Finansal olmayan bilgilerdeki şeffaflığın işletmelerin finansal performansına etkisi: Gelişmekte olan ülkelerde ampirik bir araştırma

Abstract

İşletmeler finansal performanslarını daha üst seviyelere yükseltmek için hangi unsurların finansal performanslarına etki edeceğini bilmeli ve bu unsurlara yönelik olarak kendilerini geliştirmelidir. Şeffaflık da işletmelerin finansal performanslarına etki edebilecek unsurlardan biri olarak görülebilir. Şeffaflık; işletme ile işletmeye ait finansal ve finansal olmayan bilgilerle ilgilenen kişi veya kurumlar arasındaki etkileşimi düzenleyen kavram olan ve önemi her geçen gün artan kurumsal yönetim kavramının temel ilkelerinden birisidir. Şeffaflık kavramının da aynı kurumsal yönetim kavramı gibi gün geçtikçe öneminin arttığı ve kapsamının da genişlediği görülmektedir. Günümüzde işletme paydaşları yalnızca finansal bilgiden değil finansal olmayan bilgiden de faydalanarak işletme ile ilgili karar süreçlerine yön vermektedir. İşletmeler de paydaşların bu taleplerine cevap verebilmek için finansal bilgilerinin yanı sıra finansal olmayan bilgilerini de yayınlamaya başlamışlardır. Şeffaf olan işletmeler ise işletme paydaşlarına sağladıkları güven ile birlikte sürdürdüğü faaliyetlerinde daha etkin olabilecek ve dolayısıyla finansal performansı da yükselebilecektir. Araştırmanın amacı da işletmelerin raporlamalarındaki şeffaflık düzeyleriyle finansal performansları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda işletmelerin çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim (Environmental, Social and Governance, ESG) konularındaki bilgilerini paydaşlarına raporlar halinde sunmalarındaki şeffaflık düzeylerinin, muhasebe ve piyasa temelli finansal performans göstergeleri dikkate alındığında finansal performanslarına etki edip etmediği araştırılmıştır. Çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim konularındaki şeffaflık düzeyinin tespit edilebilmesi için Bloomberg tarafından yayınlanan ve işletmeleri söz konusu konular ile ilgili bilgilerini ne düzeyde açıkladıklarını nicelik yönünden değerlendirerek işletmelerin skorlarını belirleyen Bloomberg Çevresel, Sosyal ve Kurumsal Yönetim Açıklama Skoru tercih edilmiştir. İşletmelerin finansal performans düzeylerini tespit edebilmek için ise muhasebe temelli finansal performans göstergelerinden, Faiz, Vergi ve Amortisman Öncesi Kar (EBITDA) ve Aktif Karlılık Oranı (ROA), piyasa temelli finansal performans göstergelerinden ise TOBIN Q oranı ve Piyasa Değeri/Defter Değeri (PD/DD) oranı kullanılmıştır. Araştırmada kontrol değişkenlerine de yer verilmiştir. Bu değişkenler, İşletme Büyüklüğü, İşletmenin Yaşı, Finansal Kaldıraç Oranı, Cari Oran, Big Four Denetim Durumu ve ülkelerin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) değerleridir. Araştırma gelişmekte olan ülkelerde faaliyet gösteren ve 2010-2019 yılları arasında ilgili verilerine ulaşılabilen işletmeler özelinde gerçekleştirilmiş ve panel veri analizi ile analizler yapılmıştır. Analizlerde standart hatalara karşı dirençli tahminci yöntemlerinden hem Arellano, Froot ve Rogers Tahmincisi hem de Driskoll-Kraay Tahmincisi kullanılarak analizlerin standart hatalara karşı direnci ve sonuçlarının tutarlılığı sağlanmıştır. Analiz sonuçları göstermektedir ki; işletmelerin çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim skorları işletmelerin finansal performansları üzerinde anlamlı ve pozitif yönde bir açıklama gücüne sahiptir. Bir başka ifadeyle işletmelerin şeffaflık düzeyleri ile finansal performansları arasında anlamlı bir ilişki vardır.

In order to increase their financial performance, businesses need to know which factors affect their financial performance and improve themselves according to these factors. Transparency can be regarded as one of the factors that can affect the financial performance of businesses. Transparency is one of the basic principles of corporate governance, which is a concept that regulates the interaction between the enterprise and the persons or institutions interested in the financial and non-financial information of the enterprise and whose importance is increasing day by day. The concept of transparency, like the concept of corporate governance, is gaining importance and its scope is expanding day by day. In today's world, business stakeholders utilize not only financial information but also non-financial information to guide their business decision-making. In order to respond to these demands of stakeholders, businesses have started to publish non-financial information as well as financial information. Transparency allows businesses to be more effective in their activities due to the trust they project to business stakeholders, and thus improves financial performance. The aim of this study is to examine the relationship between the level of transparency in the reporting of enterprises and their financial performance. For this purpose, whether the level of transparency of enterprises in presenting their environmental, environmental, social and governance (ESG) information to their stakeholders in the form of reports affects their financial performance when accounting and market-based financial performance indicators are taken into account was investigated. The Bloomberg Environmental, Social and Corporate Governance Disclosure Score, which was published by Bloomberg and determines the scores of enterprises by quantitatively evaluating the level of disclosure of information on these issues, was used to determine the level of transparency in environmental, social and governance (ESG) information reporting. In order to determine the financial performances of the enterprises, earnings before interest, taxes, depreciation and amortization (EBITDA) and return on assets (ROA) were used as accounting-based financial performance indicators, while TOBIN Q ratio and Market Value to Book Value (MV/BV) ratio were used as market-based financial performance indicators. The study also included the control variables of Enterprise Size, Age of the Enterprise, Financial Leverage Ratio, Current Ratio, Big Four Audit Status and countries' Gross Domestic Product (GDP). The study included enterprises operating in developing countries and for which relevant data were available between 2010-2019. The data of these enterprises were subjected to panel data analysis. Both the Arellano, Froot and Rogers Estimator and the Driskoll-Kraay Estimator, which are among the estimation methods that are robust against standard errors, were used in the analyses to ensure the robustness of the analyses against standard errors and the consistency of the results. The results of the analysis suggest that the environmental, social and corporate governance scores of enterprises have a significant and positive explanatory power on the financial performance of enterprises. In other words, there is a significant relationship between the transparency levels of enterprises and their financial performance.