Sivil toplum örgütlerinin engellileri sosyalleştirme çalışmalarına dair bir alan araştırması: Niğde ili örneği

Abstract

Engellilik insanlık tarihinin ilk çağlarından itibaren anlamlandırılmaya çalışılmış, çok boyutlu bir olgudur. Birçok disiplin açısından önemle üzerinde çalışılan kitlesel bir sorun olarak da yer almıştır.Sosyoloji biliminin bir alt araştırma alanı olan Engellilik Sosyolojisi alan literatürüne baktığımızda engelliliğin birden fazla kavram ve tanımının olduğu dikkat çekmektedir. Bu kavram ve tanımlamaların belli tarihsel süreçlerde kabul görmüş olduğu, günümüzde ise bu tanımların hak ve birey temelli insan hakları bağlamında irdelendiği görülmektedir. Öte taraftan sosyolojiden önce diğer disiplinlerin insana yaklaşımları farklılık gösterdiğinden, engelliliğin her coğrafyada genel geçer evrensel bir tanımını yapmak oldukça güç olduğu açık bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır.Bu yüksek lisans tezinin temel amacı, Türkiye'de engelli hak ve kazanımları konusunda tarihsel bakımdan önemli rol oynamış sivil toplum örgütlerinin engellilikle ilgili izlediği sosyal politikaları incelemek, bu politikaları sosyolojik açıdan değerlendirmektir.Engellilik kavramı, engelli bireylerin engelli olma halinin yarattığı sosyal dışlanma boyutu, geçmişten günümüze yapılmış çalışmaları içeren literatür taramasıyla ana hatlarıyla açıklanmıştır. Engellilerin toplumsal hayata tam katılım ve sosyal bütünleşmenin sağlanması konusunda Niğde ilinde engellilere yönelik faaliyet gösteren derneklerin yaptığı çalışmalar incelenmiştir.

Disability is a multidimensional phenomenon that has been studied since the first years of humanity. It also takes place as a massive problem studied in many disciplines.It is noteworthy that there is more than one concept and definition of disability in the literature on Sociology of Disability, which is a sub-research field of sociology. It is seen that these concepts and definitions have been accepted in certain historical processes and examined in the context of rights and individual-based human rights nowadays. On the other hand, since the approaches of other disciplines to people differed before sociology, it was an obvious fact that it was very difficult to make a universal definition of disability in every geography.The main purpose of this master's thesis is to examine the social policies of non-governmental organizations that have historically played an important role in the rights and gains of the disabled people in Turkey, and to evaluate these policies from a sociological perspective.The concept of disability, the dimension of social exclusion created by the disability case of individuals with disabilities, has been explained in outline using a literature review that includes studies from the past to the present. Performed by the associations operating for the disabled people in the province of Niğde, the studies about ensuring the full participation of the disabled people in social life and their social integration have been examined.