Muhittin Baha (Pars) Bey'in hayatı ve siyasi faaliyetleri

Abstract

Bu çalışma, Bursa'nın önemli şahsiyetlerinden olan Muhittin Baha Pars'ın (1885-1954) hayatı ve siyasi faaliyetlerinin incelenmesinden oluşmaktadır. Çalışma ile Muhittin Baha Bey'in tarihteki konumunu belirlemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda tez hazırlanırken Muhittin Baha Bey'in faaliyetleri hakkında bilgi içeren arşiv belgeleri, araştırma eserler, hatırat ve dönemin basınından faydalanılmıştır.Muhittin Baha Bey, 1885 yılında Bursa'da doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Bursa İptidâi Mektebi'nde, lise öğrenimini ise Bursa Mekteb-i Sultânisi'nde tamamladıktan sonra İstanbul Hukuk Mektebi'nden mezun olmuştur. 18 Ekim 1909'da Bursa Bidayet Mahkemesi'ne atanmış ve burada bir yıl görev yaptıktan sonra Bursa Sultanisi'nde 1910-1919 yılları arasında öğretmenlik yapmıştır. Ayrıca 1920-1921 ve 1922-1923 dönemlerinde Bursa Barosu başkanlığı görevinde bulunmuştur.İşgal döneminde Bursa'nın kurtuluşu için yoğun çaba gösteren Muhittin Baha Bey, Temmuz 1919'da kurulan Bursa Redd-i İlhak Cemiyet'inin üyeleri arasındadır. Ayrıca bu dönemde 1917-1920 yılları arasında Bursa Mecmuası isimli bir dergi yayımlamış, 1920-1927 yılları arasında ise Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti'nin yayın organı sayılan Millet Yolu gazetesini çıkarmaya başlamıştır.Muhittin Baha Bey, 23 Nisan 1920 tarihinde açılan Büyük Millet Meclisi'ne Bursa Mebusu olarak girmiştir. Meclis faaliyetlerinin yanı sıra Eskişehir İstiklâl Mahkemesi (20 Ekim 1920-17 Şubat 1921) ve Konya İstiklâl Mahkemesi'nde (16 Ağustos 1921-22 Temmuz 1922) görev yapmıştır. TBMM'nin açılmasını takip eden günlerde öğretmen olması sebebi ile eğitim ile ilgili oluşumların içerisinde de yer alan Muhittin Baha Bey, 7 Mayıs 1921 tarihinde teşkil edilen Türkiye Muallime ve Muallim Dernekleri Birliği'nin kurucuları arasında bulunmuş, ayrıca 1922 tarihinde Muvakkat (Geçici) İdare Heyeti'nin başkanı olarak seçilmiştir.Bu faaliyetlerinin yanı sıra 1913-1922 yılları arasında Bursa Türk Ocağı'nın başkanlığı yapan Muhittin Baha Bey, 1924 yılında Türk Ocakları encümen üyesi olarak seçilmiş ve 1925 yılında Türk Ocakları merkez heyetine girerek Türk Ocakları genel sekreterliği görevini yürütmüştür.Muhitin Baha Bey, beşinci dönem TBMM'ye (1935-1939) Ordu mebusu olarak katılmış, altıncı (1939-1943), yedinci (1943-1946) ve sekizinci (1946-1950) dönemlerde ise CHP Bursa milletvekili olarak görev yapmıştır.Siyasî faaliyetlerinin yanı sıra avukatlık mesleğini de icra eden Muhittin Baha Bey, sosyal ve kültürel alanda da çeşitli faaliyetlerde bulunmuştur. Kendisi aktif geçen 69 yıllık bir ömrün ardından 29 Ağustos 1954 tarihinde Bursa'da vefat etmiştir.

This study consists of an analysis of the life and political activities of Muhittin Baha Pars (1885-1954), one of the important personalities of Bursa. It is aimed to determine the position of Muhittin Baha Bey in history with the study. In this direction, archival documents containing information about Muhittin Baha Bey's activities, research works, memoirs and the press of the period were used while preparing the thesis.Muhittin Baha Bey was born in Bursa in 1885. After completing his primary and secondary education at Bursa Iptidai School and his high school education at Bursa Mekteb-i Sultanisi, he graduated from Istanbul Law School. On October 18, 1909, he was appointed to the Bursa Bidayet Court and after serving here for a year, he worked as a teacher at the Bursa Sultanisi (high school) between 1910 and 1919. He also served as the president of the Bursa Bar Association in the periods of 1920-1921 and 1922-1923.Muhittin Baha Bey made great efforts for the liberation of Bursa during the occupation period and was among the members of the Bursa Redd-i İlhak Cemiyeti (society for rejecting annexation) established in July 1919. In addition, during this period, he published a magazine called Bursa Mecmuası between 1917 and 1920, and between 1920 and 1927, he started publishing the newspaper Millet Yolu, which is considered the publication organ of Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (Associations for Defence of National Rights).Muhittin Baha Bey entered the Grand National Assembly, which was opened on April 23, 1920, as a Bursa Deputy. In addition to his parliamentary activities, he served in the Eskişehir Independence Tribunal (October 20, 1920-February 17, 1921) and the Konya Independence Tribunal (August 16, 1921-July 22, 1922). Muhittin BahaBey, who was also involved in education-related formations due to being a teacher in the days following the opening of the Grand National Assembly, was among the founders of Türkiye Muallime ve Muallim Dernekleri Birliği (the Union of Teachers' Associations of Turkey), which was established on May 7, 1921, and was also elected as the chairman of Muvakkat (Geçici) İdare Heyeti (the Temporary Administrative Committee) in 1922.In addition to these activities, Muhittin Baha Bey, who served as the chairman of the Bursa Turkish Hearths between 1913 and 1922, was elected as a member of the Turkish Hearths Council in 1924. In January 1925, he joined the Central Committee of Turkish Hearths and served as the General Secretary of Turkish Hearths.Muhitin Baha Bey joined the Grand National Assembly of Turkey in the fifth term (1935-1939) as an Army deputy, and served as a CHP Bursa deputy in the sixth (1939-1943), seventh (1943-1946) and eighth (1946-1950) terms.Muhittin Baha Bey, who has been practicing his profession as a lawyer in addition to his political activities, has also been engaged in various activities in the social and cultural field. He died in Bursa on August 29, 1954 after an active life of 69 years.