Okul öncesi dönem çocuklarının ebeveyn-çocuk okuma etkinlikleri ile yaratıcı düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi dönem çocuklarının ebeveynleriyle birlikte okuma etkinliklerinin çocukların yaratıcı düşünme becerileri ile ilişkisini incelemektir. Araştırmada, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem tercih edilmiştir. Araştırmanın nicel kısmında, genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise, temel nitel desen kullanılmıştır. Araştırma evrenini, 2020-2021 eğitim öğretim yılında Konya merkez ve ilçelerinde ikamet etmekte olan ve okul öncesi dönemde çocuğu bulunan basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenen 308 ebeveyn oluşturmaktadır. Verilerin analizi için, tanımlayıcı istatistiksel yöntemler ve nicel verilerin karşılaştırılmasında Bağımsız Gruplar t-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) testi ve Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson Korelasyon Analizi uygulanmıştır. Bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisi, basit doğrusal regresyon analizi yapılarak incelenmiştir. Nitel verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çocukların yaratıcı düşünme becerisi ile çocuk-ebeveyn birlikte okuma etkinlikleri alt boyutlarından birlikte etkileşimli okuma puanı ve okuryazarlık öğretimi puanı arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki elde edilmiştir. Çocukların yaratıcı düşünme becerisi ile çocuk ebeveyn birlikte okuma etkinlikleri alt boyutlarından okuryazarlığa model olma puanı ve birlikte okumaya yönelik görüşler puanı arasında pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki elde edilmiştir. Çocukların yaratıcı düşünme becerisi ile çocuk ebeveyn birlikte okuma etkinlikleri alt boyutlarından okuryazarlığın önemi puanları arasında anlamlı düzeyde bir ilişki bulunamamıştır. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda çocuk ebeveyn birlikte okuma etkinlikleri alt boyutlarının yaratıcı düşünme becerilerini anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür. Çalışmada çocukların yaratıcı düşünme becerilerinin; çocukların doğum tarihi, ailedeki çocuk sayısı ve babanın mesleğine göre farklılaştığı görülmüştür. Çalışmada çocukların cinsiyeti, doğum sırası ve annenin mesleği ile çocukların yaratıcı düşünme becerileri arasında anlamlı bir fark elde edilmemiştir. Çalışma sonucunda çocukların doğum tarihleri ve doğum sırası ile Çocuk Ebeveyn Birlikte Okuma Etkinlikleri Ölçeği toplam puanları arasında birlikte etkileşimli okuma ve okuryazarlık öğretimi alt boyutlarında ortalamalar arasındaki farkın anlamlı olduğu görülmüştür. Çalışma sonucunda ailedeki çocuk sayısı ile Çocuk Ebeveyn Birlikte Okuma Etkinlikleri Ölçeği toplam puanları arasında ve birlikte okumaya yönelik görüşler, okuryazarlığın önemi ve okuryazarlığa model olma alt boyutlarında ortalamalar arasındaki farkın anlamlı olduğu görülmüştür. Çalışma sonucunda çocukların annelerinin mesleği ile okuryazarlığa model olma alt boyutunda ortalamalar arasındaki farkın anlamlı olduğu görülmüştür. Çalışma sonucunda çocukların babalarının mesleği ile Çocuk Ebeveyn Birlikte Okuma Etkinlikleri Ölçeği toplam puanları arasındaki farkın anlamlı olmadığı görülmüştür.

The aim of this study is to examine the relationship between the reading activities of preschool children together with their parents and their creative thinking skills. Mixed method, in which quantitative and qualitative research methods are used together, was preferred in the study. In the quantitative part of the study, the correlational survey model which is one of the general survey models was used. In the qualitative dimension of the study, the basic qualitative design was used. The population of the study consists of parents who reside in the center and districts of Konya in the 2020-2021 academic year and who have children in the preschool period, and these parents were determined by simple random sampling method. Independent Groups t-test, One-Way Analysis of Variance (ANOVA) test, and Kruskal Wallis H test were used to compare descriptive statistical methods and quantitative data for data analysis. Pearson Correlation Analysis was applied to examine the relationship between variables. The effect of the independent variable on the dependent variable was examined by performing simple linear regression analysis. Content analysis was used in the analysis of qualitative data. As a result of the research, a positive and moderately significant relationship was obtained between the children's creative thinking skills and the interactive reading score and the literacy teaching score, which are sub-dimensions of child-parent co-reading activities. A positive and low-level significant relationship was obtained between the children's creative thinking skills and the scores of being a model for literacy and the scores of views on reading together, which are among the sub-dimensions of child-parent co-reading activities. No significant relationship was found between the creative thinking skills of children and the scores of importance of literacy one of the sub-dimensions of child-parent co-reading activities. As a result of multiple linear regression analysis, it was seen that child-parent co-reading activities sub-dimensions significantly predicted creative thinking skills. In the study, it was seen that the creative thinking skills of children differed according to children's birth dates, the number of children in the family and the occupation of father. In the study no significant difference was found between the creative thinking skills of children and the children's gender, the birth order and the occupation of mother. As a result of the study, a significant difference was seen between the children's birth dates and the birth order and the total scores of child-parent co-reading activities scale and the interactive reading score and the literacy teaching score, which are sub-dimensions. As a result of the study, a significant difference was seen between the average of the number of children in the family and the total scores of child-parent co-reading activities scale and the scores of views on reading together and the scores of being a model for literacy and the scores of importance of literacy which are sub-dimensions. As a result of the study, a significant difference was seen between the average of the occupation of children's mothers and the scores of being a model for literacy which is the sub-dimension. As a result of the study, no significant difference was seen between the occupation of childrens' fathers and the total scores of Child-Parent Co-Reading Activities Scale.