İmalat işletmelerinde maliyet yapışkanlığı analizi: Ülkeler arası bir karşılaştırma (2001-2019)

Abstract

Maliyet davranışı işletmelerin faaliyet hacmindeki değişikliğe verdiği tepki olarak isimlendirilmektedir. Maliyet davranışı ile ilgili literatür incelendiğinde faaliyet hacmi ile maliyetler arasındaki ilişki geleneksel maliyet davranışı ile açıklanmaktadır. Geleneksel maliyet davranışına göre faaliyet artış ve azalışına maliyetlerin aynı derecede simetrik bir şekilde tepki verdiği kabul edilmektedir. 2003 yılında Anderson, Banker ve Janakiraman 'ın öncü çalışması faaliyet hacmindeki değişikliğe karşı maliyetlerin asimetrik davrandığı sonucuna ulaşmışlar ve bu davranışı maliyet yapışkanlığı olarak isimlendirmişlerdir. Bu çalışmanın amacı, farklı ülkelerde faaliyet gösteren imalat işletmelerinde maliyet yapışkanlığının varlığını araştırmaktır. Bu amaçla maliyet yapışkanlığı davranışı 2001-2019 yılları arasında faaliyet gösteren ve verilerine Thompson Reuters Eikon'dan sağlıklı ulaşılabilen işletmelerin dönem sonu verileri iki aşamalı Fark GMM ve Sistem GMM yardımıyla iki model kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular her bir ülke için ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Yapılan testler sonucunda çalışmada yer alan ülkelerden Almanya, ABD, Avustralya, İngiltere, Kanada, Meksika, Rusya, Yunanistan'da maliyet yapışkanlığının tespit edildiği, Çin, Endonezya, Hindistan, İtalya, Japonya, Türkiye'de modellerden yalnızca bir tanesinde kısmi olarak yapışkanlığın tespit edildiği, Fas ve Hollanda da ise tespit edilmediği sonucuna ulaşılmıştır.

Cost behavior is named as the reaction of the enterprises to the change in the volume of activity. When the literature on cost behavior is examined, the relationship between activity volume and costs is explained by traditional cost behavior. According to traditional cost behavior, it is assumed that costs respond equally symmetrically to activity increase and decrease. In 2003, the pioneering study of Anderson, Banker, and Janakiraman concluded that costs behave asymmetrically against change in volume of activity, and they named this behavior cost stickiness.The aim of this study is to investigate the existence of cost stickiness in manufacturing enterprises operating in sixteen different countries. For this purpose, the end-of-period data of companies operating between 2001-2019 and whose data can be reached from Thompson Reuters Eikon, were analyzed using two models with the help of two-stage Difference GMM and System GMM. The findings were evaluated separately for each country. As a result of the tests, cost stickiness was determined in Germany, USA, Australia, England, Canada, Mexico, Russia, Greece from sixteen countries, and partial stickiness was detected in only one of the models in China, Indonesia, India, Italy, Japan and Turkey. It was concluded that it was not detected in Morocco and the Netherlands.