Hollanda hastalığı ve makroekonomik etkileri

Abstract

Hollanda Hastalığı ilk olarak 1960'lı yıllarda Hollanda 'da doğalgazın bulunması sonucunda ortaya çıkmıştır. Hollanda'da doğalgazın bulunmasıyla ortaya çıkan ani zenginleşme durumu Hollanda Hastalığının mevcut üretim faktörlerinin dışında yeni üretim kaynakları aramaya yönelmiştir bu durum zamanla ekonomide negatif büyüme etkisini ortaya çıkarmıştır.Bu çalışmanın amacı Hollanda Hastalığının hangi ülkelerde ve hangi nedenlerle ortaya çıktığını; Hollanda Hastalığı durumunda nasıl bir yol izleneceğini ve alınacak önlemleri ortaya koymaktır.Bu çalışmada, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın yer aldığı Orta Asya ülkelerine ait 1990-2019 dönemi için doğal kaynak ve petrol zenginliği sonucu ortaya çıkan Hollanda Hastalığının etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Analizde kullanılan veriler Dünya Kalkınma Göstergesi ve Asya Kalkınma Bankasından elde edilmiştir. Yapılan analizde Eviews programı kullanılmıştır. Ekonometrik yöntem olarak ise sırasıyla; değişkenlerin durağanlık derecelerini öğrenmek için Genişletilmiş Dickey Fuller (ADF) Birim Kök Testi, eşbütünleşme analizi için Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif (ARDL) sınır testi ve son olarak uzun dönem katsayı yöntemi için Tam Modifiye ve Küçük Kareler yöntemi (FMOLS) uygulanmıştır.Ekonometrik sonuçlara göre Azerbaycan'da petrol fiyatları ile reel döviz kuru değişkeni arasında uzun dönemli ilişki bulunmuştur. Kazakistan ve Kırgızistan'da değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki bulunamamıştır. Tacikistan'da ise uzun dönemli bir ilişkinin olup olmadığı ile ilgili bir yorum yapılamamaktadır.Anahtar Kelimeler: Hollanda Hastalığı, Makroekonomik Etkiler

Dutch Disease first emerged in the 1960s as a result of the discovery of natural gas in the Netherlands. The sudden enrichment situation, which emerged with the discovery of natural gas in the Netherlands, led to the search for new production sources other than the existing production factors of the Dutch Disease, this situation revealed the negative growth effect in the economy over time.The aim of this study is in which countries and for what reasons the Dutch Disease occurs; It is to reveal the way to follow and the precautions to be taken in case of Dutch Disease.In this study, it is aimed to examine the effect of the Dutch Disease, which emerged as a result of natural resource and oil wealth for the 1990-2019 period of the Central Asian countries, including Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan and Tajikistan. The data used in the analysis were obtained from the World Development Indicator and the Asian Development Bank. Eviews program was used in the analysis. As an econometric method, respectively; Extended Dickey Fuller (ADF) Unit Root Test to find out the stationarity degree of variables, Delay Distributed Autoregressive (ARDL) bounds test for cointegration analysis and finally Fully Modified and Small Squares method (FMOLS) for long-term coefficient method.According to the econometric results, a long-term relationship was found between oil prices and the real exchange rate variable in Azerbaijan. No long-term relationship was found between the variables in Kazakhstan and Kyrgyzstan. In Tajikistan, on the other hand, no comment can be made on whether there is a long-term relationship.Keywords: Dutch Disease, Macroeconomic Effec