Soğuk Savaşın yeni yüzü: Gri alan çatışmaları

Abstract

Özellikle son yıllarda, gelecekte daha da değişerek bugün bilinen yapısından farklı olarak gelişme göstereceği düşünülen çatışma alanlarının çeşitliliği üzerine kuramsal bir çerçeve çizilme ve çatışma ortamlarının kendilerinin ve bileşenlerinin anlamlandırılma süreci için yoğun çaba sarf edilmektedir. 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinden bu yana, devletlerin bazen `Gri Bölge Çatışmaları` bazen de `Hibrit (melez) Savaş` olarak da adlandırdığı, zorlayıcı araçlar kullanarak siyasi gündemlerini ve hedeflerini ilerletmelerine büyük önem verilmiştir. Düzensiz kuvvetler yüzyıllar boyunca büyük etkiyle kullanılmıştır, bu nedenle taktikler eski olsa da, artık yaygın olarak kullanılan modern teknolojiler, özellikle büyük, geleneksel olarak düzenlenmiş ulus-devletlere karşı onları daha etkili hale getirmiştir. Devletlerarası topyekûn harp ihtimalinin azalmasının yanında devlet ve devlet dışı aktörler, barış zamanının iyi niyetli ortamından uzaklaşarak, savaş veya muharebe ya da harekât olarak da isimlendirilemeyen dinamikler üretmektedirler. Bu dinamikler bütünsellik, amaçsallık ve kaçınılmazlık olarak kavaramsal bir değişikliğe neden olarak bilinen stratejik yaklaşımlara farklı bir bakış açısı getirmiştir. Uluslararası hukukun sınırları içerisinde kalarak savaşın nihai hedefleri kadar güçlü hedeflere ulaşmak maksadıyla savaşa alternatif veya gelecekteki bir askeri harekât (hibrit ya da konvansiyonel) için hazırlıklı olmak gerekliliği ortaya çıkmıştır. Savaş ya da barış olarak adlandırılamayan, hibrit tehdit alanı içerisinde bulunan, ancak savaş açma eşiğine kadar ulaşmayan alana Gri Bölge, bu alan içerisinde yapılan askeri zaferlerin aksine sınırlı siyasi zaferler peşinde koşulan incelikli savaş faaliyetlerine de `Gri Bölge Çatışmaları` denilmektedir. Revizyonist aktörler tarafından çağdaş faaliyetleri tanımlamak için ortaya çıkan bir teori olarak Gri Bölge, stratejik anlayışı bozan kötü bir konsept olarak tanımlanmış ve tutarsız bir kavram olarak eleştirilmektedir. Uluslararası ilişkiler literatürüne herhangi bir yeni terim veya yeni bir kavramsal çerçeve çizilmeye çalışıldığı durumda bir dirençle karşılaşma olasılığı yüksektir. Bu nedenle Gri Bölge kavramının hali hazırda literatürde yer alan savaş spektrumu unsurlarından birinin içeriğine yerleştirmek ve tanımlamasının kötüleyici olmasından ziyade, günümüz çatışma ortamını anlamak, yerleşik kavramların kalıpların gelişen süreç içerisinde değişikliğe uğrayabileceğini kabul etmek suretiyle yeni bir kavramsal çerçeve çizmek açısından önemli olabileceği değerlendirilmektedir. Çatışma ortamının geçmişte ve günümüzde anlamlandırılarak gelecekte karşılaşılabilecek durumlara ön almak maksadıyla ortaya konulan görüşlere ilişkin yapılan literatür taramasında, küresel ölçekli olarak hibrit savaş kavramının gri bölge çatışmaları kavramının önüne geçtiği ve ülkemizde bu konu ile ilgili çalışmaların olmadığı tespit edilmiştir. Son on yılda Rusya'nın Kırım ilhakına yönelik faaliyetleri, Çin'in Güney Çin Denizinde yürüttüğü faaliyetler vaka analizi çerçevesinde ele alınarak gri bölgede meydana gelen/gelebilecek faaliyetlere karşı alınabilecek tedbirler literatür kazandırma ve gelecekte gerek devlet gerekse silahlı kuvvetler açısından kazanımlar yaratabileceği açısından önemli analizler içermektedir.Çalışmada, geçmişten günümüze savaş kavramının değişik şekilleri kuramsal ölçekte incelenecek, gri bölge terimi ve ortaya çıkışı ile tanımlamalar yapılarak gri bölgede cereyan eden faaliyetler analiz edilecek, başat güçler üzerinden örnek durum çalışmaları ele alınarak gri alan çatışmalarının büyük güç mücadelesinin güncel halini anlamamız ve yakın gelecekte tek, iki ya da çok kutuplu bir dünya düzeninde kullanılmasının beraberinde getirebilecekleri ile evrilme aşamasında bulunan dünya düzeninde yeni soğuk savaşın gri alanda ortaya çıktığı söylenebilir mi sorusuna cevap aranacaktır.Anahtar Kelimeler: Gri Alan Çatışması, Hibrit Tehdit

