Eleştirel düşünme becerisi: Bir meta analiz çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de gerçekleştirilen çalışmaların, öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisini incelemektir. Bu doğrultuda; Türkiye'de son beş yıl içerisinde gerçekleştirilen Türkçe ve İngilizce çalışmalar taranmıştır. Araştırmaya dâhil edilen çalışmaların ortak etki büyüklüğü, etkinin düzeyi ve yönü, bağımsız değişkenler açısından etki büyüklüklerini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için nicel araştırma yöntemlerinden biri olan meta analiz yöntemi kullanılmıştır. Türkiye'de 2017-2021 yılları arasında, eleştirel düşünme becerileri üzerine yazılmış yüksek lisans tezleri ve doktora tezleri ile hakemli dergilerde yayımlanmış olan makaleler içerisinden gerekli ölçütleri sağlayan çalışmalar araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırma kapsamında literatür taraması sonucu elde edilen çalışmalar, kodlama işleminin ardından içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. İçerik analizinden sonra çalışmalar, literatür tarama yöntemi olan meta analiz ile analiz edilmiştir. Araştırmaya dâhil edilen çalışmalara ait etki büyüklükleri ve yayın yanlılıkları CMA programı ile analiz edilmiştir.Araştırma kapsamında, eleştirel düşünme becerilerine ilişkin alan yazında yer alan deneysel ve yarı deneysel, ön test son test kontrol gruplu desenin yer aldığı çalışmalar incelenmiştir. Belirlenen ölçütleri sağlayan ve gerekli verileri içeren 49 tez ve makale çalışması meta analize dâhil edilmiştir. Araştırmaya dâhil edilen çalışmaların rastgele etkiler modeline göre etki büyüklüğü Hedges's G= 1,344 olarak bulunmuştur. Ayrıca araştırmanın standart hatası= 0,134, varyansı= 0,018, alt limiti= 1,083, üst limiti= 1,606, Z değeri= 10,068 ve P değeri= 0,000 olarak hesaplanmıştır. Araştırmanın genel etki büyüklüğünün Cohen vd. sınıflandırma ölçütüne göre `güçlü` aralıkta olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaya dâhil edilen çalışmaların 22 tanesi (%44,90) güçlü, 17 tanesi (%34,70) orta, 6 tanesi (%12,24) küçük ve 4 tanesi (%8,16) zayıf düzeyde etki büyüklüğüne sahip olduğu görülmüştür. Negatif yönlü olan 2 çalışmanın bulunduğu ve bu çalışmaların zayıf düzeyde etki büyüklüğüne sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında yayın yanlılığını belirlemek amacıyla iki yöntem kullanılmıştır. Bunlardan bir tanesi Huni Saçılım Grafiği (Funnel Plot), diğeri ise Hata Koruma Sayısı (Classic Fail-Safe N) yöntemidir. Huni saçılım grafiği ve hata koruma sayısı sonuçlarına göre yayın yanlılığının olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmaların yıllar, yayın türleri açılarından aralarında anlamlı bir farklılığın olmadığı öğretim kademeleri ve ders alanları açılarından ise aralarında anlamlı bir farklılığın bulunduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Düşünme, eleştirel düşünme, eleştirel düşünme becerileri, meta analiz.

The purpose of this study is to investigate the effects of the studies carried out in Turkey on critical thinking skills of students. In this context, studies written in English and Turkish in the last five years in Turkey were scanned. It is aimed to determine the common effect size, effect level and direction and independent effect size by combining the effect on students' critical thinking with quantitative research method Meta Analysis. Within the scope of the research, in Turkey between 2017 and 2021, academic dissertations both in masters and doctoral degree on critical thinking; articles that met the necessary criteria and published in peer reviewed journals were included to reach the target. Literature review was done, related studies were identified and after the coding process data were analyzed with content analysis method. After the content analysis was done studies were analyzed through Meta Analysis. CMA program was used to analyze the effect sizes and publication biases of the studies. Within the scope of this research, studies related to critical thinking skills, conducted with experimental, semi-experimental, pretest-posttest control group designs, were examined. 49 dissertations and articles including necessary data were included in the meta-analysis according to the determined criteria. According to random effects model effect size Hedges's G value is 1.344. In addition, standard error value is 0.134, variance is 0.018, limit inferior value is 1.083, limit superior value is 1.606, Z value is 10.068 and p value is 0.000. According to the results it was concluded that the overall effect size level of the study was `strong` according to the Cohen et al classification criterion. It is observed that the effect size level of 22 study (%44,90) was strong, 17 study (%34,70) was medium, 6 study was (%12,24) lower and 4 study was weak (%8,16). Also, it is concluded that there have been 2 negative directional studies and they have a weak effect size. Funnel Plot Diagram and Classic Fail Safe-N methods were used to determine the publication bias. According to the analysis it is concluded that there isn't publication bias. According to the results it can also be said that there is no significant difference between the studies included in the research in terms of years and publication types, but there is a significant difference between them in terms of academic levels and branches. Key Words: Thinking, Critical Thinking, Critical Thinking Skills, Meta Analysis.