Türkiye'de AR-GE harcamalarının ihracat üzerindeki etkisinin ARDL yöntemiyle araştırılması

Abstract

Uluslararası piyasalarda yaşanan yoğun rekabete karşı direnç gösterebilmek için sürdürülebilir büyümeye ve dış ticaret üstünlüğüne sahip olmak gerekmektedir. Bu amaçlar doğrultusunda ülkelerin ihtiyacı olan faktör uluslararası piyasada rekabet fırsatı yaratacak yeni ürün üretmek ve mevcut ürünü geliştirebilmektir. Ar-Ge harcamaları ve faaliyetleri bu ihtiyaçları karşılayarak ülkelere rekabet avantajı sağlamaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde Ar-Ge harcamalarının ihracat üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla 1990-2018 dönemi yıllık Ar-ge harcamaları, ihracat, reel efektif döviz kuru ve en çok ihracat yapılan 20 ülkenin ortalama kişi başı gayri safi yurt içi hasılası verileri kullanılarak ARDL modeli kurulmuştur. ARDL sınır testi ile eşbütünleme ilişkisinin varlığı test edilmiş ve değişkenlerin uzun dönem ve kısa dönem dinamikleri incelenmiştir. Analiz sonuçlarında en çok ihracat yapılan 20 ülkenin ortalama kişi başı gayri safi yurt içi hasılasının kısa vadede ihracatı etkilemediği ancak uzun dönemde pozitif etkilediği, reel efektif döviz kurunun ihracatı kısa ve uzun dönemde pozitif etkilediği görülmüştür. Ar-Ge harcamalarının ihracat üzerinde kısa dönemde negatif etkisinin olduğu ancak uzun dönem dengesinden sapmaların dengeye gelmesiyle birlikte Ar-Ge harcamalarının ihracatı uzun dönemde pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir.

In order to resist intense competition in international markets, it is necessary to have sustainable growth and foreign trade superiority. For these purposes, the factor that countries need is to produce new products that will create an opportunity to compete in the international market and to develop the existing product. R&D expenditures and activities provide these countries with competitive advantage by meeting these needs.In this context, the aim of this study was to examine the impact on Turkey exports of R & D spending in the economy. For this purpose, the ARDL model was established using the annual R & D expenditures of 1990-2018, exports, real effective exchange rate and average per capita gross domestic product data of the 20 most exported countries. The existence of cointegration relationship was tested with ARDL boundary test and long term and short term dynamics of variables were examined. As a result of the analysis, it was observed that the average per capita gross domestic product of the 20 most exported countries did not affect exports in the short term but positively affected the long term, and the real effective exchange rate positively affected the exports in the short and long term. It was determined that R&D expenditures had a negative effect on exports in the short term, but with deviations from the long-term balance, R&D expenditures had a positive impact on exports in the long term.