Sürdürülebilir kentsel kalkınma sürecinde optimum kent ölçeğinin önemi ve Türkiye örneği

Abstract

Yerel kent hizmetlerinde standartların oluşturulmasına katkı sağlamak; doğru ve gerçekçi kentsel plan ve programların hazırlanmasına ve uygulanmasına imkan vermek; kentsel hizmetlerde kullanılan temel kaynakların (personel ve araç) verimlilik düzeylerinin belirlenmesi yoluyla stratejik yerel yönetim uygulamalarına öncülük etmek amacıyla gerçekleştirilen bu tez beş bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde, kalkınma, kentsel kalkınma, sürdürülebilirlik, ve yerel siyaset kavranılan ele alınarak kentleşmenin nedenleri, sürdürülebilirlik durumu ve optimum kent büyüklüğü ölçütleri konularına değinilmektedir. İkinci bölümde, kentleşme sürecinin tarihsel gelişim seyriyle ilgili bilgiler verildikten sonra sürdürülebilir kentsel kalkınmanın kapsamına ve kentsel kalkınmayı sürdürülebilir kılan değerlere yer verilmektedir. Üçüncü bölümde, kentsel kalkınma sürecinde merkezi ve yerel yönetim düzeyinde karşılaşılan yönetsel sorunlara açıklık getirilmekte ve 'stratejik yerel yönetim' uygulaması bağlamında yerel yönetimlerin izlemesi gereken yöntemler incelenmektedir. Dördüncü bölümde ise sürdürülebilir kentleşmenin gerçekleştirilebilmesi sürecinde karşılaşılan iktisadi, yönetsel, toplumsal ve çevresel sorunların ayrıntılarına değinilmekte ve sürdürülebilir kentleşme ölçütlerinin genel çerçevesi sunulmaya çalışılmaktadır. Beşinci bölümde ise sürdürülebilir kentleşmenin en önemli göstergelerinden biri olan 'optimum kent büyüklüğü'yle ilgili bir alan araştırmasına yer verilmektedir. Bu çerçevede,. Türkiye koşullarında bazı yerel kent hizmetlerinin (su, atıksu, temizlik ve toplu taşıma hizmetleri) durumu ele alınmakta ve 1994-1998 yıllan arasındaki veriler ışığında, SPSS istatistik programı ve lineer regresyon yöntemi kullanılarak optimum kent ölçeğinin sınırlan belirlenmeye çalışılmaktadır. Elde edilen sonuçlar iktisadi, istatistiki ve ekonometrik açıdan değerlendirilerek araştırmanın bulgulan belirlenmeye ve yorumlanmaya çalışılmıştır.

This thesis which is composed of five sections have been made out for to determine the standarts of local urban services, to make the preparation of precise and real urban plans and programs possible, to show the way to the strategic local applications by defining efficiency levels of basic sources like personel and vehicles used in urban services. In the first section, the concepts on development, urban development, sustainibility and local politics have been handled, and the subjects on the reasons of urbanization, sustainablity conditions of urbanization and optimum urban scales have been discussedç In the second section, after historical information of urbanization period has been given, the contents of sustainable urban development and the values that make the urbanization period sustainable have been explored. In the third part of the thesis, administrative problems shown at central and local administration level have been clarified and the ways that the local governments must follow have been tried to be described in the context of local government strategies. In the fourth section, the details of economic, administrative, social and environmental problems appeared in sustainable urbanization period have been touched upon and general perspectives of sustainable urban size have been drawn out. In the last section, a survey analysis related with the optimum urban size which is accepted the most important indicator of sustainable urban development takes place. In this perspective, the conditions of selected local urban services (water supply, wastewater disposal, solid waste collection and mass trasportation services) of. municipalities for the period 1994-1998 have been searched. In the analysis of the datas, by using SPSS computer program and linear regression method, the population limits for optimum urban size have been exerted. Resulting values have been analys at the economic, statistical and econometric wiev of point to reach conclusions and to put forward findings.