Türk romanında melankoli, histeri ve paranoya (1860-1946)

Abstract

`Türk Romanında Melankoli, Histeri ve Paranoya (1860-1946)` isimliçalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde melankolinin tarihiperspektiften anlatımının ardından kadın ve erkek başlıklarına ayrılmıştır.Kadın melankolikler Sergüzeşt, Pakize, Zehra, Eylül Heyula ve Sevda Peşinderomanlarından alınmıştır. Erkek melankolikler ise Meşakk-ı Hayat, Eylül, YabanGülü, Dudaktan Kalbe ve Son Menzil isimli romanlardaki ana erkekkarakterlerdir. Seçilen romanlardaki karakterlerin hastalığın Mazhar Osman'ınkitabındaki belirtilerle örtüşüp örtüşmediği gösterilmiştir.İkici bölümde histeri Antik Yunan'dan itibaren 19.yüzyıla nozolojikolarak tarihî perspektif içinde aktarılmıştır. Daha sonra Mazhar Osman'ınkitabındaki histeri belirtileri sıralanmıştır. Romanlardan Hayal ve Hakikat,Zehra, Aşk-ı Memnû, Bir Akşamdı ve Kıskanmak örneklem olarak alınmıştır.Kadın karakterler üzerinden incelenen bu hastalığın önceki bölümde olduğu gibitıbbî bilgiyle uyumluluğu kontrol edilmiştir.Son bölüm olan paranoya az sayıda esere konu olması sebebiyle melankolive histeriye göre daha küçük görünse de Mazhar Osman için önemli birhastalıktır. İncelemede öncelikle tarihî seyir içinde verilen paranoya, Uzman'ınvgörüşleriyle açıklanmıştır. Sonrasında Çengi, Siyah Gözler ve Denizin Çağırışıromanlarındaki karakterler üzerinden paranoyanın Türk anlatısındaki yeribelirlenmiş ve Mazhar Osman'ın görüşlerine paralelliği açıklanmıştır.

The study entitled `Melancholy, Hysteria and Paranoia in Turkish Novel(1860-1946)` consists of three chapters. The first chapter, after the assessment ofmelancholy from a historical perspective, is divided into two titles: men andwomen. The female melancholics were chosen from the novels Sergüzeşt, Pakize,Zehra, Eylül Heyula and Sevda Peşinde. Male melancholics are the main malecharacters in the novels Meşakk-ı Hayat, Eylül, Yaban Gülü, Dudaktan Kalbeand Son Menzil. It has been shown whether the characters in the selected novelsmatch up with the symptoms of the disease as included in Mazhar Osman's book.In the second chapter, hysteria has been reviewed from Ancient Greece tothe 19th century in a nosologically historical perspective. Then, the symptoms ofhysteria in Mazhar Osman's book are listed. The novels Hayal ve Hakikat, Zehra,Aşk-ı Memnû, Bir Akşamdı and Kıskanmak were taken as samples in thechapter. The compatibility of this disease, which was examined through femalecharacters, with medical knowledge was checked as in the previous chapter.Although the last chapter focusing on paranoia seems less comprehensivethan the chapters on melancholy and hysteria, Mazhar Osman deems it as anviiimportant disease. First of all, the paranoia, which was discussed from a historicalcourse in the chapter, was explained with the help of the expert opinions ofUzman. Afterwards, the place of paranoia in the Ottoman-Turkish narrative wasdetermined through the characters in the novels Çengi, Siyah Gözler and DenizinÇağırışı, and their parallels with Mazhar Osman's views were clarified.