Finansal oranlardaki değişimin hisse fiyatlarına etkisi: Tahran Borsası'nda bir uygulama

Abstract

BFinansal oranlar, mâli tablolarda bulunan kalemleri inceler ve bunları TL kavramından karşılaştırılabilir oranlara dönüştürür. Bu oranlar mâli tabloları etkileyen faktörler arasında anlamlı bir ilişki kurar ve mâli raporlarda bulunan bilgiler arasında böyle irtibat oluşturarak, kullanıcılara analiz gücü verir. Bu çalışmada Tahran Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketlerin hisse fiyati ile mâli oranların değişimi arasındaki ilişki incelenmektedir. Bu hedefle mâli oranlar; likidite oranları, kârlılık oranları, faaliyet oranları ve borç oranlarına ayrılmıştır. Likidite oranlarını ölçmek için câri oran ve asit test oranlar; kârlılık oranlarını ölçmek için ise brüt kâr marjı, satış getirisi, varlık getirisi ve özkaynak getirisi oranları kullanılmıştır. Ayrıca faaliyet oranlarını ölçmek için stok devir hızı, alacak hesapları devri ve ödenecek hesaplar süresi indeksleri kullanılmış ve son olarak kaldıraç oranlarını ölçmek için de borç oranı ve sermaye oranı kullanılmıştır. Netice itibariyle birinci hipotez sonuçları; câri ve asit test hisse fiyati arasında pozitif ve anlamlılık ilişkisi bulunduğunu göstermektedir. Aslında câri ve hızlı oranlardaki artış hisse senedi fiyatlarinda da artışa sebep olmaktadır. Böylece likidite artışı, hisse fiyatini iyileştirmede yardımcı olabilecek bir etkendir. İkinci hipotez sonuçları; brüt kâr marjı, satış getirisi, varlık getirisi ve özkaynak getirisi ile hisse fiyati arasında pozitif ve anlamlıl bir ilişki bulunduğunu göstermektedir. Aslında kârlılık indekslerindeki artış, şirketin hisse fiyati artışına da yardımcı olmaktadır. Üçüncü hipotez sonuçları; hisse fiyati ile faaliyet oranları arasında ilişki olduğunu göstermektedir. Gerçekte stok devir oranının artması, alacakların tahsilat süresinin artması ve ödenecek hesaplar süresinin azalması; şirketin hisse fiyatinin artmasına sebep olmaktadır. Son olarak da dördüncü hipotez sonuçları; şirket hisse fiyati ile kaldıraç oranları arasında bağ olduğunu göstermektedir. Aslında artan borç oranı hisse fiyatinin azalmasına; artan sermaye oranı ise şirket hisse fiyatinin artışına neden olmaktadır. Sonuçlar; Dolof (2003), Baker ve arkadaşları (2007), İshak ve arkadaşları (2009), Gharsiya ve arkadaşları (2011), Ghel ve Şah (2012), Shaw ve arkadaşları (2012) ve Ghel ve Bigger (2013) gibi araştırmacıların bulgularıyla uyumludur.Anahtar Kelimeler: Finansal oran, Tahran Borsası, Tahran Menkul Kıymetler Borsası, Hisse Fiyatları,

Financial ratios, analyses items at financial statements and converts them from monetary concept to comparable ratios. These ratios make a meaningful connection among effective items of the financial statements and as a result, it gives the users the power of analysis.In this research, the relation between changes of financial statements and stock value of the accepted companies in Tehran stock Exchange is studied. To achieve this goal, financial statements are devided to liquidity ratios, profitability ratios and debt ratios. To measure liquidity ratios, the indexes of current ratio and instant ratio and for measuring profitability ratios, the ratios of gross profit margin, sales return, asset return and return on equity are used. Also to measure performance ratios, the indexes of inventory ratio, accounts receivable turnover ratio, debt payment period are used and eventually the debt ratio and capital ratio are used to measure lever ratios.The results of the first theory showed that there is a meaningful and positive relation between current and instant ratios with stock value. In fact the increase in current and instant ratios result in increase of stock value. In similar type, liquidity increase can lead to stock value improvement.The results of the second theory shows that there is a meaningful and positive relation among gross profit margin sales return, capital return and return on equity with stock value. In fact, profit index improvements can lead to stack value increase. The results of the third theory showed that there is a relation between performance ratios and stock value. In fact inventory turnover increase, Periodicals Collection and decrease in debt payment period leads to stock value increase. Eventually the results of the forth theory showed that there is a relation between lever ration and company`s stock value. In fact, the debt ratio increase leads to stock value decrease and the capital ratio leads to company`s stock value. Keywords: Financial ratio,Tehran Stock exchange, Tehran stock Exchange is studied, stock value