Türkiye'de 2018 seçimlerinde gerçekleştirilen seçim ittifakları: Rasyonel tercih kurumsalcılığı temelli kuramsal bir tahlil

Abstract

Bu tezde, Türkiye'de 2018 seçimlerde gerçekleştirilen seçim ittifakları, kurumsal faktörlerin siyasi parti liderlerinin kararları üzerinde meydana getirdiği etki dikkate alınarak kuramsal açıdan tahlil edilmeye çalışılmıştır. Bu nedenle çalışma, rasyonel tercih kurumsalcılığı yaklaşımının varsayımlarından yararlanılarak yürütülmüş ve siyasi parti liderlerinin tercihleri ile faaliyette bulundukları kurumsal çevre dikkate alınması gereken iki önemli husus olarak belirmiştir. Ayrıca siyasi parti liderlerinin amaçlarında partilerinin büyüklüklerine göre farklılıklar olduğu düşünülmüş ve seçim ittifaklarını teşvik eden/caydıran faktörler parti bazlı olarak ele alınmıştır. Bu kapsamda yapılan tahlil neticesinde; Türkiye'de 2018 seçimlerine giderken mevcut olan kurumsal yapının, milletvekili seçiminde, ittifakların oluşumunu teşvik edici bir nitelik taşıdığı sonucuna varılmıştır. Konuya cumhurbaşkanı seçimi açısından bakıldığında ise kurumsal faktörlerin genel itibarıyla bu seçim için de ittifakları teşvik edici olduğu ancak seçimin iki turlu yapısı, ideolojik uyumsuzluklar, partilerin ikincil amaçları gibi birtakım hususların bazı parti yöneticilerinin tercihleri üzerinde değişiklikler meydana getirdiği kanaatine varılmıştır. Bu nedenlerden ötürü de 2018 seçimlerinde gözlemlenen `Cumhur İttifakı` ve `Millet İttifakı`nın her ikisi de milletvekili seçiminde geçerli iken bunlardan sadece ilki iş birliğini cumhurbaşkanı seçimini de kapsayacak şekilde genişletme başarısı göstermiştir.

In this thesis, the electoral alliances in Turkey that took place in 2018 were analyzed theoretically by considering the effect of institutional factors on the decisions of political party leaders. The study was conducted using the assumptions of the rational choice institutionalism approach. The preferences of political party leaders and the institutional environment in which they operated were two important issues to be considered. Furthermore, it was thought that there are differences in the aims of political party leaders according to the size of their parties, and the factors that encourage/deter electoral alliances were considered on a party basis. As a result of the analysis made in this context, it was concluded that the existing institutional structure in Turkey during the 2018 elections had a property that encourages the formation of alliances in the parliamentary elections. Considering the subject from the perspective of the presidential election, it was concluded that the institutional factors generally encourage the alliances for this election. However, some issues, such as the run off the election, ideological incompatibilities, and the parties' secondary aims, cause changes in some party leaders' preferences. For these reasons, while both the `Cumhur İttifakı` and the `Millet İttifakı` which took part in the 2018 elections, allied in the parliamentary elections, only `Cumhur İttifakı` has succeeded in expanding its cooperation to include the presidential election.