Yeni veriler ışığında Güneybatı İran'da Ramhormoz Ovasında Akhaimenid dönem yerleşimlerinin dağılımı ve İran, Mezopotamya, Anadolu'daki diğer bölgeler ile ilişkiler

Abstract

Tezimizi kapsayan Güneybatı İran'ın antik bölgeleri arasında bilimsel olarak günümüze kadar en az arkeolojik araştırma Ramhormoz bölgesinde gerçekleştirilmiştir. Bu bilgi eksikliği, bu ovanın tarih öncesi çağlardan beri düzlükler ve dağlarda olan çeşitli uyğarlıklar arasındaki ilişkide çok önemli bir rol oynadığını fark ettiğimizde bu coğrafya daha da önem kazanmaktadır. Bugüne değin, Ramhormoz ovasında, Akhaimenid döneminin konuşlandırılması hakkında ayrıntılı bir araştırma yürütülmemiştir. Bu bölge Akhaimenid döneminde İran, Mezopotamya ve Anadolu ilişkisi açısından büyük öneme sahiptirr. Bu nedenle söz konusu alanın sistematik olarak incelenmesi gerekmekteydi. Yüzey araştırması çalışmaları sırasında her sitenin kültürel materyallerinin ayrı ayrı incelenmesi sonucunda, söz konusu ovada Akhaimenid dönemine ait yerleşim sayısı 36 olduğu söylenilebilir. Başka bir değişle önceki grup tarafından yapılan yüzey araştırmasında amaç Akhaimenid dönemi olmadığı, bununla birlikte Akhaimenid tanım uzmanlığına sahip olmadığından söz konusu dönem açık bir şekilde belirlenmemiş ve eğer yüzde olarak söylemek olursak bu ovada sadece %13 yerleşimlerin Akhaimenid dönemine ait olduğu söylenmiştir hanuki yazar tarafından yapıldığı yüzey araştırmamızda günümüzde çoğu yerleşimlerde görülen tahribata rağmen, Ramhormoz ovası'nda %30 Akhaimenid döneminde kullanılan yerleşimler tespit edilmiştir. Ramhormoz ovası geçmişten günümüze kadar ticari ve kültürel ilişkiler alanında önemli rolu olmuştur. Tarih boyunca yerleşimlerin oluşumunda başta nehirler ile dağlar olmak üzere coğrafi ve doğal faktörler her zaman çok önemli bir rol oynamıştır. Bu etkiler, zaman içinde toplumlar arasındaki ilişkileri kolaylaştırmış veya iletişimi engellemiştir. Bu bölgenin Mezopotamya ve Anadolu gibi bölgeler ile iletişim koridoru olarak stratejik ve jeopolitik konumu, tarih öncesi çağlardan sonraki dönemlere kadar bu alanda çeşitli kültürlerin oluşmasına neden olmuştur. Kuşkusuz bu yerleşimlerin oluşum sürecindeki ana etken, özellikle Akhaimenid kültürünün gelişmesinde ve ilerlemesinde etkili rol oynayan Akhaimenid döneminde bölge içinde ve dışında ticaret ilişkilerinin konumudur.

Of all the sites in southwestern Iran discussed in this paper, the Ramhormoz area has seen the least scientific archaeological research. This lack of awareness becomes even more important when one realizes that this plain has played a very important role in the relationship between different civilizations of the plain and the mountains since prehistoric times. To date, there has not been a comprehensive study of the Achaemenid settlements of the Ramhormoz plain. If anything, this area has great significance for the relationship between Iran, Mesopotamia and Anatolia during the Achaemenid period. For this reason, a systematic review of this area is needed. During the archaeological survey, cultural materials were collected for each site, and as a result of the survey, 36 Achaemenid sites were discovered in this plain. In other words, the research conducted by the previous group did not know much about the Achaemenid area because it was not the focus of their research. In the previous group, only 13% of the plains belonged to the Achaemenid period, but in the study supervised by the authors, 30% of the Ramhormoz plains were found to belong to the Achaemenid period.From the past to the present, the Ramhormoz Plain has played an important role in trade and cultural exchange. Historically, geographical and natural factors, especially rivers and mountains, have played a very important role in the formation of settlements. These influences have facilitated or, in the long run, hindered interactions between communities. Due to its strategic and geopolitical position to communicate with regions such as Mesopotamia and Anatolia, various cultures have developed in the region from prehistoric times to later periods. The main factor that led to the formation of these settlements was the establishment of trade relations within and outside the region, especially during the Achaemenid period, which undoubtedly played an effective role in the development of Achaemenid culture in the region.