İlkokullardaki yabancı uyruklu öğrencilerde akran zorbalığının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi

Abstract

Bu araştırma ilkokullardaki yabancı uyruklu öğrencilerde akran zorbalığının cinsiyet, aile yapısı, kardeş sayısı, anne ve babanın eğitim düzeyi, anne ve babanın hayatta olma durumu, Türkçe bilme seviyeleri ve evde şiddete şahit olma değişkenleri açısından zorba ve kurban olma eğilim düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada tarama araştırma yöntemi uygulanmıştır. Araştırmada veri çeşitlemesi yapılmıştır. Sınıf öğretmenleri ve Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi (PIKTES) öğretmenlerinin yabancı uyruklu öğrencilerde akran zorbalığı hakkındaki görüşlerini incelemek amacıyla açık uçlu sorulardan oluşan yarı-yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Çalışmanın örneklemi olarak Konya İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı 19 farklı ilkokulda görev yapan ve sınıfında yabancı uyruklu öğrenci bulunan 101 sınıf öğretmeni ile 30 PIKTES öğretmeni oluşturmaktadır. Elde edilen veriler analiz edilirken frekans ve yüzdelikleri tablo ve şekiller üzerinde gösterilmiştir. Bu kapsamda sınıf öğretmenleri ve PIKTES öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda yabancı uyruklu öğrencilerin ne tür zorbalık uyguladıkları, akran zorbalığının temel sebepleri, zorba ve kurban öğrencilerin genel özellikleri ve öğretmenlerin akran zorbalığına müdahale ve önlem stratejileri incelenmiştir. Öğretmenlerin görüşleri incelendiğinde yabancı uyruklu öğrencilerin en fazla fiziksel zorbalık uyguladıkları daha sonra sözel zorbalık ve üstünlük kurma, dışlamak ve ötekileştirmek, çeteleşmek gibi dolaylı zorbalıklar uyguladıkları belirlenmiştir. Yabancı uyruklu öğrencilerde akran zorbalığının sebeplerinin ise dil problemi, dışlanma ve ötekileştirilme, aile içi şiddet, kalabalık aile yapısı, etnik farklılık, uyum problemi, ailenin eğitimsizliği, savaşın etkisi, maddi zorluklar, yaşadıkları travmalar olarak tespit edilmiştir. Akran zorbalığı ölçeğindeki aile içi şiddet, kalabalık aile yapısının zorba ve kurban eğilim düzeyleriyle ilişkili olduğu sonuçları öğretmenlerin görüşleriyle benzerlik gösterdiği görülmektedir. Zorba ve kurban eğiliminde olan yabancı uyruklu öğrencilerin genel özelliklerine ve son olarak öğretmenlerin yabancı uyruklu çocuklarda akran zorbalığına dair müdahale ve önlem stratejilerine yer verilmiştir. Araştırmada yabancı uyruklu öğrencilerin zorba ve kurban eğilim düzeylerini belirlemek amacıyla Pişkin ve Ayas (2011) tarafından geliştirilen `Akran Zorbalığı Ölçeği: Çocuk Formu` Konya il Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarda öğrenim gören 235 yabancı uyruklu öğrenciye uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; kız ve erkek öğrencilerin, genel akran zorbalığı düzeyleri arasında anlamlı bir fark olduğu ve bu farkın erkek öğrenciler lehine olduğu tespit edilmiştir. Erkek çocuklarının kız çocuklarından daha fazla zorbalık uyguladıkları ve zorbalığa maruz kaldıkları tespit edilmiştir. Öğrencilerin anne ve babalarının eğitim düzeyi ile zorba ve kurban eğilimleri arasında anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Anne ve babasının eğitim düzeyi düşük olan çocukların zorba ve kurban eğilimlerinin yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca çocukların kardeş sayılarının arttıkça zorba ve kurban olma eğilimlerinin arttığı tespit edilmiştir. Evde şiddete şahit olma durumunun, genel akran zorbalığı düzeyleri arasında da anlamlı bir fark olduğu ve bu farkın evde şiddete şahit olan öğrenciler lehine olduğu tespit edilmiştir. Yabancı uyruklu öğrencilerin aile yapıları, anne ve babalarının hayatta olma durumu ve Türkçe bilme seviyeleri ile zorba ve kurban olma düzeyleri genel ve alt boyutları bakımından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bu bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmış ve gelecek araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik öneriler sunulmuştur.

This study was conducted to determine the level of bullying and victim tendency of foreign students in terms of gender, family structure, number of siblings, education status of parents, survival status of parents, level of Turkish knowledge and witnessing violence at home in foreign students. The scanning research method and data diversity was used in this study. A semi-structured interview form consisting of open-ended questions was applied to examine the opinions of PIKTES (Project on Promoting Integration of Syrian Kids into the Turkish Education System) and classroom teachers about peer bullying in foreign students. The sample of the study consists of 101 classroom teachers and 30 PIKTES teachers working in 19 different primary schools affiliated to the Konya Provincial Directorate of National Education and having foreign students in their class. While analyzing the obtained data, the frequencies and percentages are shown on the tables and figures. In this context, in line with the opinions of classroom teachers and PIKTES teachers, the types of bullying that foreign students use, the main reasons of peer bullying, the general characteristics of bully and victim students, and teachers' intervention and prevention strategies against peer bullying were examined.When the opinions of the teachers were examined, it was determined that foreign students applied physical bullying the most, and then verbal bullying and indirect bullying such as establishing superiority, excluding, and marginalizing, and being ganged up. The causes of peer bullying in foreign students have been identified as language problems, exclusion and marginalization, domestic violence, crowded family structure, ethnic difference, adaptation problem, lack of education of the family, the effect of war, financial difficulties, and traumas they have experienced. It is seen that the results in the scale of peer bullying are related to domestic violence, and crowded family structure with bully are like the views of teachers. the general characteristics of foreign students who tend to be bullies and victims, and intervention and prevention strategies of teachers regarding peer bullying in foreign children are included in the study.İn this study, `Peer Bullying Scale: Child Form` developed by Pişkin and Ayas (2011) was applied to 235 foreign students studying at schools affiliated to Konya Provincial Directorate of National Education to determine the level of bully and victim tendency of foreign students. The data obtained were analyzed with the SPSS program. According to the results obtained from the research; It was determined that there is a significant difference between the general peer bullying levels of female and male students and this difference is in favor of male students. It has been determined that boys are more bullied and exposed to bullying than girls. A significant relationship was found between the education level of the students' parents and the tendencies of bully and victim. It has been observed that children whose parents have low education have high bullying and victim tendencies. In addition, it was determined that as the number of siblings increased, their tendency to be bully and victim increased. It has been determined that witnessing violence at home is also a significant difference between general peer bullying levels and this difference is in favor of students who witnessed violence at home. No significant relationship was found in terms of general and sub-dimensions of the family structure of foreign students, their mother and father's survival status, and their level of Turkish knowledge and their levels of being bully and victim.