Hadis rivayetinde âlî isnadlar

Abstract

Rivayetlerin Hz. Peygamber'e aidiyetini belirlemek için muhaddislerin kullandıkları isnad sistemi hadis ilminde büyük bir ehemmiyet teşkil etmektedir. Çeşitli açılardan sınıflandırılan isnadın klasikte en çok üzerinde durulan özelliklerinden birisi seneddeki râvi sayısının az olması temeline dayanan âlî isnad kavramıdır. Bir hadisin tarikleri birbirine nispetle ele alındığında âlî ve nâzil isnad terimleri, isnaddaki râvi sayısının azlığı ile çokluğunu ifade eder. Muhaddisler bu iki terim arasında Hz. Peygamber'e yakınlığı sağlayan âlî isnadı tercih etmişlerdir. Bu vesileyle hadis âlimleri âlî isnad semâı için üstün bir gayret göstermiş ve bu tür rivayetlere sahip âlimler, öğrenciler arasında büyük ilgi görmüşlerdir.Bu çalışmada, rivayet dönemi sayılabilecek hicrî ilk dört asırda âlî isnad arayışları; kavramın tarihsel süreci, ilişkili olduğu ıstılahlar, muhaddislerin konuya yaklaşımları ve bu tür isnadların niçin talep edildiği araştırılmıştır. Ayrıca âlî isnada yönelik yaklaşımlar dönemsel ve bölgesel farklılıklarıyla ele alınmış, âlî isnada kaynaklık eden muhaddisler ve şehirler incelenmiştir.

The isnad system used by the hadith scholars to determine the belonging of the narrations to the Prophet is of great importance in the science of hadith. One of the most emphasized features of the isnad, which is classified from various aspects in the classical, is the concept of elevated isnad, which is based on the low number of narrators in the isnad.When the narrations of a hadith are considered to be concerning each other, the terms elevated and descending isnad express the smallness and abundance of the number of narrators in the isnad. Between these two terms, hadith scholars preferred the elevated isnad, which provides closeness to the Prophet. On this occasion, hadith scholars showed great effort for the audition of elevated isnads, and scholars who had such transmissions attracted great interest among students. In this study, the search for elevated isnad in the first four centuries of the hijra, which can be considered the period of narration, the historical process of the concept, the terms it is related to, the approaches of the hadith scholars to the subject and why such isnads are demanded have been researched. In addition, the approaches to the elevated isnad are discussed with their periodic and regional differences, and the hadith scholars and cities that are the source of the elevated isnad are examined.