Toplumsal cinsiyet bağlamında Türk dizilerinde femme fatale kadın temsilleri: Yasak Elma ve Zalim İstanbul dizilerindeki femme fatale kadın karakterlerin incelenmesi

Abstract

Kitle iletişim araçları arasında televizyon yeni medya mecralarının yaygınlığına rağmen bireyler üzerinde etkili olmaya devam etmektedir. Televizyon kültürü biçimlendirmekte ve toplumun değer yargılarını yeniden üreterek ataerkil yapının korunmasına hizmet etmektedir. Dolayısıyla ekranlarda yer verilen kadın-erkek temsilleri ve bu temsiller bağlamında kurgulanan toplumsal cinsiyet kimlik ve kalıp yargıları incelenmeye değer alanlar olarak durmaktadır.Televizyonun en çok izlenen programlarından olan yerli dizilerdeki kadın temsiller geleneksel toplumsal cinsiyet kalıp yargıları çerçevesinde kurgulanmakta ve cinsiyetçi söylemler içermektedir. Eril düzen içerisinde erkeğe göre konumlandırılan kadından iyi bir eş ve iyi bir anne olması istenmekte ve bu sınırların dışına çıkmaması salık verilmektedir. Yerli diziler de iyi kadın-kötü kadın karşıtlığına dayalı temsillerle bu eril anlayışı pekiştirmektedir. `Kötü kadın`lar olarak femme fatale'ler, aynı zamanda `güçlü kadın`ı temsil etmeleri bağlamında ataerkil ya da erkek egemen ideoloji için bir kırılma noktası oluşturmaktadır. Bu çalışmada da örneklem olarak belirlenen Zalim İstanbul ve Yasak Elma dizilerindeki femme fatale kadın temsillerinin, ataerkil ideolojiye karşı direnme potansiyelleri ve yine bu temsillerin geleneksel kodlarla eklemlenme durumlarının ortaya konması amaçlanmıştır. Eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılarak yapılan çözümlemeler, dizilerdeki femme fatale kadın temsillerinin ataerkil toplum yapısı için bir kırılma noktası oluşturmalarına rağmen bu karakterlerin geleneksel kodların dışına çıktıkları gerekçesiyle cezalandırıldıkları, erkek karşısında kalıcı bir başarı elde edemedikleri ve böylelikle ataerkil değerlerin sarsılmasının önüne geçildiği sonucuna varılmıştır. Dizilerdeki bu karakterler üzerinden kurgulanan söylemsel strateji, çoğunlukla kadınlardan oluşan izleyiciye, uyması gereken geleneksel rolleri ve kendisi için belirlenen sınırların dışına çıkmamasını hatırlatmaktadır.

Despite the prevalence of new media channels among mass media, television continues to be influential on individuals. Television shapes culture and serves to preserve the patriarchal structure by reproducing the value judgments of society. Therefore, the representations of men and women on screens and the gender identity and stereotypes constructed in the context of these representations stand as areas worth examining.The representations of women in domestic serials, one of the most watched programs on television, are fictionalized within the framework of traditional gender stereotypes and contain sexist discourses. The woman, who is positioned according to the man in the masculine order, is asked to be a good wife and a good mother, and it is recommended not to go beyond these limits. Domestic TV series also reinforce this masculine understanding with representations based on the opposition between good women and bad women. As `bad women`, femme fatales also constitute a breaking point for patriarchal or male-dominated ideology in terms of representing the `strong woman`. In this study, it is aimed to reveal the potential of femme fatale female representations in the TV series Zalim İstanbul and Forbidden Apple to resist patriarchal ideology and the articulation of these representations with traditional codes. The analyzes made using the critical discourse analysis method, it was concluded that although the femme fatale female representations in the serials constitute a breaking point for the patriarchal social structure, these characters were punished for going beyond the traditional codes, they could not achieve a lasting success against men, and thus the shaking of patriarchal values was prevented. The discursive strategy, which is built on these characters in the series, reminds the audience, mostly women, of the traditional roles that they must comply with and not to go beyond the limits set for them.