Çağdaş Rus dilinde zoonim kavramı içeren deyimlerin çağdaş Türkçe ile karşılaştırılması

Abstract

Rusya'da deyimbilim 20. yy'ın 20'li yıllarında ortaya çıkmış, 40'lı yıllarında ise V. V. Vinogradov'un yapmış olduğu çalışmalarla bağımsız bir dilbilim dalı olarak kabul görmüştür. Deyimbilimin ayrı bir bilim dalı olarak netlik kazanmasından sonra, dilbilimciler tarafından bu alanda bir çok çalışma yapılmaya başlamıştır. Özellikle bir dilin söz varlığında bulunan deyimlerin diller arası karşılaştırmalı olarak analizlerinin yapılması dilbilimde ayrı bir yere ve öneme sahip olmuştur. Birbirinden farklı iki dil arasında anlamsal ilişkilerin kurulabilmesi, bu dilsel birimleri bir araya getiren sistemlerin belirlenmesi ve iki dil arasındaki benzer veya farklı yönlerin ortaya konabilmesi için karşılaştırmalı bir inceleme ön koşul haline gelmiştir. Bu bağlamda çalışmamızda kavramsal açıdan deyim, deyimbilim, karşılaştırmalı deyimbilim, deyimlerin yapısal, dilbilgisel ve anlamsal özellikleri, deyimlerde eşdeğerlik konularına değinilmiştir. Çalışmamızın çıkış noktasını ve temelini oluşturan Rusça zoonim kavramı içeren deyimlerin Türkçe ile karşılaştırmalı olarak incelendiği bölümde ise, Rusça-Türkçe dil çiftine ait deyimler ve ifadeler arası anlamsal ilişkiler kurulmaya çalışılmıştır. Rusça deyimler bileşimlerinde bulunan zoonim kavram adlarına göre sınıflandırılmış, Türkçedeki eşdeğerleri, benzerleri ve genel bir betimlemeyle açıklanan karşılıkları tespit edilmiş ve eşdeğerlik türleri belirlenmiştir. Çeviri, analiz, betimleme, sınıflandırma, eş zamanlı karşılaştırma, karşılaştırmalı inceleme yöntemlerinin kullanıldığı çalışmamızda, elde edilen veriler sonuç bölümünde sayısal olarak ortaya konmuştur. Rus toplumunun deyimlerde hayvan adlarına yükledikleri anlamları ortaya koymayı ve iki dil arasındaki dilsel ve anlamsal ilişki seviyesini belirlemeyi amaçladığımız çalışmamızın uygulama bölümünün ise ileride `Rusça-Türkçe Zoonim Kavramı İçeren Deyimler Sözlüğü` olarak oluşturulabileceği ve hazırlanacak olan diğer genel Rusça-Türkçe deyim sözlüklerine katkı sağlayabileceği düşüncesindeyiz.Anahtar Kelimeler: Deyim, Deyimbilim, Eşdeğerlik, Zoonim kavramı, Rus dili, Türk dili

Phraseology began to reveal in the 1920s of the twentieth century, and in the 1940s, it has been considered as an independent field of linguistics with the studies of V.V. Vinogradov. After phraseology has been considered as a separate discipline, various studies have been carried out by many linguists. Especially, comparative analyses of phrases in vocabulary of a language have gained a special place and importance in linguistics. A comparative analysis has become a prerequisite to establish semantic relations between two different languages, to determine the systems which bring these linguistic units together, and to reveal similar or different aspects between two languages. In this regard, phrases, phraseology, comparative phraseology, equivalence in phrases in addition to structural, grammatical and semantic characteristics of phrases have been discussed in our study. In the section where the phrases using the Russian concept of zoonim, which forms the starting point and the basis of our study, have been analyzed comparatively with Turkish, it has been aimed to establish semantic relations between phrases and expressions belonging to the Russian-Turkish language pair. Russian phrases have been classified in accordance with their names in the concept of zoonim, their equivalents explained with a general description in Turkish have been determined, and the types of equivalence have been found. In the study in which translation, analysis, description, classification, simultaneous comparison, comparative analysis methods have been utilized, the data obtained have been presented numerically. We believe that the application part of our study, we aim to reveal the meanings attributed to the names of animals by the Russian society in idioms and to determine the level of linguistic and semantic relations between the two languages, can be formed as `Russian-Turkish Dictionary of Idioms Containing the Concept of Zoonim` and it can contribute to other general Russian-Turkish idiomatic dictionaries to be prepared.Keywords: Idiom, Phraseology, Equivalence, Concept Of Zoonim, Russian Language, Turkish Language