Afet riski altındaki alanlarda riskli yapı ve hukuki rejimi

Abstract

Kentler zaman içerisinde plansız olarak büyümekte, doğal ve çevresel faktörlerin etkisiyle yıpranmaktadır. Yaşanan kentsel sorunlar kentsel dönüşümü zorunlu hale getirmektedir. Kentsel dönüşüm faaliyetleri kentlerin fiziksel durumlarının düzeltilmesi, tarihi ve kültürel mirasının korunması, ekonomik yönden iyileşmesinin sağlanması, afet riskine karşı gerekli önlemlerin alınması amaçlarıyla yapılmaktadır. Bu süreçte gerçekleşen uygulamalar ekonomik, sosyal, siyasi ve hukuki bir çatıda birleşmektedir. Ülkemiz coğrafi konumu, jeolojik ve jeomorfolojik yapısı gereği bir afet ülkesidir. Yapı stoğumuz standartsız ve yaşlıdır. Standartsız ve yaşlı yapı stoğu afet gibi bir dış kuvvetin etkisiyle çoğu zaman ağır hasarlı hale gelmekte ya da yıkılmaktadır. Afet sonrasında ortaya çıkan ağır can ve mal kaybı, riskli yapı stoğunun tespiti ve bu yapıların güvenli hale getirilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.Afet riskini önlemeye yönelik uygulamalar içeren çok sayıda yasal düzenleme bulunmaktadır. Ancak bu yasal düzenlemelerin getirdiği uygulamaların afetten önce tedbir almak için değil, afet sonrası yaraları sarmak için kullanıldığı görülmektedir. 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, riskli alan uygulaması ile kentsel estetik düzen çerçevesinde afet riskine karşı gerekli önlemleri almayı ve yaşam için sağlıklı ve güvenli çevreler oluşturmayı hedeflemektedir. Ancak kanun bu amacı gerçekleştirmek üzere idareye geniş yetkiler tanımaktadır ve içeriği belirsiz olan pek çok hüküm içermektedir. Dönüşüm faaliyetleri sırasında tesis edilen idari işlemler kişi hak ve hürriyetlerine yönelmektedir. Bu süreçte yapılan hukuka aykırı uygulamaların ortaya çıkarılması ve kişilerin hak kayıpları yaşamasının önüne geçilmesi amacıyla riskli alanlarda bulunan riskli yapıların geçireceği hukuki sürecin incelenmesi gerekmektedir.Bu kapsamda çalışmamızın ilk bölümünde afet riski kavramı, riskli alan kavramı ve riskli alanların tespiti ele alınmaktadır. İkinci bölümde, riskli alanlarda riskli yapı kavramı ve riskli yapı tespit süreci incelenmektedir. Üçüncü bölümde ise riskli yapı tespiti işleminin hukuki sonuçları ve riskli yapı tespiti işleminin denetimine yer verilmektedir.

Cities grow unplanned, over time worn out by the influence of natural and environmental factors. Urban problems make urban transformation a necessity. Urban transformation activities are carried out with the aim of correcting the physical conditions of the cities, protecting the historical and cultural heritage, ensuring economic recovery, and taking necessary measures against disaster risk. The practices that take place in this process are combined in an economic, social, political and legal framework.Turkey is a disaster country due to its geographical location, geological and geomorphological structure. Turkey's buildings are unstable and old. The non-standard and the old construction are often severely damaged or destroyed by the influence of an external force such as a disaster. Loss of life and property after the disaster reveals the necessity of determining the risky construction and making these constructions safe.There are a number of legislative arrangements involving measures to combat risk of disaster. However, it is seen that this legislative applications are used not to take precautionary measures before the disaster but to carry out after the disaster. The Law 6306 on Transformation of Risk Areas Under-Disasters Risk aims to take the necessary precautions against risk of disaster and create healthy and safe environments for life in urban aesthetic system. However, the law included broad authority and contains many indefinite provisions in order to realize this aim. The administrative acts established during the urban transformation activities are directed towards the rights and freedoms of individuals. Risky construction's legal process in risky areas must be examined in order to uncover illegal practices in this process and to prevent people from experiencing loss of rights.In this context, in the first part of our study, the concept of disaster risk, the concept of risky area and the determination of risky areas are examined. In the second section, risky construction concept and risky construction determination process are examined in risky areas. In the third section, the legal consequences of the risky construction determination process and the control of the risky construction determination process are included.