Finansal kiralamaların TFRS 16 Kiralamalar Standardı çerçevesinde muhasebeleştirilmesi ve raporlanması

Abstract

Küreselleşmeyle birlikte işletmeler artan finansman ihtiyaçlarını karşılayabilmek için alternatif yollar aramaktadır. Bu yollardan biri de finansal kiralamadır. Finansal kiralamanın gerek Dünya'da gerekse ülkemizde kullanımının giderek yaygınlaşması, finansal kiralama işlemlerinin nasıl muhasebeleştirileceği konusunu gündeme getirmiştir. Ortaya çıkan bu gereksinim karşısında Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK) kayıtsız kalmayarak Uluslararası Muhasebe Standardı 17 Kiralama İşlemleri Standardını düzenlemiştir. Söz konusu standartta kiralamalar, finansal ve faaliyet kiralaması şeklinde sınıflandırılarak, kiracı ve kiraya veren açısından kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilme esasları ayrı ayrı ele alınmıştır. Standarda göre kiracı finansal kiralamaları bir taraftan varlık diğer taraftan yükümlülük olarak finansal durum tablosunda gösterirken; faaliyet kiralamaları finansal durum tablosu dışında kalmaktadır. Kiralamaların sınıflandırmasından kaynaklı finansal tablolarda oluşacak farklılıkların ortadan kaldırılması için UMSK, Uluslararası Finansal Raporlama Standardı (UFRS) 16 Kiralamalar Standardını 01.01.2019'dan itibaren uygulanmak üzere yayımlamıştır. Ülkemizde de Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu tarafından standart Türkçeye çevrilerek TFRS 16 adıyla yayımlanarak uygulamaya girmiştir. Çalışmada öncelikle finansal kiralamanın kavramsal çerçevesi açıklanacak, daha sonra finansal kiralama işlemlerinin TFRS 16 Kiralamalar Standardı çerçevesinde muhasebe kayıtlarına alınması ve raporlanması ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır. Son olarak finansal kiralama işlemlerinin kiracı ve kiraya veren açısından muhasebeleştirilmesi örnek uygulama ile açıklanacaktır.

With globalization, businesses are looking for alternative ways to supply their increasing financial requirements. Financial leasing is the one of the many solutions. Proliferation of financial leasing both in the world and in our country has brought up the issue of how to account for financial leasing transactions. In the face of this emerging need, the International Accounting Standards Board (IASB) did not remain indifferent and prepared the International Accounting Standard 17 Lease Transactions Standard. In the aforementioned standard, leases are categorised as financial and operating leases, and the accounting principles of leasing transactions are taken up separately in regards to the lessee and the lessor. According to International Accounting Standards, the lessee shows financial leases both as assets and liabilities in the financial statement, while operating leases are excluded from the financial statement. IASB has published the International Financial Reporting Standards (IFRS) 16 Leases Standard to be implemented as of 01.01.2019 in order to eliminate the disagreements in the financial statements which are arising from classification of the leases. These standards were translated into Turkish by the Public Oversight, Accounting and Auditing Standards Authority, published under the name of TFRS 16 and put into practice in our country. In the this study, firstly, the conceptual framework of financial leasing will be explained, then the accounting records and reporting of financial leasing transactions will be discussed thoroughly within the framework of TFRS 16 Leases Standard. Finally, the accounting of financial leasing transactions in regards to lessee and lessor will be explained by a model implementation.