Particularly in recent years, great efforts have been made to draw a theoretical framework on the diversity of conflict areas, which will change and develop in the future, and to make sense of the conflict environments themselves and their components. Since Russia's annexation of Crimea in 2014, great emphasis has been placed on helping states advance their political agendas and goals using coercive means, sometimes referred to as `Gray Zone Conflicts` or `Hybrid Wars.` Of course, irregular forces have been used to great effect over the centuries, so while the tactics are old, modern technologies now widely used have made them more effective, especially against large, traditionally organized nation-states. In addition to decreasing the possibility of total interstate war, state and non-state actors move away from the benevolent environment of peacetime and produce dynamics that cannot be called war and/or combat or operations. It has become necessary to be prepared for an alternative to war or a future military operation (hybrid or conventional) in order to achieve goals as strong as the ultimate goals of war, while remaining within the boundaries of international law. It has become necessary to be prepared for an alternative to war or a future military operation (hybrid or conventional) in order to achieve goals as strong as the ultimate goals of war, while remaining within the boundaries of international law. It has become necessary to be prepared for an alternative to war or a future military operation (hybrid or conventional) in order to achieve goals as strong as the ultimate goals of war, while remaining within the boundaries of international law.The area that cannot be called war or peace, which is in the hybrid threat area, but does not reach the threshold of war, is called the Gray Zone, and the subtle war activities that pursue limited political victories in this area, as opposed to military victories, are called Gray Zone Conflicts. Gray Zone, as a theory that emerged by revisionist actors to describe contemporary activities, is defined as a bad concept that distorts strategic understanding and is criticized as an inconsistent concept. There has always been resistance to any new term or conceptual framework, and it is important to accept the concept of the Gray Zone, rather than being derogatory, for understanding today's conflict landscape. In the literature review conducted on the views put forward in order to give a precedence to the situations that may be encountered in the future by giving meaning to the conflict environment in the past and today, it has been determined that the concept of hybrid warfare overtakes the concept of gray zone conflicts on a global scale and that there are no studies on this subject in our country. In the last ten years, Russia's activities towards the annexation of Crimea, China's activities in the South China Sea are handled within the framework of case analysis, and the measures that can be taken against the activities that occur / may occur in the gray zone include important analyzes in terms of bringing literature and creating gains in the future for both the state and the armed forces. In this study, different forms of the concept of war from past to present will be examined on a theoretical scale, the activities taking place in the gray zone will be analyzed by making definitions with the term gray zone and its emergence. In this study, an answer will be sought to the question of whether it can be said that the new cold war has emerged in the gray area in the world order, which is in the stage of evolution, with the implications of using it in a single, bipolar or multipolar world order.KeyWords: Gray Zone Conflict, Hybrid Threat