Ceza muhakemesi hukukunda iddianamenin iadesi kurumu

Abstract

İhbar, şikayet ya da diğer yollarla suç işlendiği haberini alan Cumhuriyet savcısı,maddi gerçeğe ulaşmak için emrindeki adli kolluk vasıtasıyla soruşturma işlemlerinebaşlamaktadır. Soruşturma evresi sonunda toplanan deliller, suçun işlendiği hususundayeterli şüphe oluşturuyorsa Cumhuriyet savcısı, görevli ve yetkili mahkemeye hitabenbir iddianame düzenleyecektir. Cumhuriyet savcısı, bu iddianameyi 5271 sayılı CezaMuhakemesi Kanunu 170 inci maddeye uygun olarak düzenlemelidir. Aksi haldeiddianamenin iadesi söz konusu olacaktır.İddianamenin iadesi kurumu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile 2005yılında hukukumuza dahil edilmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre kamu davasınınaçılabilmesi için, iddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesi gerekir. Budüzenlemeden önce Cumhuriyet savcısının iddianame düzenlemesi ile kamu davasıaçıldığından, çoğu zaman soyut beyanlarla kişilerin lekelenmeme hakkı zedelenmekteve gereksiz yargılamalarla mahkemelerin iş yükü artmaktaydı. Kanun koyucuiddianamenin iadesi kurumu ile delil olmadan düzenlenen iddianame nedeniylekişilerin lekelenmeme hakkının zedelenmesini engellemek ve mahkemeleri gereksizyargılamalardan kurtarmayı amaçlamaktadır.İddianamenin iadesi kapsamında Ceza Muhakemesi Kanunu 170 inci maddeyeuygun olarak düzenlenmeyen ve 174 üncü maddede sayılan şartlar bulunmadaniidüzenlenen iddianame mahkeme tarafından iade edilecektir. Ceza MuhakemesiKanunu 174 üncü maddede sayılan iade nedenleri sınırlı sayıdadır. Bu nedenlemahkeme iddianameyi sadece maddede belirtilen sebeplerden dolayı iadeedebilecektir. Ancak uygulamaya baktığımızda; iddianamenin iadesinin mahkeme ilesavcılıklar arasında uyuşmazlıklara neden olduğu, bazen savcıların iddianameyikanunda belirtilen usule uygun olarak düzenlemedikleri halde mahkemelerin buiddianameleri kabul ettikleri, bazen hakimlerin maddede düzenlenmeyen sebeplerleiddianameleri iade ettikleri görülmektedir. Bu durum ise yargılamanın sürüncemedekalmasına, gereksiz uzamasına ve kişilerin adil yargılanma hakkının zedelenmesinesebep olmaktadır. Bu çalışmada iddianamenin iadesi kurumu ile amaçlanan hususlarınyerine getirilip getirilmediği ve kurumun uygulamadaki işleyişi ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Cumhuriyet savcısı, Soruşturma, Kamu Davası,İddianame, İddianamenin İadesi.

The public prosecutor, who receives the news that a crime has been committedthrough a report, complaint or other means, starts the investigation process through thejudicial police in order to reach the material truth.As a result of the investigation phase,the Public Prosecutor will draft an indictment addressing the competent and authorizedcourt, when he reaches sufficient suspicion from the evidence he has obtained.Thepublic prosecutor should draft this indictment in accordance with Article 170 of theCriminal Procedure Code No. 5271. Otherwise, the indictment will be returned.The institution of returning the indictment was included in our law in 2005 withthe Criminal Procedure Law No. 5271. According to the said regulation, the indictmentmust be accepted by the court in order for a public action to be filed. Prior to thisregulation, since a public lawsuit was filed with the indictment of the PublicProsecutor, the right of individuals not to be tarnished by abstract evidence was oftenimpaired and the workload of the courts increased with unnecessary trials. Thelegislator aims to prevent the harming of the right of individuals not to be tainted dueto the indictment drawn up without evidence, and to save the courts from unnecessarytrials.Within the scope of the return of the indictment, the indictment that is notprepared in accordance with Article 170 of the Criminal Procedure Code and that isivprepared without the conditions listed in Article 174 will be returned by the court. Thereasons for extradition listed in Article 174 of the Criminal Procedure Code are limited.For this reason, the court will only be able to return the indictment for the reasonsspecified in the article.However, when we look at the application; It is seen that thereturn of the indictment causes conflicts between the courts and the prosecutionoffices, sometimes the courts accept these indictments even though the prosecutors donot prepare the indictment in accordance with the procedure specified in the law, andsometimes the judges return the indictments for reasons not regulated in the article.This situation causes the proceedings to be protracted, to prolong unnecessarily, andto damage the right of individuals to a fair trial. In this study, whether the objectivesaimed with the institution of return of the indictment are fulfilled and the functioningof the institution in practice are discussed.Key Words: Public Prosecutor, Investigation, Public Lawsuit, Indictment,Return of Indictment.