Şermin Yaşar'ın çocuk kitaplarının çocuğa görelik ilkesi ve eğitsel iletiler açısından incelenmesi

Abstract

Gelişen ve değişen dünyada, çağa ayak uyduran bireylerin yetişmesi eğitim ile gerçekleştirilmektedir. Okul öncesi dönemden itibaren verilen eğitimle çocuğun bilişsel, kişisel, ahlaki ve toplumsal gelişimi desteklenmektedir. Hiç şüphesiz çocuğa sunulan eğitimin temel araçlarından biri, çocuk edebiyatı ürünleridir. Kitapla buluşan çocuğun; gördüğünü, dinlediğini ve okuduğunu kavrayabilmesi için eserlerin iç ve dış yapı özelliklerinin çocuğa göreliğe ve çocuk gerçekliğine uygun olması gerekmektedir. Çocuğun kitaba dair ilk izlenimlerin oluşturduğu dış yapı özellikleri; boyut, kapak- cilt, kâğıt, sayfa düzeni, harfler ve resim bakımından çocuğun yaşına uygun olmakla beraber dikkatini çekebilecek özellikleri de bünyesinde barındırmalıdır. Çocuk edebiyatı ürünlerinde doğru bir şekilde kullanılan dil ve anlatım ile birlikte çocuğa anadilinin zengin söz varlığı ve anlatım gücü kazandırılmalıdır. Çocuk, kitaptaki karakterler ile beraber konuya dahil olarak yazarın aktarmak istediklerini özümseyebilmelidir. Bu sebeple kitabın iç yapı özellikleri; konu, tema, karakterler, çevre, dil ve anlatım bakımından çocuğun anlam evrenine uygun olmalıdır. Yazarın okura asıl aktarmak istediği iletiler ise çocuğun duygu ve düşünce dünyasına hitap edecek şekilde çocuğa sezdirilmelidir. Bu nitelikleri bünyesinde barındıran çocuk edebiyatı ürünleri sayesinde okuma kültürü edinmiş bireyler topluma kazandırılabilir. Bu araştırma, eserlerinde çocuk duyarlığına önem veren çocuk edebiyatı yazarlarından Şermin Yaşar' ın çocuk kitaplarının çocuğa göreliğe uygunluğunu ve kitaplarda yer alan eğitsel iletileri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Şermin Yaşar' ın 4' ü okul öncesi döneme hitap etmek üzere toplam 9 çocuk kitabı oluşturmaktadır. Yazarın incelenen çocuk kitaplarının çocuğa göreliğe uygunluğu, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yöntemiyle saptanarak yorumlanmıştır. Yaşar' ın değerlendirilen kitaplarının iç yapı özellikleri bakımından çocuğa göreliğe uygunluğu; konu, tema, karakterler, çevre, dil ve anlatım temaları üzerinde betimsel analiz yapılarak incelenmiştir. Kitapların dış yapı özellikleri bakımından çocuğa göreliğe uygunluğu; boyut, kapak- cilt, kâğıt, sayfa düzeni, harfler ve resim temaları üzerinde betimsel analiz yapılarak çözümlenmiştir. Yazarın incelenen çocuk kitaplarında doğrudan ve dolaylı olarak yer alan eğitsel iletiler de doküman incelemesi yöntemiyle tespit edilerek yorumlanmıştır. Tespit edilen eğitsel iletiler betimsel analiz yöntemiyle birlikte çözümlenerek değerlendirilmiştir. İncelenen çocuk kitaplarında, 115 eğitsel iletinin her biri farklı sıklıkta kullanılmış olmak üzere toplam 594 defa geçtiği tespit edilmiştir. Yazarın çocuk kitaplarında en sık geçen eğitsel ileti, incelenen tüm kitaplarda yer alan merak etmek iletisidir. Yaşar' ın değerlendirmeye alınan çocuk kitaplarında sık kullanılan diğer eğitsel iletiler; hayal kurmak ve akıl yürütmek iletileridir. Anahtar Kelimeler: Çocuk Edebiyatı, Şermin Yaşar, Çocuğa görelik, Eğitsel İletiler.

In the developing and changing world, the training of individuals who keep up with the times is carried out through education. The cognitive, personal, moral and social development of the child is supported by the education given from the pre-school period. Undoubtedly, one of the basic tools of education offered to children is children's literature. The child who meets the book; In order for him to comprehend what he sees, listens and reads the internal and external features of the works must be suitable for the child's relevance and child reality. The external structure features of the child's first impressions of the book; It should be suitable for the age of the child in terms of size, cover-binding, paper, page layout, letters and pictures, but should also contain features that can attract the attention of the child. The rich vocabulary and expressive power of the mother tongue should be given to the child, together with the language and expression used correctly in children's literature products. The child should be able to absorb what the author wants to convey by being involved in the subject along with the characters in the book. For this reason, the internal structure features of the book; subject, theme, characters, environment, language and expression should be suitable for the child's universe of meaning. The messages that the author wants to convey to the reader should be perceived by the child in a way that appeals to the child's emotional and thought world. Thanks to children's literature products that contain these qualities, individuals who have acquired a culture of reading can be brought into society. This research was carried out in order to determine the suitability of children's books by Şermin Yaşar, a writer of children's literature, who gives importance to child sensitivity in his works, and the educational messages in the books. The sample of the research consists of 9 children's books, 4 of which are addressed to the preschool period, by Şermin Yaşar. The suitability of the children's books examined by the author for being suitable for children was determined and interpreted by the document analysis method, which is one of the qualitative research methods. The suitability of Yaşar's books to be suitable for children in terms of their internal structure; The subject, theme, characters, environment, language and expression themes were analyzed by descriptive analysis. The suitability of the books for the child in terms of external structure features; size, cover-volume, paper, page layout, letters and picture themes were analyzed by descriptive analysis. The direct and indirect educational messages of the author in the examined children's books were also determined and interpreted by the document analysis method. The detected educational messages were analyzed and evaluated with descriptive analysis. In the children's books examined, it was determined that 115 educational messages were used in total 594 times, each of which was used at different frequencies. The most frequently used educational message in the author's children's books is the message of wonder in all the books examined. Other frequently used educational messages in Yaşar's children's books; imagination and reasoning are messages.Keywords: Children's Literature, Şermin Yaşar, Suitable for children, Educational Messages.