Korku filmlerinde `Ben` ve `Ben'in İçindeki Öteki'nin` varlık çatışmasının içerdiği ideoloji

Abstract

Korku sineması, üzerine kurulu olduğu anlatı yapısı, olay örgüsü, karakterleri ile biçimsel özelikleri noktasında belli temsil göreneklerini içeren kültürel bir alanı ifade etmektedir. İzleyicinin sinemayla olan ilişkisinde tüm sinematik unsurlarla kurmuş olduğu bilişsel, duyusal, psikolojik düzeydeki bağ özdeşleşme süreciyle ilişkilendirilmektedir. Bu bağlamda insanların gerçekte somut karşılığı olan korkularının korku sinemasında kurgulanmış korkulara denk gelen yönü, birey açısından katarsistik etkiyle açıklanmaktadır. Korku sinemasın sunduğu korku temsilleri ile gerçek dünyadaki gerçek korkularından arındırılan insanlara bu süreçte ideolojik yapılar da aktarılmaktadır. Korku sinemasının insanın gerçek kaygılarından ideolojik olarak uzaklaştırılıp arındırılarak rahatlamasını sağlaması çalışmanın temel varsayımını ortaya koymaktadır. Korku sinemasında tehlikenin kaynağı olarak korku karakterlerine odaklanılan bu çalışmada ben-öteki ikiliğinin psikanaliz yaklaşımlardan hareketle neye karşılık geldiği, özdeşleşmenin nasıl sağlandığı ve ideolojik aktarımların neler olduğu analiz edilmiştir. Yöntem olarak niteliksel içerik analizi, söylem analizi, psikanalitik kuram ve ideoloji kuramının birlikte kullanıldığı çalışma, farklı metotlarla elde edilen farklı bulguların bir araya toplanarak yorumlanması bakımından anlamlıdır. Çalışmada popüler Hollywood korku sineması evren olarak kabul edilmiş olup, evreni temsil etmesi bakımından on farklı korku filmi amaçlı örneklem tekniğiyle oluşturulmuştur. Hayalet, frankeştayn, vampir, şeytan, cansız nesne, kurt adam, zombi, mutant, oyuncak bebek korku karakterleri olarak kategorize edilmiştir. Oluşturulan bu kategoriler eşliğinde seçilen filmler izlenerek değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda korku karakterlerinin ben-öteki çatışması psikanaliz açıdan yorumlanırken, bu çatışma temelli temsillerin kurulu olduğu söylemlerden ideolojik çıkarımlar yapılmıştır. Her bir filmin önce psikanalitikte karşılıkları daha sonra ideolojik karşılıkları ortaya koyulup değerlendirilirken kodlanmış ve maskelenmiş anlatılar da çözümlenerek yorumlanmıştır.

It expresses a cultural area that includes certain representation traditions in terms of narrative structure, thema, characters and formal features based on horror cinema. In the viewer's relationship with the cinema, it is associated with the cognitive, sensory and psychological level bond identification process that spectatar has established with all cinematic elements. In this context, the aspect of people's fears, which are actually concrete equivalents, corresponding to the fears set up in horror cinema, is explained by the catharsis effect for the individual. In this process, ideological structures are transferred to the people who are free from their real fears in the real world with the horror representations offered by horror cinema. The main assumption of the study is that the horror cinema is ideologically removed from the real anxieties of people and relieved by being purified. In this study, which focuses on horror characters as the source of danger in horror cinema, what it means is that the ego-other duality refers to psychoanalytic approaches, how identification is analyzed and what ideological transmissions are. The study, in which qualitative content analysis, discourse analysis, psychoanalytic theory and ideology theory are used together, is meaningful in terms of gathering and interpreting different findings obtained by different methods. In the study, the popular Hollywood horror cinema was accepted as the universe and it was created with the sampling technique for ten different horror films in order to represent the universe. Ghost, frankstein, vampire, devil, lifeless object, werewolf, zombie, mutant, doll are categorized as horror characters. The films selected with these created categories were watched and evaluated. As a result of the evaluations, while the ego-other conflict of horror characters was interpreted in terms of psychoanalysis, ideological inferences were made from the discourses in which these conflict-based representations were established. While each film was first put forward and evaluated by its pasanalytical counterparts and then ideological counterparts, the coded narratives were also analyzed and interpreted.