Coğrafi bilgi sistemleri ve su kalitesi indisleri kullanılarak tarsus kıyı akiferi (Mersin) yeraltı suyu kalitesinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, Mersin ilinin doğusunda bulunan Tarsus Kıyı Akiferi'nin yeraltı suyu kalitesi, CBS ve su kalitesi indisleri kullanılarak araştırılmıştır. Elde edilen tüm veriler CBS ortamında değerlendirilip, bölgedeki yeraltı suyunun kalite açısından güncel durumunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu tez kapsamında Tarsus Kıyı Akiferi'nde yapılan arazi çalışmaları sonucunda belirlenen 87 adet kuyudan Eylül 2020'de yeraltı suyu örneklemesi yapılmıştır.Çalışma alanındaki farklı konumlardaki kuyulardan alınan yeraltı suyu örneklerinin fiziko-kimyasal özellikleri belirlenmiş ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından tavsiye edilen su standartları ile karşılaştırılarak Su Kalitesi İndisi (WQI) ve Ağır Metal Değerlendirme İndisi'ne (HEI) dayalı içme amaçlı kullanımları değerlendirilmiştir. Bu çalışmada yeraltı suyu kalitesinin belirlenmesinde WQI için pH, TDS, TH, Na+, CI-, SO4-2, F ve NO3-, HEI için Ba, Cd, Cr, Cu, Ni, Sb, As, Pb, Fe, Mn ve Zn parametreleri kullanılmıştır.Arazi ve laboratuvar çalışmaları sonucunda elde edilen tüm veriler, bir Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) veri tabanına aktarılmıştır. CBS yardımıyla oluşturulan arazi kullanım haritası kullanılarak, su kalitesi sınıflaması yapılan WQI ve HEI değerlerinin mekânsal değişimleri ortaya konmuş ve kirletici kaynaklar belirlenmiştir. Bu çalışma sonucunda, tez alanındaki içme suyu kalitesindeki bozulmaya temel olarak sanayi ve tarimsal faaliyetlerle (gübre ve zirai kimyasalların kullanımı) birlikte, kıyı akiferine deniz suyu girişimi, endüstriyel ve evsel atıksuların yeraltı sularına sızmasının neden olduğu düşünülmektedir.

In this study, the quality of Tarsus Coastal Aquifer ground water was evaluated by using GIS and water quality indices, and gathered data was evaluated in GIS environment in order to define the actual ground water quality. Within the scope this project, ground water was sampled from 87 wells existing in the Tarsus Coastal Aquifer.Physico-chemical properties of ground water samples collected from the wells located at different locations in the study area were determined and drinking water quality of each well was evaluated based on Water Quality Index (WQI) and Heavy Metal Evaluation Index (HEI). In this study, for WQI calculations were made using parameters pH, TDS, TH, Na+, CI-, SO4-2, F, and NO3-; whereas, HEI calculations were made using parameters Ba, Cd, Cr, Cu, Ni, Sb, As, Pb, Fe, Mn, and Zn were used.All data obtained from field and laboratory studies transferred into Geographical Information System (GIS) database. By using the land use map which is generated with the help of GIS, spatial variation of WQI and HEI values were displayed and potential sources of pollution were assessed.As as result of this study, reasons of deterioration in the quality of drinking water in the area were defined as mainly due to industriyal and agricultural (excessive use of fertilizers and agrochemicals) activites, seawater intrusion to the coastal aqufer, infiltration of industrial and domestic wastewater groun water.