Erzurum-Hınıs, Parmaksız Yerleşimi ve buluntularının değerlendirilmesi

Abstract

Erzurum, Palandöken Dağı'nın eteklerine ve Karasu Nehrinin de geçtiği verimli bir ovaya kurulmuştur. Ticaret yolları üzerinde olan şehir Mezopotamya, İran, Kafkasya ve Anadolu arasında yer alıp, konumu itibari ile savunma, ticaret ve yerleşim açısından elverişlidir. Kuzey ve doğu sınırlarının kesişim noktasında olan Erzurum, Anadolu'nun giriş kapısı niteliğindedir. Önemli imparatorlukların büyük mücadele gösterdiği bölge dolayısıyla Erzurum, sürekli veya kısa ömürlü birçok yerleşime ev sahipliği yapmıştır. Erzurum'un çevresinde yapılan araştırmalarda Paleolitik Dönemde de yaşam olduğuna dair buluntulara rastlanılmıştır. Ancak araştırmaların yetersizliği nedeniyle Neolitik ve Erken Kalkolitik Dönem hakkında bilgilerimiz oldukça sınırlıdır. Erzurum ve çevresi Orta Kalkolitik, Geç Kalkolitik ve Erken Tunç Çağlarından itibaren sürekli yerleşimin olduğu bir alan olmuştur. Erken Tunç Çağı'nda büyük bir göç almış ve bu durumun etkileri bölgede görülmüştür. Demirin kullanılmaya başlanması ile Tunç Çağı, bölgede sona ererek Demir Çağ başlamıştır. Doğu Anadolu Bölgesinde bu dönem içerisinde pek çok yerleşim yeri oluşmuştur. Demir Çağı'nda bölgede meydana gelen istilalar, siyasi olaylar ve göçler yaşanmış, MÖ 334 de İskender'in Anadolu'ya girmesiyle Demir Çağ kapanmış ve yeni bir dönem başlamıştır.Kültürlerin dönem özelliklerini, dini, ticaret ve sanat anlayışları ile yaşam şekillerini yansıtan en önemli olgular ele geçen buluntulardır. Bunların başında seramikler gelip, diğer metal ve kemik eserlerde tanımlama da yardımcı olmaktadır. Bu amaç ile Erzurum Hınıs İlçesi Parmaksız Yerleşimi seramik, metal, kemik, taş ve boncuk buluntular incelenmiştir. Buluntular gruplanarak değerlendirmesi yapılmış olup, Tunç ve Demir Çağ dönemleri araştırılmıştır.

Erzurum was established on the skirts of Palandöken Mountain and on a fertile plain where the Karasu River also passes. The city, which is on the trade routes, is located between Mesopotamia, Iran, the Caucasus and Anatolia and is suitable for defense, trade and settlement due to its location. Erzurum, which is at the intersection of the northern and eastern borders, is the gateway to Anatolia. Erzurum has hosted many permanent or short-lived settlements due to the region where important empires fought hard.In the researches carried out around Erzurum, finds that there was life in the Paleolithic Period were also found. However, due to the lack of research, our information about the Neolithic and Early Chalcolithic Period is quite limited. Erzurum and its surroundings have been an area of continuous settlement since the Middle Chalcolithic, Late Chalcolithic and Early Bronze Ages. It received a great migration in the Early Bronze Age and the effects of this situation were seen in the region. With the use of iron, the Bronze Age ended in the region and the Iron Age began. During this period, many settlements were formed in the Eastern Anatolia Region. Invasions, political events and migrations occurred in the region during the Iron Age, and when Alexander entered Anatolia in 334 BC, the Iron Age ended and a new era began.The most important facts reflecting the period characteristics of cultures, religious, commercial and artistic understandings and lifestyles are the finds. At the beginning of these, ceramics come and help identification in other metal and bone artifacts. For this purpose, ceramic, metal, bone, stone and bead artifacts from Erzurum Hınıs District Parkmaksız Settlement were examined. The finds were grouped and evaluated, and the Bronze and Iron Age periods were investigated.