Kültürel değişimin rençberlik geleneği ve dayanışma olgusu üzerinden değerlendirilmesi-Ürgüp ilçesi örneği

Abstract

Tarım ve dayanışmanın toplumsal yapı ve kültürde yerine getirdiği işlevlerin belirlenmesi ile tarım ve dayanışmada yaşanan dönüşümlerin toplumsal hayat ve kültüre olan etkilerini anlayabilmenin mümkün olacağı değerlendirilmektedir. Bu bağlamda araştırmanın konusunu kadim bir yerleşim birimi olan ve ekonomisinin önemli bir kısmı tarımsal faaliyetlere dayanan Ürgüp İlçesi'ndeki kültürel yapının temelini oluşturan tarımsal faaliyetler ve davranışsal kültürün önemli bir unsuru olan dayanışma olgusunda meydana gelen değişimler oluşturmuştur. Çalışmanın amaçları ise Ürgüp İlçesi'nde yaşatılan kültürün temel öğelerini belirlemek ve tarım ve dayanışma penceresinden kültürel değişimin sebep ve sonuçlarını anlamak ve açıklamak olmuştur. Az sayıda katılımcı ile Ürgüp İlçesi'nde yaşanan kültürü anlamak ve kültürel değişimin sebep ve sonuçlarını derinlemesine irdeleyebilmek üzere araştırmada nitel bir yaklaşım kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış mülakat tekniği uygulanarak kültürün geçmiş ve bugünkü durumu ile kültürel değişmenin sebep ve sonuçları anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın amacına en uygun grubu araştırmaya dahil etmek üzere amaçlı örneklem tekniği kullanılmıştır. Amaçlı örneklem metoduna göre tespit edilen ve mülakat yapılan ilk katılımcılardan müteakip mülakatları yürütmek üzere benzer profile uygun bireyler ile iletişime geçmeleri istenmiş ve kartopu örneklem metodundan faydalanılarak farklı katılımcılara ulaşılmıştır. Bu çerçevede araştırmaya 18 katılımcı iştirak etmiştir. Araştırmanın sonuçları kısaca şu şekilde ifade edilebilecektir. Ürgüp İlçesi'nde yaşanan ve yaşatılan kültür, tarım ve tarımsal üretim biçimleri üzerine inşa edilmiştir. Doğanın ve ekonomik şartların meydana getirdiği zorluklar karşısında birlik ve beraberliği sürdürebilmek, yaşanan yokluk ve yoksulluğu bertaraf edebilmek ve ortaya çıkan ihtiyaçları etkileşim içinde karşılayabilmek dayanışma ile mümkün olmuştur. Kültürel değişimi başlatan ve sürdüren en önemli etkenler teknik yenilikler ve kültürlenmedir. Bunların genel özelliği ise dış kaynaklı olmaları ve toplumun dinamikleri tarafından başlatılmamış olmalarıdır. Kültürel değişim hızlı ve ani bir biçimde gerçekleşmektedir. Değişime direnç gösteren veya değişimden en az etkilenen kültürel unsur veya öğeden ise bahsetmek mümkün görünmemektedir.

It is evaluated that it will be possible to understand the effects of the transformations in agriculture and solidarity on social life and culture by determining the functions that agriculture and solidarity fulfill in social structure and culture. In this context, the subject of the research was the changes in the agricultural activities that form the basis of the culture kept alive and the changes in the phenomenon of solidarity that is an important element of behavioral culture in Ürgüp County, which is an ancient settlement and an important part of whose economy is based on agricultural activities. The aims of the research were to determine the basic elements of the culture kept alive in Ürgüp County and to understand and explain the causes and consequences of cultural change from the perspective of agriculture and solidarity. A qualitative approach was used in the research in order to understand the culture lived in Ürgüp County with a small number of participants and to examine the causes and consequences of cultural change in depth. By applying the semi-structured interview technique, the past and present state of the culture and the causes and consequences of cultural change were tried to be understood. Purposive sampling technique was used to include the most suitable group for the purpose of the research. The first participants, who were determined and interviewed according to the purposeful sampling method, were asked to contact individuals with similar profiles in order to conduct the subsequent interviews, and different participants were reached by using the snowball sampling method. In this context, 18 participants participated in the research. The results of the research can be briefly expressed as follows. Culture, which is lived and kept alive in Ürgüp County, is built on agriculture and agricultural production forms. It has been possible with solidarity to maintain unity and solidarity in the face of the difficulties caused by nature and economic conditions, to eliminate poverty and poverty and to meet the emerging needs in interaction. The most important factors that initiate and maintain cultural change are technical innovations and acculturation. The general feature of these is that they are outsourced and not initiated by the dynamics of the society. Cultural change happens quickly and abruptly. It does not seem possible to talk about the cultural element that resists change or is least affected by change.