Tarihsel yaklaşımın 7. sınıf öğrencilerinin bilimsel tutumlarına ve bilimin doğası görüşlerine etkisi

Abstract

Günümüz fen eğitiminde, `bilimsel okuryazarlık` kavramı pek çok ülkenin gündeminde yer alan önemli bir konu olmuştur. Bilim okur-yazarı birey yetiştirmek çağdaş fen eğitiminin hedefi haline gelmiştir. Bunu gerçekleştirmenin yollarından biri de öğretmen ve öğrencilere bilimin doğası konusunda çağdaş bilim anlayışı kazandırmaktır. Bu sebeple, bilimin doğası her öğrencinin fen eğitiminin içerisinde yer alması gereken önemli ve vazgeçilmez bir parça olmaktadır. Bu araştırmanın amacı; tarihsel yaklaşım ile hazırlanan etkinliklerin 7. sınıf `Geçmişten Günümüze Atom` konusunda öğrencilerin bilimsel tutumlarına ve bilimin doğası görüşlerine etkisini incelemektir. Bu amaçla araştırmada nicel yöntemler arasında yer alan yarı deneysel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırma 2019-2020 eğitim-öğretim yılı I. Döneminde Türkiye'de İç Anadolu'nun bir iline bağlı ortaokulda 7. Sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, Bilimsel Tutum Ölçeği ve Bilimin Doğası Üzerine Görüşler Anketi kullanılarak toplanmıştır. Bilimsel Tutum Ölçeği toplam 40 maddeden oluşmaktadır. Veriler analiz edilirken toplam 6 alt boyut içerisinde, beşli likert tipi formatında incelenmiştir. Bilimin doğası üzerine görüşler anketi ise açık uçlu toplam 7 adet sorudan oluşmaktadır. Öğrencilerin ankette verdikleri cevaplar: `bilgili`, `yetersiz` ve `sınıflandırılamayan` olarak değerlendirilmiştir. Veri toplama araçları öğrencilere uygulama öncesi ve uygulama sonrası olmak üzere iki kez uygulanmıştır. Uygulama sonrası veriler SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz yapılırken Bilimsel Tutum Ölçeği için bağımsız gruplar için t testi ve bağımlı gruplar t testi kullanılırken, Bilimin Doğası Üzerine Görüşler Anketi'nde ise karşılıklı iki grubun kıyaslanmasını sağlayan t testi kullanılmıştır. Araştırma sonucu Bilimsel Tutum Ölçeği verilerine göre kontrol grubu ve deney grubu ile yapılan ön test – son test sonuçlarında hiçbir alt madde de anlamlı düzeyde bir farklılık tespit edilememiştir. Bilimin Doğası Üzerine Görüşler Anketi verilerine göre gruplar arası ön test sonucunda, `bilimsel bilginin değişebilirliği` ve `bilimsel bilgi üretmenin öznelliği ve sosyo-kültürel hayatın etkisi` alt maddelerinde anlamlı düzeyde bir farklılık varken son testte `bilimsel bilginin değişebilirliği`, `bilimsel bilginin deneyselliği`, `bilimsel modellerin rolü ve özellikleri` ve `bilimsel bilgi üretmenin öznelliği ve sosyo-kültürel hayatın etkisi` alt maddelerinde deney grubu lehine anlamlı düzeyde bir farklılık oluşmuştur. Tarihsel yaklaşım ile ilgili hazırlanan etkinliklerle öğrencilerin Bilimsel Tutum Ölçeği'ne ait alt boyutlarda tutumlarının değişmediği, Bilimin Doğası Üzerine Görüşler Anketi'nde ise deney grubu lehine uygulama sonrası bazı bilimin doğası unsurlarına bakış açılarının olumlu yönde değiştiği tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarından hareketle, bilimsel bilginin özellikleri ve bilimin doğası öğretiminde tarihsel yaklaşımın kullanılması ile ilgili yapılacak olan çalışmalarda, çalışmaya ayrılan sürenin daha uzun olması ve farklı sınıf düzeyleri için de uygulanması önerilmektedir.

Today in science education, the concept of scientific literacy has been an important topic, taking part on the agenda of many countries. Raising a scientifically literate individual has become the goal of modern science education. The way to achieve this is to bring teachers and students the understanding of modern science about the Nature of Science. One of the main and most important conditions for being a science literate individual is to gain students the concept of nature of science. This study aims to investigate the effect of the activities in the subject 'atom from past to now'' studied in the 7th grade, which are prepared with a history-based approach on the students' understanding of science and the nature of it. For this purpose, the quasi-experimental research design, one of the quantitative methods was applied in this study. This research was carried out with the 7th grade students from a secondary school in a province in the Central Anatolian Region, Türkiye in 2020-2021 Academic Year 1st term. The data were collected by using The Scientific Attitude Scale (SAS) and the Views on the Nature of Science quentionnaire (VNOS) The Scientific Attitude Scale consists of 40 items in total. While analyzing the data, they were examined in a total of 6 sub-dimensions in a five-point Likert type format. The Views on the Nature of Science Questionare also consists of 7 open ended questions. Responses of the students in the survey were evaluated as 'knowledgeable, insufficient and unclassified'. The data collection tools were conducted twice as before and after the application. After the application, the data were analyzed by using SPSS Programme. In the analysis of gained data, while t-test for the Independent groups and t-test for the dependent group were used in SAS, t-test which enables to compare two groups was used in VNOS. As a result of the research, according to SAS data, a significant difference was not detected in any sub-items in the results of the pretest and posttest carried out with the experimental and control groups. According to VNOS data, while it has occured a significant difference in sub-items such as the variability of scientific knowledge, the subjectivity of scientific knowledge production and the effect of socio-cultural life in the pretest while in sub-items such as the variability of scientific knowledge, experimentality of scientific knowledge, the role of scientific models and their features, the subjectivity of scientific knowledge production and the effect of socio-cultural life in the posttest. it has been seen that by activities prepared with the history-based approach, the students'attitudes did not change in sub-dimensions of SAS. On the other hand, as to VNOS, it has been seen that their perspectives changed positively on some nature of science concepts in favor of the experimental group after the application. From result outcomes,, it is suggested that time devoted to study should be longer and the study should be practiced in different grade levels in studies related to the usage of the history-based approach in the features of scientific knowledge and the nature of science teaching.