Yerel internet haberciliğinde doğrulama: Hatay örneği

Abstract

Yeni iletişim teknolojileri ve yeni medya, toplumsal/gündelik hayatın birçok alanında kullanıldığı gibi habercilik alanında da önemli değişimlerin ve dönüşümlerin yaşanmasını sağlamıştır. İnternet ve internet erişim sağlayan teknolojik araçlar, yerel habercilikte hem okur sayısı/profili hem de haberciliğin sınırı açısından yenilikler getirmiştir. Yerel geleneksel gazeteler, sadece bulundukları il sınırlarında habercilik yaparken yerel internet gazeteleriyse ulusal ve/veya uluslararası boyutta da habercilik yapabilmektedir. Diğer yandan geleneksel yerel gazetelerde hedef kitle genel olarak kentte yaşayanlarken; yerel internet haberciliğinde kent dışından okurlar da hedef kitleye dâhil olabilmektedir. Belirtilen yenilikler ve değişimlerle birlikte hem geleneksel hem de internet haberciliğinde önemli ortak konulardan biri haber doğrulama sürecidir.Yerel internet haberciliğinde doğrulama sürecini konu edinen bu çalışma, Hatay ili özelinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma, okurların ve gazetecilerin haber doğrulama sürecindeki rolünü tanımlaması açısından önem arz etmektedir. Okurların ve gazetecilerin haber doğrulama sürecindeki rolünü farklı açılardan irdeleyen bu çalışma kapsamında karma yöntem kullanılmıştır. Okurların haber doğrulama sürecindeki rolünü ortaya koyabilmek için Hatay ilinde yedi ilçede 1065 kişinin katılımıyla bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın nicel boyutunda elde edilen bulgular göz önüne alınarak 10 yerel internet gazetesi çalışanıyla da haber doğrulama sürecine yönelik görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşme gerçekleştirilen gazeteciler, Hatay ilinde Basın İlan Kurumu'ndan resmi ilan/reklam alan ve günlük olarak çıkan yerel internet haberciliği kuruluşlarını kapsamaktadır.Çalışma kapsamında elde edilen nicel ve nitel bulgular birbiriyle örtüşmektedir. Okurların habere güven düzeyi ve haber doğrulama süreci arasında pozitif yönlü bir ilişki söz konusudur. Okurlar, genel olarak güvendikleri haberleri doğrulamakta veya güvenmemesine rağmen ilgili habere yönelik bir doğrulama süreci gerçekleştirmemektedir. Okurlar, içeriğinden şüphe duyduğu haberlerde en çok habercilik dışı araçlara/alanlara yönelmektedir. Ayrıca okurlar, habercilikle doğrudan bağlantısı olan araçları/alanları haber doğrulama sürecinde en düşük seviyede kullanmaktadır. Görüşme gerçekleştirilen gazetecilere göre doğruluk, haberde olması gereken ilk unsurlardan biridir. Diğer bir ifadeyle gazeteciler, içeriğinde yanlış bilgi taşıyan metinlerin haber olarak tanımlanamayacağını belirtmektedir.Elde edilen bulgular doğrultusunda bu çalışmada hem okurların hem de gazetecilerin doğrulama sürecine daha fazla önem vermesi tavsiye edilmektedir. Okurların haber doğrulama sürecini daha etkin ve daha başarılı gerçekleştirebilmeleri için haber doğrulama sürecinde kullanabilecekleri platformları ve teknikleri bilmesi gerekmektedir. Bu şekilde, başlıca işlevlerinden biri bilgi vermek olan haber metinlerinin yanlış/şüpheli boyutları tespit edilerek olası zararları minimum seviyeye düşürülebilir.

New communication technologies and new media have been used in many areas of social/ everyday life, as well as in the field of journalism, which has led to significant changes and transformations. The internet and technological tools that provide internet access have brought innovations in local journalism in terms of both the reader and the limit of journalism. Local traditional newspapers can only report on the provincial borders where they are located, while local internet newspapers can also report on a national and/or international scale. On the other hand, while the reader profile in local traditional newspapers is generally living in the relevant city; In local internet journalism, people from outside the city can also create a reader profile. Despite the mentioned innovations and changes, one of the important common issues in both traditional and internet journalism is the news verification process.This study, which focuses on the verification process in local Internet journalism, was carried out in Hatay province. The study is important in terms of defining the role of readers and journalists in the news verification process. A mixed method was used within the scope of this study, which aims to create a verification guide that readers can use in the news verification process. In order to reveal the role of readers in the news verification process, a survey study was conducted with the participation of 1065 people in seven districts in Hatay province. Considering the findings obtained in the quantitative dimension of the study, interviews were conducted with 10 local internet newspaper employees regarding the news verification process. The interviewed journalists represent 10 local internet journalism organizations that receive official announcements/advertisements from the Press Announcement Agency and are published daily in Hatay.The quantitative and qualitative findings obtained within the scope of the study coincide with each other. There is a positive relationship between the level of trust of the readers in the news verification process. Readers generally verify the news they trust or do not perform a verification process for the relevant news, even though they do not trust it. On the other hand, while the readers mostly turn to non-journalistic tools/areas in the news of which they doubt the content; readers use the tools/areas that are directly related to journalism in the news verification process at the lowest level. Journalists interviewed describe accuracy as one of the first elements that should be in the news. In other words, journalists state that texts containing false information cannot be defined as news.In accordance with the findings obtained in this study, it is suggested that both readers and journalists should pay more attention to the verification process. In order for readers to perform the news verification process more effectively and more successfully, they need to know the platforms and techniques that they can use in the news verification process. Only in this way can the incorrect/suspicious dimensions of news texts, one of the main functions of which is to provide information, be detected.