHG anketi ön test ve son test olarak kullanılmıştır. Öğretmen adaylarından deneysel derslerin sonunda ''Ders Değerlendirme Formu'' toplanmıştır. Altı haftalık süreç sonunda 10 öğretmen adayı ile ''Bilim Tarihi Öğretimi Hakkında Görüşme Protokolü'' yapılmıştır. Aynı zamanda öğretmen adaylarından uygulama sürecinde izledikleri dört film için araştırmacı tarafından hazırlanan film raporları toplanmıştır. Elde edilen bulgular ilgili literatür çerçevesinde tartışılmış olup, araştırmanın sonucunda fen bilgisi öğretmen adaylarının ön test ve son testleri arasında, bilimin toplum üzerindeki etkisi bilim insanlarının özellikleri, bilimsel modeller, hipotez, teori kanunlar, bilimsel varsayımlar, bilimsel bilginin epistemolojik durumu boyutlarında istatiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bu durum etkinliklerle bilim tarihi öğretimi sonrasında fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğasına yönelik görüşlerinde olumlu bir gelişme olduğunu gösterebilir. Aynı zamanda fen bilgisi öğretmen adayları, deneysel derslerde gerçekleştirilen etkinliklerin kullanılabileceğini, öğretici yönünün olduğunu, süreç sonunda ise bu derslerin faydalı olduğunu ifade etmişlerdir. Bu durumdan farklı olarak araştırma sonucunda öğretmen adaylarının hipotez, teori ve kanunlar hakkındaki görüşlerinde kavram yanılgılarının giderilemediği de görülmüştür. Araştırma sonuçları dikkate alınarak, bilim tarihi destekli bilimin doğası öğretimine yönelik çalışmalarda, ders süre ve etkinliklerin uygun sayıda belirlenebileceği, uygulama sürecinin geniş vakitlerde, farklı ve dijital etkinliklerle yapılabileceği, derslerde somut materyallerin tercih edilebileceği, önerilmiştir.Anahtar Kelimeler: Bilim Tarihi, Bilimin Doğası, Fen Bilgisi Öğretmen Adayı

In this research, it is aimed to examine the effect of teaching history of science with activities on the views of pre-service science teachers about the nature of science. The research was carried out according to the mixed research method in simultaneous pattern which quantitative and qualitative methods were. In the quantitative part of the research, a single-group pre-test-post-test quasi-experimental design was conducted, in the qualitative part, a case study design was carried out. Forty-five (38 girls, 7 boys) third-year science teacher candidates studying at a state university in a metropolitan city in Turkey in the spring semester of 2019-2020 academic year participated in the research. Activity-based history of science teaching was carried out within the scope of the Nature of Science and History of Science course, two hours a week for six weeks. The four-week process of the research was implemented with face-to-face education, and the two-week process with online education courses. The data of the research were collected using the forms of `Opinions on the Nature of Science (BDHG) Questionnaire`, `Course Evaluation Form`, `Interview Protocol on Teaching History of Science` and `Film Report`. In the research, the BDHG questionnaire was used as a pre-test and post-test. `Course Evaluation Form` was collected from prospective teachers at the end of the experimental lessons. At the end of the six-week process, `Interview Protocol on Teaching History of Science` was made with 10 teacher candidates. At the same time, movie reports prepared by the researcher were collected from the pre-service teachers for the movies they watched during the application process. The findings were discussed within the framework of the relevant literature, and as a result of the research, the effect of science on society the characteristics of scientists, scientific models, hypothesis, theory, laws, A statistically significant difference was found in the dimensions of scientific assumptions, epistemological status of scientific knowledge. This situation may show that there is a positive development in the views of pre-service teachers about the nature of science after teaching the history of science with activities. At the same time, the pre-service teachers stated that the activities carried out in the experimental lessons could be used, that they had a didactic aspect, and that these lessons were beneficial at the end of the process. Unlike this situation, as a result of the research, it was seen that the misconceptions of the pre-service teachers' opinions about hypotheses, theories and laws could not be eliminated. Considering the results of the research, it has been suggested that in studies on teaching the nature of science supported by the history of science, course duration and activities can be determined in an appropriate number, the application process can be done at large times, with different and digital activities, and concrete materials can be preferred in the lessons.Keywords: History of Science, Nature of Science, Preservice Science Teachers